Xanqalas ulusu (saxa Хаҥалас улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Pokrovsk şəhəridir.
Xanqalas ulusu | |||||
---|---|---|---|---|---|
Хаҥалас улууhа | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Ölkə | |||||
Tarixi və coğrafiyası | |||||
Yaradılıb | 10 fevral 1930 | ||||
Sahəsi |
| ||||
Saat qurşağı | | ||||
Əhalisi | |||||
Əhalisi |
| ||||
Rəsmi sayt | |||||
| |||||
![]() |
Coğrafiyası
Rayonun ərazisi 24,7 min km²-dir. Şərqdən Meqino-Xanqalas ulusu, cənubdan Amma ulusu və Aldan ulusu ilə, cənub-qərbdən Olyokminski ulusu, şimaldan Qornı ulusu və Yakutsk şəhərinin dairəsi ilə həmsərhəddir.
Təbii şərait
Ulus Prilenski yaylasında yerləşir. Ulusun bütün yaşayış məntəqələri Lena vadisində yerləşir. Lena çayının sol sahilində Erkani Vadisi yerləşir.
Digər böyük çaylar: Sinaya, Ketem, Kenkem, Buotama, Lutenq, Menda və s.
İqlimi kəskin kontinentaldır. Yanvar ayının orta temperaturu −40 ° C, iyul + 19 ° C-dir. İllik yağıntının miqdarı 200 mm-dən 350 mm-ə olur.
Tarixi
"Xangalasski" adı 1632-ci ilə aid sənədlərdə, yəni Rus kazaklarının Yakutiyaya gəlişindən bəri işlənir. 1860-cı ildə geniş Xangalasski ulus iki ulusa - Qərbi Xanqalas və Şərqi Xangalasa bölünür. Mövcud sərhədlər daxilində isə 10 fevral 1930-cu ildə ulus meydana gəlir. Ona Qərbi Xanqalas adı verilir. 1937-ci ildə rayon burada sürgündə olan inqilabçı Serqo Orconikidzenin şərəfinə Orconikidze adlandırılır. Əvvəlki adı ona 1992-ci ildə qaytarılır.
Əhalisi
- Milli tərkib
2002-ci il siyahıyaalmasına görə ulusun etnik tərkibi: saxalar - 20 955 nəfər (59.53%), ruslar - 11.745 nəfər (33.37%), ukraynalılar - 497 nəfər (1.41%), evenklər - 370 nəfər (1.05%), evenlər - 234 nəfər (0 , 66%) və digər millətlərdən olanlar - 1400 nəfər (3.98%).
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Pokrovsk şəhəri, Moxsoqollox q.) ulus əhalisinin 47,22 % -i yaşayır.
Yerli özünü idarəetmə
Xanqalas ulusu ərazisinə 2 şəhər və 16 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 29 yaşayış məntəqəsi daxildir.
İqtisadiyyat
İstehsal olunan məhsulların ümumi həcminin 46%-ni tikinti materialları, 45% -ni kənd təsərrüfatı məhsulları, 5% -ni qida emalı məhsulları, 3% -ni zərgərlik məhsulları təşkil edir.
Əkinçiliyin əsas sahələri ətlik və südlük heyvandarlıq, ətlik atçılıq, taxılçılıq və kartofçuluqdur.
Tanınmış şəxsləri
Georgi Ustinoviç Germogenov - saxa folklorunun pioneri.
Qavriil Vasilieviç Ksenofontov - ictimai-siyasi xadim, ilk saxa alimi - etnoqraf, folklorşünas, din alimi.
Pavel Vasilieviç Ksenofontov - 1927-1928-ci illərdə Yakutiyada anti-bolşevik hərəkatının rəhbəri.
Mixail Efimoviç Nikolaev - Saxa Respublikasının (Yakutiya) ilk Prezidenti (1991-2002).
Sofron Sıranov - 18-ci əsrin nüfuzlu bir noyonu, Kanqalas ulus şahzadəsi Tigin Darxanın nəvəsi.
Pavel Nikolaeviç Xaritonov - məşhur saxa şairi, yazıçısı və tənqidçisi.
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- .
- 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.
- "Закон Республики Саха (Якутия) от 30 ноября 2004 года N 173-З N 353-III «Об установлении границ и о наделении статусом городского и сельского поселений муниципальных образований Республики Саха (Якутия)»". 2019-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-30.
- "Перечень населённых пунктов, входящих в состав сельских и городских поселений Республики Саха (Якутия)". 2013-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xanqalas ulusu saxa Haҥalas uluuһa Rusiya Federasiyasi Saxa Respublikasinin erazisine daxil olan inzibati rayon Inzibati merkezi Pokrovsk seheridir Xanqalas ulusuHaҥalas uluuhaBayraq Gerb61 18 sm e 127 12 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiYaradilib 10 fevral 1930Sahesi 24 680 47 km Saat qursagi UTC 09 00EhalisiEhalisi 32 646 nef 1 yanvar 2018 Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiRayonun erazisi 24 7 min km dir Serqden Meqino Xanqalas ulusu cenubdan Amma ulusu ve Aldan ulusu ile cenub qerbden Olyokminski ulusu simaldan Qorni ulusu ve Yakutsk seherinin dairesi ile hemserheddir Tebii serait Ulus Prilenski yaylasinda yerlesir Ulusun butun yasayis menteqeleri Lena vadisinde yerlesir Lena cayinin sol sahilinde Erkani Vadisi yerlesir Diger boyuk caylar Sinaya Ketem Kenkem Buotama Lutenq Menda ve s Iqlimi keskin kontinentaldir Yanvar ayinin orta temperaturu 40 C iyul 19 C dir Illik yagintinin miqdari 200 mm den 350 mm e olur Tarixi Xangalasski adi 1632 ci ile aid senedlerde yeni Rus kazaklarinin Yakutiyaya gelisinden beri islenir 1860 ci ilde genis Xangalasski ulus iki ulusa Qerbi Xanqalas ve Serqi Xangalasa bolunur Movcud serhedler daxilinde ise 10 fevral 1930 cu ilde ulus meydana gelir Ona Qerbi Xanqalas adi verilir 1937 ci ilde rayon burada surgunde olan inqilabci Serqo Orconikidzenin serefine Orconikidze adlandirilir Evvelki adi ona 1992 ci ilde qaytarilir EhalisiMilli terkib 2002 ci il siyahiyaalmasina gore ulusun etnik terkibi saxalar 20 955 nefer 59 53 ruslar 11 745 nefer 33 37 ukraynalilar 497 nefer 1 41 evenkler 370 nefer 1 05 evenler 234 nefer 0 66 ve diger milletlerden olanlar 1400 nefer 3 98 Urbanizasiya Seher seraitinde Pokrovsk seheri Moxsoqollox q ulus ehalisinin 47 22 i yasayir Yerli ozunu idareetmeXanqalas ulusu erazisine 2 seher ve 16 kend inzibati vahidliyine umumilikde 29 yasayis menteqesi daxildir IqtisadiyyatIstehsal olunan mehsullarin umumi hecminin 46 ni tikinti materiallari 45 ni kend teserrufati mehsullari 5 ni qida emali mehsullari 3 ni zergerlik mehsullari teskil edir Ekinciliyin esas saheleri etlik ve sudluk heyvandarliq etlik atciliq taxilciliq ve kartofculuqdur Taninmis sexsleriGeorgi Ustinovic Germogenov saxa folklorunun pioneri Qavriil Vasilievic Ksenofontov ictimai siyasi xadim ilk saxa alimi etnoqraf folklorsunas din alimi Pavel Vasilievic Ksenofontov 1927 1928 ci illerde Yakutiyada anti bolsevik herekatinin rehberi Mixail Efimovic Nikolaev Saxa Respublikasinin Yakutiya ilk Prezidenti 1991 2002 Sofron Siranov 18 ci esrin nufuzlu bir noyonu Kanqalas ulus sahzadesi Tigin Darxanin nevesi Pavel Nikolaevic Xaritonov meshur saxa sairi yazicisi ve tenqidcisi IstinadlarGEOnet Names Server 2018 26 Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2018 goda Rusiya Dovlet Federal Statistika Xidmeti Zakon Respubliki Saha Yakutiya ot 30 noyabrya 2004 goda N 173 Z N 353 III Ob ustanovlenii granic i o nadelenii statusom gorodskogo i selskogo poselenij municipalnyh obrazovanij Respubliki Saha Yakutiya 2019 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 30 Perechen naselyonnyh punktov vhodyashih v sostav selskih i gorodskih poselenij Respubliki Saha Yakutiya 2013 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2011 01 14