Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çeyildağ palçıq vulkanı — Ceyrankeçməz depressiyasının qərbində, Çeyildağ qəsəbəsindən 1 kilometr şimal-qərbdə eyniadlı dağın qərb hissəsində yerləşən palçıq vulkanı.
| Çeyildağ palçıq vulkanı | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Vulkan forması | palçıq vulkanı |
| Kraterin diametri | 250-300 m |
| Tərkibi | gil, karst |
| Mütləq hündürlüyü | 286 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Abşeron |
| | |
Ümumi məlumat
Palçıq vulkanı enlik istiqamətində uzanıb, mütləq yüksəkliyi 286 metrə çatır. Vulkanın kraterinin diametri 250–300 metr olub, şimaldan nisbi yüksəkliyi 2–3 metr olan qədim valla əhatə olunur. Vulkanın yamaclarını radial istiqamətdə uzanan və kraterdən ətraflara doğru genişlənən çoxlu miqdarda yarğan kəsib parçalayır. Bu yarğanların bir qrupu Küdrüdərənin sağ qolunu təşkil edib, vulkanın şimal, şimal–qərb yamaclarını parçalayır. Onun cənub yamacını parçalayan yarğanlar isə Çeyil yarğanının sol qolunu təşkil edir. Palçıq vulkanı tektonik cəhətdən eyni adlı antiklinalın tağ hissəsində uyğun gəlir. Vulkan relyefdə geniş yastan yaradıb, Çeyildağ (252 metr) yüksəkliyindən bir qədər şərqdə başlayıb qərbdə Zəhərdağa (677 metr) kimi davam edir. Geoloji ədəbiyyatda palçıq vulkanının ən böyük püskürmələrindən biri 1870-ci ildə baş verdiyi qeyd olunur.
Relyefi
Çeyildağ palçıq vulkanın müasir relyefi arid-denudasiya və eroziya-denudasiya proseslərinin nəzarəti altında formalaşır. Yamaclarda həmçinin gilli karst formaları inkişaf etmişdir. Gilli karst formaları Küdrüdərə boyu daha çox yayılmışdır. Bu relyef formaları ən çox qədim brekçiyalar üzərində inkişaf edir.
Landşaftı tipləri
Çeyildağ palçıq vulkanı və onun ətraf sahələrində brekçiyaların yaşından və yamacların səmtindən asılı olaraq müxtəlif landşaft kompleksləri formalaşmışdır. Cavan brekçiya axınları, qrifon, sopka və salzalar sahəsində relyefin çox cavan olması sayəsində bitki örtüyü əmələ gələ bilməmişdir. Vulkan yamaclarında partlayışla əlaqədar olaraq yaranmış çat blokları üzərində seyrək gəngiz, efemer, çoxlu miqdarda göl çuxurlarında isə şoranlıq yaranmışdır. Zəif parçalanmış vulkan yamaclarında cavan brekçiyalar üzərində gəngiz, efemer, parçalanmamış vulkan yamaclarında yovşan, gəngiz landşaftı formalaşmışdır.
Bitki örtüyü
Vulkan yamaclarının səmtindən, brekçiyaların yaşından, parçalanma dərəcəsindən asılı olaraq burada yayılmış bitki örtüyü ayrı-ayrı sahədə bir-birindən fərqli məhsuldarlığa malikdir. Cənub yamacda bitki örtüyü gəngiz və yovşandan, qismən efemerdən ibarətdir. Vulkanın şimal, şimal-şərq səmtidəki yamaclarda ən çox yovşan, efemer, gəngiz inkişaf etmişdir. Palçıq vulkanı və onun ətraf landşaft komplekslərindən qış və yaz otlaqları kimi istifadə olunur. Burada landşaftın fəsillər dəyişməsi aydın müşahidə olunur. Bütün landşaft kompleksləri yaz və payızda efemerlərin inkişafı ilə əlaqədar olaraq daha zəngin görkəm alır. Yayda isə bitki örtüyü yovşan, gəngiz və şorangədən ibarət olur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- M.Müseyibov. Azərbaycanın fiziki coğrafiyası (ümumi hissə). Universitetlər üçün dərslik. Bakı: 1998, səh.400
Xarici keçidlər
- Palçıq vulkanları yeni turizm zonaları ola bilər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceyildag palciq vulkani Ceyrankecmez depressiyasinin qerbinde Ceyildag qesebesinden 1 kilometr simal qerbde eyniadli dagin qerb hissesinde yerlesen palciq vulkani Ceyildag palciq vulkaniUmumi melumatlarVulkan formasi palciq vulkaniKraterin diametri 250 300 mTerkibi gil karstMutleq hundurluyu 286 mYerlesmesi40 17 48 sm e 49 15 15 s u Olke AzerbaycanRayon AbseronCeyildag palciq vulkaniUmumi melumatPalciq vulkani enlik istiqametinde uzanib mutleq yuksekliyi 286 metre catir Vulkanin kraterinin diametri 250 300 metr olub simaldan nisbi yuksekliyi 2 3 metr olan qedim valla ehate olunur Vulkanin yamaclarini radial istiqametde uzanan ve kraterden etraflara dogru genislenen coxlu miqdarda yargan kesib parcalayir Bu yarganlarin bir qrupu Kudruderenin sag qolunu teskil edib vulkanin simal simal qerb yamaclarini parcalayir Onun cenub yamacini parcalayan yarganlar ise Ceyil yarganinin sol qolunu teskil edir Palciq vulkani tektonik cehetden eyni adli antiklinalin tag hissesinde uygun gelir Vulkan relyefde genis yastan yaradib Ceyildag 252 metr yuksekliyinden bir qeder serqde baslayib qerbde Zeherdaga 677 metr kimi davam edir Geoloji edebiyyatda palciq vulkaninin en boyuk puskurmelerinden biri 1870 ci ilde bas verdiyi qeyd olunur RelyefiCeyildag palciq vulkanin muasir relyefi arid denudasiya ve eroziya denudasiya proseslerinin nezareti altinda formalasir Yamaclarda hemcinin gilli karst formalari inkisaf etmisdir Gilli karst formalari Kudrudere boyu daha cox yayilmisdir Bu relyef formalari en cox qedim brekciyalar uzerinde inkisaf edir Landsafti tipleriCeyildag palciq vulkani ve onun etraf sahelerinde brekciyalarin yasindan ve yamaclarin semtinden asili olaraq muxtelif landsaft kompleksleri formalasmisdir Cavan brekciya axinlari qrifon sopka ve salzalar sahesinde relyefin cox cavan olmasi sayesinde bitki ortuyu emele gele bilmemisdir Vulkan yamaclarinda partlayisla elaqedar olaraq yaranmis cat bloklari uzerinde seyrek gengiz efemer coxlu miqdarda gol cuxurlarinda ise soranliq yaranmisdir Zeif parcalanmis vulkan yamaclarinda cavan brekciyalar uzerinde gengiz efemer parcalanmamis vulkan yamaclarinda yovsan gengiz landsafti formalasmisdir Bitki ortuyuVulkan yamaclarinin semtinden brekciyalarin yasindan parcalanma derecesinden asili olaraq burada yayilmis bitki ortuyu ayri ayri sahede bir birinden ferqli mehsuldarliga malikdir Cenub yamacda bitki ortuyu gengiz ve yovsandan qismen efemerden ibaretdir Vulkanin simal simal serq semtideki yamaclarda en cox yovsan efemer gengiz inkisaf etmisdir Palciq vulkani ve onun etraf landsaft komplekslerinden qis ve yaz otlaqlari kimi istifade olunur Burada landsaftin fesiller deyismesi aydin musahide olunur Butun landsaft kompleksleri yaz ve payizda efemerlerin inkisafi ile elaqedar olaraq daha zengin gorkem alir Yayda ise bitki ortuyu yovsan gengiz ve sorangeden ibaret olur Hemcinin baxCeyrankecmez Toragay palciq vulkaniIstinadlarM Museyibov Azerbaycanin fiziki cografiyasi umumi hisse Universitetler ucun derslik Baki 1998 seh 400Xarici kecidlerPalciq vulkanlari yeni turizm zonalari ola biler