Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Skolioz (yun. σκολιός — "əyri", lat. scoliōsis) — onurğa sütununun əyriliyi. Skolioz xəstəliyi xüsusən gənc və yeniyetmə yaşlarında özünü daha qabarıq büruzə verdiyindən bəzən insanlarda kompleks halına gəlir. Əyriliklər əsasən döş və bel nahiyələrində müșahidə olunur. Xəstəliyin proqressiv inkişafı onurğa sütununun və döş qəfəsinin nəzərə çarpacaq dərəcədə deformasiyasına gətirib çıxarır. Bu isə inkişaf edən orqanizmdə bir sıra orqan və sistelərin patoloji dəyişikliklərinə səbəb olur. Skolioz xəstəliyinin (əyilmə bucağı 10 dərəcədən artıq) ümumi yayılma tezliyi 2–3%, 6–14 yaşlı uşaqlar arasında 0,5%, 12–14 yaşlı yeniyetmələr arasında isə 1,2% təşkil edir. Yeniyetnəlik dövrünün idiopatik skoliozu ən çox 10–14 yaş dövründə təsadüf edir. Xəstəlik oğlan uşaqlarına nisbətən qız uşaqlarında daha çox müşahidə olunur. İdiopatik skolioz adı bu günə qədər xəstəliyin əmələ gəlmə səbəbinin məlum olmamasına görə verilmişdir.
| Skolioz | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | M |
| XBT-10-KM | M41, M41.9 |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 737.43 |
| OMIM | 181800 |
| DiseasesDB | 26545 |
| MedlinePlus | 001241 |
| eMedicine | med/618 |
| MeSH | D012600 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Simptomlar
Bu xəstəlik zamanı əksər uşaqların heç bir şikayəti olmadığına görə, xəstəlik əsasən nəzərəçarpacaq deformasiya olduqda aşkar edilir. Xarici görünüşə görə aşağıdakı əlamətlərə diqqət yetirmək lazımdır:
- Bir çiyin və ya bud-çanaq oynağı digərindən yuxarıda yerləşir.
- Bir kürək sümüyü digərindən yuxarıda yerləşə bilər
- Önə doğru əyildikdə bu əlamətlər daha çox nəzərə çarpır
- Deformasiyanın qabarıq tərəfində "qabırğa donqarlığının" əmələ gəlməsi
- Bir qol digərindən uzun görünür
- Bel nahiyəsində yerləşən üçbucaqların assimetrikliyi
Diaqnoz
Rentgenoqrammalara əsasən həkimlər skoliotik defornasiyaları dərəcələrlə ifadə edirlər. Buna əsasən skoliozu 4 dərəcyə bölürlər:
1-ci dərəcəli – 0–10° dərəcə
2-ci dərəcəli – 11–30° dərəcə
3-cü dərəcəli – 31–60° dərəcə
4-cü dərəcəli – >61° dərəcə
Yeniyetməlik idiopatik skoliozunda onurğa sütununun Deformasiyası uzun müddət stabil qala bilər. Bəzi hallarda isə xəstəlik çox tez proqressivləşir. Buna görə də bu patologiyası olan uşaqlar daim həkim nəzarətində olmalı, periodik olaraq rentgen müayinəsindən keçməlidirlər. Yalnız bu zaman xəstəliyin proressivləşməsini vaxtında aşkar etmək mümkündür.
Skolioz Azərbaycanda
Azərbaycanda təxminən hər min nəfərdən 10-u skolioz xəstəliyindən əziyyət çəkir. Üstəlik bu xəstəlik adətən vaxtında təyin olunmur və insanın vücudu əyilir və donqarlıq əmələ gəlir. Skolioz deformasiyasının müalicəsi zamanı isitfadə olana müalicəvi idmanların, plastik materialdan hazırlanmış ortezlərin və cərrahi müalicənin elmi əsaslara dayanaraq faydası olduğu sübut olunmuşdur. Skolioz deformasiyası zamanı konservativ müalicəyaə tabe olmayan və əyrilik dərəcəsi 40 dərəcdən yuxarı olan onurğa deformasiyaları cərrahi müalicə tətbiq olunur. Öncədən bu deformasiyalara görə ölkə xaricində müalicə və əmaliyytalar aparılırdısa son zamanda irəli dərəcəli onurğa deformasiyaları ölkədə xaricdə təhsil almış ortoped-onurğa cərrahları tərəfindən uğurla icra edilməkdədir. Sümüklərin deformasiyası vaxtında əməliyyat yaxud müalicə olunmazsa bu əyrilik get-gedə daha qabarıq özünü göstərməyə başlayır.
Simptomları azaltmaq üçün olan idman hərəkətləri:
Məqsədlər:
- Onurganın dayanıqlılığını artırmaq
- Əzələləri gücləndirmək
- Elastikliyi artırmaq
Hər hərəkətdə beşə qədər sayılmalı, günde 2 dəfə hər biri 10 dəfə olmaqla edilməli.
1.hərəkət
Üst gövdə ekstensiyası (uzatması): Qarını yastıqla dəstəkləyin. Əlləri arxada birləşdirin ve gövdənizin üst qismini yerdən qaldırın.
2.hərəkət
Qol-ayaq ekstensiyası: Sağ qolunuzu ve sol ayağınızı qaldırın. Boynunuzu bükməyin. Daha sonra diger qol ve ayaq üçün hereketi tekrarlayın.
3.hərəkət
Orta döş rotasiyası (döndürmə) : Hər iki yanda uzana bildiyiniz qədər uzanın, sinəni yerə yaxın tutun.
4.hərəkət
Torakolumbar (döş ve beldən) yana əyilmə: Başınızın üzərindən sağ qolunuzda sola doğru gərginlik hissedənə qədər uzadın. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
5.hərəkət
Üst trapes gərilmə hərəkəti: Yavaşca başınızın sağ tərəfindən tutun, digər əlinizi belinizə doğru uzadın. Yüngül bir gərginlik hissedənə qədər başınızı əyin. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
6.hərəkət
Levator skapula gərilmə hərəkəti: Sol əli eyni tərəf kürək sümüyünə aparın. Digər əl ilə başı önə doğru yavaşca əyərək gərginləşdirin. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
7.hərəkət
Hamstring gərilmə hərəkəti: Sağ ayaq düz ikən digər ayağı qasığa doğru qıvırın. Qalça arxasında gərginlik hissedənə qədər önə doğru əyilin. Beli düz tutun. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
8.hərəkət
Skapular retraksiya (kürək sümüklərini geriyə çəkmə): Qollar yanda ikən her iki kürək sümüyünü birbirinə yaxınlaşdırın.
9.hərəkət
Servikal / torasik (boyun və bel) ekstensiya / rotasiya: Oturarkən gövdənizin digər tərəfinə sol qolunuzu uzadın və stulun arxasından tutun. Sağ çiyin üstündən baxın. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
10.hərəkət
Torakolumber yana əyilmə: Sağ tərəfiniz üzərinə uzanın. Çanaq sümüyü kənarını yastıqla dəstəkləyin. Aşağıdaki qol ilə boyunu dəstəkləyin, yuxarıdakı qolunuz başınızın üzərində boş qalsın. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
11.hərəkət
Lumber rotasiya: Ayaqlar və dizler birləşik, qollar iki yana açıq, dizlərinizi sola çevirin; bu anda başınızı gərginlik hissedənə qədər digər tərəfə çevirin. Digər tərəf üçün təkrarlayın.
İstinadlar
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- Skolioz [ölü keçid]
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Skolioz yun skolios eyri lat scoliōsis onurga sutununun eyriliyi Skolioz xesteliyi xususen genc ve yeniyetme yaslarinda ozunu daha qabariq buruze verdiyinden bezen insanlarda kompleks halina gelir Eyrilikler esasen dos ve bel nahiyelerinde mușahide olunur Xesteliyin proqressiv inkisafi onurga sutununun ve dos qefesinin nezere carpacaq derecede deformasiyasina getirib cixarir Bu ise inkisaf eden orqanizmde bir sira orqan ve sistelerin patoloji deyisikliklerine sebeb olur Skolioz xesteliyinin eyilme bucagi 10 dereceden artiq umumi yayilma tezliyi 2 3 6 14 yasli usaqlar arasinda 0 5 12 14 yasli yeniyetmeler arasinda ise 1 2 teskil edir Yeniyetnelik dovrunun idiopatik skoliozu en cox 10 14 yas dovrunde tesaduf edir Xestelik oglan usaqlarina nisbeten qiz usaqlarinda daha cox musahide olunur Idiopatik skolioz adi bu gune qeder xesteliyin emele gelme sebebinin melum olmamasina gore verilmisdir SkoliozXBT 10 M41 XBT 10 KM M41 M41 9XBT 9 737XBT 9 KM 737 43OMIM 181800DiseasesDB 26545MedlinePlus 001241eMedicine med 618 orthoped 627 pmr 293 radio 627MeSH D012600 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSkoliozda Cobb bucaginin olculmesiSimptomlarBu xestelik zamani ekser usaqlarin hec bir sikayeti olmadigina gore xestelik esasen nezerecarpacaq deformasiya olduqda askar edilir Xarici gorunuse gore asagidaki elametlere diqqet yetirmek lazimdir Bir ciyin ve ya bud canaq oynagi digerinden yuxarida yerlesir Bir kurek sumuyu digerinden yuxarida yerlese biler One dogru eyildikde bu elametler daha cox nezere carpir Deformasiyanin qabariq terefinde qabirga donqarliginin emele gelmesi Bir qol digerinden uzun gorunur Bel nahiyesinde yerlesen ucbucaqlarin assimetrikliyiDiaqnozRentgenoqrammalara esasen hekimler skoliotik defornasiyalari derecelerle ifade edirler Buna esasen skoliozu 4 derecye bolurler 1 ci dereceli 0 10 derece 2 ci dereceli 11 30 derece 3 cu dereceli 31 60 derece 4 cu dereceli gt 61 derece Skolioz 40 Yeniyetmelik idiopatik skoliozunda onurga sutununun Deformasiyasi uzun muddet stabil qala biler Bezi hallarda ise xestelik cox tez proqressivlesir Buna gore de bu patologiyasi olan usaqlar daim hekim nezaretinde olmali periodik olaraq rentgen muayinesinden kecmelidirler Yalniz bu zaman xesteliyin proressivlesmesini vaxtinda askar etmek mumkundur Skolioz AzerbaycandaQic ve qol uzantilari Azerbaycanda texminen her min neferden 10 u skolioz xesteliyinden eziyyet cekir Ustelik bu xestelik adeten vaxtinda teyin olunmur ve insanin vucudu eyilir ve donqarliq emele gelir Skolioz deformasiyasinin mualicesi zamani isitfade olana mualicevi idmanlarin plastik materialdan hazirlanmis ortezlerin ve cerrahi mualicenin elmi esaslara dayanaraq faydasi oldugu subut olunmusdur Skolioz deformasiyasi zamani konservativ mualiceyae tabe olmayan ve eyrilik derecesi 40 derecden yuxari olan onurga deformasiyalari cerrahi mualice tetbiq olunur Onceden bu deformasiyalara gore olke xaricinde mualice ve emaliyytalar aparilirdisa son zamanda ireli dereceli onurga deformasiyalari olkede xaricde tehsil almis ortoped onurga cerrahlari terefinden ugurla icra edilmekdedir Sumuklerin deformasiyasi vaxtinda emeliyyat yaxud mualice olunmazsa bu eyrilik get gede daha qabariq ozunu gostermeye baslayir Simptomlari azaltmaq ucun olan idman hereketleri Meqsedler Onurganin dayaniqliligini artirmaq Ezeleleri guclendirmek Elastikliyi artirmaq Her hereketde bese qeder sayilmali gunde 2 defe her biri 10 defe olmaqla edilmeli 1 hereket Ust govde ekstensiyasi uzatmasi Qarini yastiqla destekleyin Elleri arxada birlesdirin ve govdenizin ust qismini yerden qaldirin 2 hereket Qol ayaq ekstensiyasi Sag qolunuzu ve sol ayaginizi qaldirin Boynunuzu bukmeyin Daha sonra diger qol ve ayaq ucun hereketi tekrarlayin 3 hereket Orta dos rotasiyasi dondurme Her iki yanda uzana bildiyiniz qeder uzanin sineni yere yaxin tutun 4 hereket Torakolumbar dos ve belden yana eyilme Basinizin uzerinden sag qolunuzda sola dogru gerginlik hissedene qeder uzadin Diger teref ucun tekrarlayin 5 hereket Ust trapes gerilme hereketi Yavasca basinizin sag terefinden tutun diger elinizi belinize dogru uzadin Yungul bir gerginlik hissedene qeder basinizi eyin Diger teref ucun tekrarlayin 6 hereket Levator skapula gerilme hereketi Sol eli eyni teref kurek sumuyune aparin Diger el ile basi one dogru yavasca eyerek gerginlesdirin Diger teref ucun tekrarlayin 7 hereket Hamstring gerilme hereketi Sag ayaq duz iken diger ayagi qasiga dogru qivirin Qalca arxasinda gerginlik hissedene qeder one dogru eyilin Beli duz tutun Diger teref ucun tekrarlayin 8 hereket Skapular retraksiya kurek sumuklerini geriye cekme Qollar yanda iken her iki kurek sumuyunu birbirine yaxinlasdirin 9 hereket Servikal torasik boyun ve bel ekstensiya rotasiya Oturarken govdenizin diger terefine sol qolunuzu uzadin ve stulun arxasindan tutun Sag ciyin ustunden baxin Diger teref ucun tekrarlayin 10 hereket Torakolumber yana eyilme Sag terefiniz uzerine uzanin Canaq sumuyu kenarini yastiqla destekleyin Asagidaki qol ile boyunu destekleyin yuxaridaki qolunuz basinizin uzerinde bos qalsin Diger teref ucun tekrarlayin 11 hereket Lumber rotasiya Ayaqlar ve dizler birlesik qollar iki yana aciq dizlerinizi sola cevirin bu anda basinizi gerginlik hissedene qeder diger terefe cevirin Diger teref ucun tekrarlayin IstinadlarMonarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Skolioz olu kecid Hemcinin baxLordoz Kifoz Sumuk xesteliyi