Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çanaxır təpələri — Xaçmaz rayonunun Canaxır kəndi yaxınlığında, Ağçayın sahilində yerləşən antik dövrə aid arxeoloji abidə.
| Çanaxır təpələri | |
|---|---|
| Ölkə | Azərbaycan |
| Status | Arxeoloji abidə |
| Yerləşir | Xaçmaz rayonu, Canaxır |
| Əsas tarixlər | Antik dövr |
Tarixi
Xaçmaz rayonu Mehrəliqışlaq və Canaxır kəndləri yaxınlığında olan Çanaxır təpələri qədim yaşayış məskənidir. Çanaxır təpələri Ağçayın sahilində aparılmış arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində müəyyənləşdirilib. Təsərrüfat işləri ilə bağlı olaraq mühəndis qurğularının inşası və şum zamanı islamdan əvvəlki sivilizasiyanın tapılmış nümunələri bu ərazidə qalın torpaq laylarının altında tarixi məlumatların yatdığından, əldə edilmiş tunc, dəmir və saxsıdan düzəldilmiş əmək alətləri, silahlar və bəzək əşyaları isə burada tarixin müxtəlif dövrlərində sənətkarlığın bir çox sahələrinin yüksək inkişafından xəbər verir. 1970-ci illərin sonunda Kurqanın ətəyində suvarma üçün kanal çəkilən zaman arxın divarının uçulması zamanı burada qadın skeletinin qalıqlarını tapılmışdır. Onun üzərində sırğalar, qollarında nazik ölçülü qolbaqlar, digər tunc asma bəzəklər aşkar etmişlər. Bundan əlavə buradan tuncdan dairəvi formalı, üstü şarvari formalı müxtəlif ölçülü bəzək əşyaları, at əsləhəsinin qalıqları və perçimlər də tapılmışdır. Eyni zamanda kişi qəbrindən tapılmış romb formalı tuncdan düzəldilərək üstü rəngli mina ilə naxışlanmış amuleti (zənciri dağılmış şəkildə) arxeoloqlar son tunc dövrünə aid etmişdir. Torpağın altından tapılmış abidələrə ölünün dəfni zamanı ayaq və baş tərəfi müxtəlif ölçülü və təyinatlı saxsı qabları (küp, cam, dopu, bardaqlar, qaraçıraqlar), hətta ikikameralı çıraqlar, dəmir silah və alətləri, tunc və misdən hazırlanmış hamar, naxışlı, burma formalı qolbağı, bəzək əşyalarını qeyd etmək olar. Müxtəlif rəngli daşlardan, sədəf və sümükdən hazırlanmış boyunbağılar da aşkar olunub. Bu arxeoloji tapıntıların bir hissəsi Xaçmaz tarix-diyarşünaslıq muzeyində mühafizə olunur və sərgilənir.
Çanaxır təpələrinə yaxın olan Hülövlü kəndi ərazisində, Caqacuqçayın sahilində tapılan minalı (boyalı) və şirsiz qab nümunələrinin naxışlarının forması, hazırlanma texnologiyası, nəhayət, dulusçuların vurmuş olduğu şəxsi möhür (əksər hallarda qabın oturacaq hissəsində gül şəklində olur) xüsusi diqqət çəkir. Bədnəzərdən qorunmaq üçün və bəzək əşyası kimi işlədilən kauri-qarnıyarığın (balıqqulağı) buradan tapılması lap qədimdən Hind okeanı sahillərinə qədər mövcud olan ticarət-iqtisadi əlaqələrin mövcudluğunu təsdiq edir. Çağacuqda tapılan küplərin içərisində un saxlanılması isə əhalinin qədim zamanlardan taxılçılıqla məşğul olduğunu göstərir. Tapılan sürtkəc, dən və ding daşları isə bu ərazidə əhalinin həm də əkinçilik məşğuliyyətini özündə əks etdirir.
Güman edilir ki, Çanaxır təpələri müdafiə əhəmiyyətli istehkamlar rolunu da oynamışdır. Bu ərazidə kollektiv qəbirlərin olması, rast gəlinən sümüklərdə - kəllədə kəsici-deşici alətlərlə vurulan zərbələr nəəticəsində mövcud olan zədə, yanğının izləri olan kömürləşmiş təbəqə burada qızğın döyüşlərin getdiyini sübuta yetirir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2019-10-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-21.
- Nizami Xudiyev - Xaçmaz (Bakı 2010; səh. 22)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Canaxir tepeleri Xacmaz rayonunun Canaxir kendi yaxinliginda Agcayin sahilinde yerlesen antik dovre aid arxeoloji abide Canaxir tepeleriOlke AzerbaycanStatus Arxeoloji abideYerlesir Xacmaz rayonu CanaxirEsas tarixler Antik dovrTarixiXacmaz rayonu Mehreliqislaq ve Canaxir kendleri yaxinliginda olan Canaxir tepeleri qedim yasayis meskenidir Canaxir tepeleri Agcayin sahilinde aparilmis arxeoloji tedqiqatlar neticesinde mueyyenlesdirilib Teserrufat isleri ile bagli olaraq muhendis qurgularinin insasi ve sum zamani islamdan evvelki sivilizasiyanin tapilmis numuneleri bu erazide qalin torpaq laylarinin altinda tarixi melumatlarin yatdigindan elde edilmis tunc demir ve saxsidan duzeldilmis emek aletleri silahlar ve bezek esyalari ise burada tarixin muxtelif dovrlerinde senetkarligin bir cox sahelerinin yuksek inkisafindan xeber verir 1970 ci illerin sonunda Kurqanin eteyinde suvarma ucun kanal cekilen zaman arxin divarinin uculmasi zamani burada qadin skeletinin qaliqlarini tapilmisdir Onun uzerinde sirgalar qollarinda nazik olculu qolbaqlar diger tunc asma bezekler askar etmisler Bundan elave buradan tuncdan dairevi formali ustu sarvari formali muxtelif olculu bezek esyalari at eslehesinin qaliqlari ve percimler de tapilmisdir Eyni zamanda kisi qebrinden tapilmis romb formali tuncdan duzeldilerek ustu rengli mina ile naxislanmis amuleti zenciri dagilmis sekilde arxeoloqlar son tunc dovrune aid etmisdir Torpagin altindan tapilmis abidelere olunun defni zamani ayaq ve bas terefi muxtelif olculu ve teyinatli saxsi qablari kup cam dopu bardaqlar qaraciraqlar hetta ikikamerali ciraqlar demir silah ve aletleri tunc ve misden hazirlanmis hamar naxisli burma formali qolbagi bezek esyalarini qeyd etmek olar Muxtelif rengli daslardan sedef ve sumukden hazirlanmis boyunbagilar da askar olunub Bu arxeoloji tapintilarin bir hissesi Xacmaz tarix diyarsunasliq muzeyinde muhafize olunur ve sergilenir Canaxir tepelerine yaxin olan Hulovlu kendi erazisinde Caqacuqcayin sahilinde tapilan minali boyali ve sirsiz qab numunelerinin naxislarinin formasi hazirlanma texnologiyasi nehayet duluscularin vurmus oldugu sexsi mohur ekser hallarda qabin oturacaq hissesinde gul seklinde olur xususi diqqet cekir Bednezerden qorunmaq ucun ve bezek esyasi kimi isledilen kauri qarniyarigin baliqqulagi buradan tapilmasi lap qedimden Hind okeani sahillerine qeder movcud olan ticaret iqtisadi elaqelerin movcudlugunu tesdiq edir Cagacuqda tapilan kuplerin icerisinde un saxlanilmasi ise ehalinin qedim zamanlardan taxilciliqla mesgul oldugunu gosterir Tapilan surtkec den ve ding daslari ise bu erazide ehalinin hem de ekincilik mesguliyyetini ozunde eks etdirir Guman edilir ki Canaxir tepeleri mudafie ehemiyyetli istehkamlar rolunu da oynamisdir Bu erazide kollektiv qebirlerin olmasi rast gelinen sumuklerde kellede kesici desici aletlerle vurulan zerbeler neeticesinde movcud olan zede yanginin izleri olan komurlesmis tebeqe burada qizgin doyuslerin getdiyini subuta yetirir Hemcinin baxAzerbaycanda qeydiyyata alinmis dunya ehemiyyetli arxeoloji abidelerin siyahisiIstinadlar 2019 10 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 21 Nizami Xudiyev Xacmaz Baki 2010 seh 22