Dimdim döyüşü — Səfəvi imperiyası ilə Osmanlı imperiyasının sünni kürdləri arasında 1609–1610-cu illərdə baş vermiş döyüş nəzərdə tutulur.
Dimdim döyüşü və ya Dimdim mühasirəsi | |||
---|---|---|---|
Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1603-1618) | |||
| |||
Tarix | 1609-cu ilin noyabrından 1610-cu ilin yayına qədər | ||
Yeri | Dimdim qalası, Dimdim dağları, İran | ||
Səbəbi | Kürd tayfalarının üsyanı | ||
Nəticəsi | Səfəvi dövlətinin qəti qələbəsi | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Yer
Döyüş İranın şimal-qərbində, Urmiya gölünün ətrafındakı Bradost bölgəsindəki İslamdan əvvəlki dövrə aid Dimdim qalasında baş vermişdir. tərəfindən yenidən ucaldılan qala sonda Səfəvi qoşunu tərəfindən ələ keçirildi. Sonradan isə Osmanlı valisinin əmrilə dağıdıldı. Qalanın dağıdılmasına baxmayaraq, bu gün qalannı dəqiq yeri hələ də müəyyən edilə bilir. Qalanın yerində qalanın divarlarının bir hissəsi və bəzi tikinti materiallarının qalıqları hələ də qalır.
Döyüş
Döyüş Dimdim qalası ətrafında baş vermişdir. Dağılan qala 1609-cu ildə tərəfindən bərpa edildi. O, genişləyən bəyliyinin müstəqilliyini həm Osmanlıya, həm də Səfəvilərə qarşı müdafiə etmək istəyirdi. Buna görə də, Dimdim qalasını bərpa edərək, orada möhkəmlənməyi planlayırdı. Dimdim qalasının yenidən tikilməsi şimal-qərbdəki Səfəvi hakimiyyətinin təhdid edilməsi kimi qiymətləndirildi. Məhabad hakimləri kimi bəzi kürd tayfa rəhbərləri Əmir xanın ətrafında birləşdi.
Döyüşlər 1609-cu ildən 1610-cu ilə qədər davam etdi. Demək olar ki, bir il davam edən döyüşdə kürdlər say və texniki təchizat baxımından Səfəvilərdən zəif idilər. Demək olar ki, 1 il davam edən mühasirədən sonra kürdlər Səfəvilərin baş vəziri Hatəm bəy tərəfindən məğlub edildi. Qala ələ keçirildi və kürd qarnizonu məhv edildi.
Nəticə
1609-cu ilin noyabr ayından 1610-cu ilin yayına qədər davam edən qanlı mühasirədən sonra qala ələ keçirildi. Qaladakı bütün üsyançı kürdlər I Şah Abbasın əmri ilə öldürüldü. I Şah Abbas Bradost və Məhabad ətrafındakı bütün üsyançı kürd tayfalarının məhv edilməsi ilə bağlı əmr verdi. Bu tayfaların bir qismi Xorasana köçürüldü. Bunun ardınca Əfşar tayfası bu bölgədə yenidən məşkunlaşdırıldı.
Bununla da bölgədəki kürd üsyanı beləcə Səfəvilər tərəfindən yatırıldı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Battle of Dim Dim". Iranicaonline.org. 2018-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-30.
- Kelly, Michael J. Ghosts of Halabja: Saddam Hussein and the Kurdish Genocide. Praeger. 2008. səh. 14. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dimdim doyusu Sefevi imperiyasi ile Osmanli imperiyasinin sunni kurdleri arasinda 1609 1610 cu illerde bas vermis doyus nezerde tutulur Dimdim doyusu ve ya Dimdim muhasiresiSefevi Osmanli muharibesi 1603 1618 yerlesdiyi eraziTarix 1609 cu ilin noyabrindan 1610 cu ilin yayina qederYeri Dimdim qalasi Dimdim daglari IranSebebi Kurd tayfalarinin usyaniNeticesi Sefevi dovletinin qeti qelebesiMunaqise terefleriSefeviler dovleti Kurd usyanci tayfalariKomandan lar I Sah Abbas Hatem bey OrdubadiTereflerin quvvesi35 000 150 000YerDoyus Iranin simal qerbinde Urmiya golunun etrafindaki Bradost bolgesindeki Islamdan evvelki dovre aid Dimdim qalasinda bas vermisdir terefinden yeniden ucaldilan qala sonda Sefevi qosunu terefinden ele kecirildi Sonradan ise Osmanli valisinin emrile dagidildi Qalanin dagidilmasina baxmayaraq bu gun qalanni deqiq yeri hele de mueyyen edile bilir Qalanin yerinde qalanin divarlarinin bir hissesi ve bezi tikinti materiallarinin qaliqlari hele de qalir DoyusDoyus Dimdim qalasi etrafinda bas vermisdir Dagilan qala 1609 cu ilde terefinden berpa edildi O genisleyen beyliyinin musteqilliyini hem Osmanliya hem de Sefevilere qarsi mudafie etmek isteyirdi Buna gore de Dimdim qalasini berpa ederek orada mohkemlenmeyi planlayirdi Dimdim qalasinin yeniden tikilmesi simal qerbdeki Sefevi hakimiyyetinin tehdid edilmesi kimi qiymetlendirildi Mehabad hakimleri kimi bezi kurd tayfa rehberleri Emir xanin etrafinda birlesdi Doyusler 1609 cu ilden 1610 cu ile qeder davam etdi Demek olar ki bir il davam eden doyusde kurdler say ve texniki techizat baximindan Sefevilerden zeif idiler Demek olar ki 1 il davam eden muhasireden sonra kurdler Sefevilerin bas veziri Hatem bey terefinden meglub edildi Qala ele kecirildi ve kurd qarnizonu mehv edildi Netice1609 cu ilin noyabr ayindan 1610 cu ilin yayina qeder davam eden qanli muhasireden sonra qala ele kecirildi Qaladaki butun usyanci kurdler I Sah Abbasin emri ile olduruldu I Sah Abbas Bradost ve Mehabad etrafindaki butun usyanci kurd tayfalarinin mehv edilmesi ile bagli emr verdi Bu tayfalarin bir qismi Xorasana kocuruldu Bunun ardinca Efsar tayfasi bu bolgede yeniden meskunlasdirildi Bununla da bolgedeki kurd usyani belece Sefeviler terefinden yatirildi Hemcinin baxSefevi dovletiIstinadlar Battle of Dim Dim Iranicaonline org 2018 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 30 Kelly Michael J Ghosts of Halabja Saddam Hussein and the Kurdish Genocide Praeger 2008 seh 14 ISBN 978 0275992101