Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tomas Kid (1558, London – 1594, London) — ingilis dramaturgiyasının ilk görkəmli nümayəndələrindən biri.
| Tomas Kid | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1558 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1594 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | dramaturq, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Tomas Kid 3 noyabr 1558-ci il anadan olmuş, 13 avqust 1594-cü il vəfat etmişdir.Öz zamanında yaxşı tanınmış, "İspan faciəsi"nin ilk redaktoru olmuşdur.Həyatı haqqında tam məlumat əldə olunmamışdır.
Yaradıcılığı
Onun 1587-ci ildə yaranmış "İspan faciəsi" əsəri 1600-cü ilə qədər London səhnələrindən düşməmişdir. Bu "qisas faciəsidir", "Hamletin sələfidir". Hətta, deyilənə görə, T.Kid bizim dövrümüzə qədər gəlib çatmayan "Hamlet" adlı əsər də yazmışdır. Bu əsərdə qisasın rəmzi fiquru verilmişdir. O, əsərin finalında səhnəyə çıxır və elan edir ki, onun arzuları kədər və qanla yerinə yetirildi. Sonuncu pərdənin son səhnəsində isə bütün iştirakçılar qətlə yetirilir.
"İspan faciəsi"ndə ölümlərin sayı "Hamlet"dən xeyli çoxdur. Vilyam Şekspirlə müqayisədə bu əsərin süjeti də həddindən artıq mürəkkəbdir. Faciənin gedişatı zamanı meyitlər üst-üstə qalandıqca, intriqaların yeni vəziyyətləri və fitnə-fəsadlar işləri daha da dolaşdırır. "İspan faciasi" (The Spanish Tragedy, or Hieronimo is Mad Again", 1582 və 1592-ci illər) əsərinin baş qəhrəmanı yaşlı ispan, saray əyanı İeronimodur. Faciənin əsas fabulası İeronimonun öz oğlu Horatsionun qisasını alması üzərində qurulmuşdur. Horatsio döyüşdə həlak olmuş Andreanın dostudur. O, dostunun qisasını almaq üçün Portuqaliya şahzadəsi ilə döyüşə girir və onu əsir götürür. O, Andreanın meyitini dəfn edir. Andreanın xatirəsi Horatsionu, onun nişanlısı Bellimperiya ilə yaxınlaşdırır. Onlar bir-birini sevir, ancaq öz hisslərini açıq şəkildə ifadə etməkdən çəkinirlər. Bellimperiyaya olan məhəbbət və Portuqaliya kralı ilə düşmənçilik Horatsionun ölümü ilə nəticələnir. İspan kralı Portuqaliya ilə münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün əsir kimi gətirilən, lakin tezliklə sarayın hörmətli qonağına çevrilən Baltazarla qardaşı qızı Lorensonun bacısı Bellimperiya ilə evləndirmək istəyir. Kralın və Baltazarın rəğbətini qazanmağa çalışan Lorenso şahzadəyə söz verir ki, qız onun olacaqdır. O, Bellimperiyanın Horatsiyə göndərdiyi məhəbbət dolu məktubları gizli yolla ələ keçirdir və onu öldürmək qərarına gəlir. Lorenso və şahzadə Baltazar Horatsionu izləyirlər və o, qızla görüşərkən onu qətlə yetirirlər. Qatillər onun meyitini öz evinin qabağında ağacdan asırlar Horatsionun ölümündən sonra onun atası Ieronimo oğlunun qisasını almaq qərarına gəlir.İeronimo Baş hakimdir. O, igid bir döyüşçünün atasıdır. İeronimo sarayın ən nüfuzlu əyanlarından biridir, böyük hörmət sahibidir. Oğlunun ölümü onu sarsıdır. Bir gecə İeronimo qadın qışqırtısına həyətə çıxır, ağacdan bir adamın asıldığını görür və onu yerə endirərkən, doğma oğlu olduğunun şahidi olur. Oğlunun Lorenso va Baltazar tərəfindən qətlə yetirildiyini öyrənən dərdli ata oğlunun qisasını almaq qərarına gəlir və bu qisası elə almaq istəyir ki, onların da ataları onun çəkdiyi əzabı çəksin. İeronimo özünü bilməməzliyə vurur, guya oğlunun kim tərəfindən qətlə yetirildiyini bilmir. O, qatillərlə dost kimi davranır və onların iştirakı ilə sarayda bir tamaşa təşkil edir. leronimo qətli ela bu saray tamaşası zamanı həyata keçirir, baş rolları ifa edən Lorenso va Baltazar tamaşa zamanı həqiqətən ölürlər və İeronimo bu teatrda tamaşaçı kimi iştirak edən bu gənclərin atalarına bu barədə xəbər verir və sonra da özünü öldürür.Faciənin əsas qəhrəmanlarından biri olan Lorenso ispan kralının qardaşı, Kastiliya hersoqu Kiprianın oğlu, Bellimpe riyanın qardaşıdır. Lorenso İntibah dövrünün yaramaz, mənfur tiplərindəndir (məs. Yaqo kimi). Bu adam üçün heç bir şərəf və vicdan anlayışı, insaniyyət prinsipi yoxdur. Kralın hörmətini qazanmaq məqsədilə Portuqaliya şahzadəsi Baltazarın Horatsionun deyil, onun tərəfindən məğlub edildiyini bildirir; bu yalanın üstünü elə Baltazar özü açır və Horatsionun böyük qəhrəmanlıq göstərdiyini və onunla çox ləyaqətlə davrandığını bildirir. Bu faciədə, göründüyü kimi, qisas mövzusu əsas yer tutur. Eyni zamanda, burada dünya dramaturgiyası tarixində ilk dəfə olaraq səhnəyə teyf (kölgə) gətirilmiş və səhnə içərisində səhnə ədəbi-dramaturji üsuluna müraciət edilmişdir ki, bu motivlər bir qədər sonra böyük Şekspirin "Hamlet" faciəsində istifadə olunmuşdur.
Bu faciə ilə yanaşı, T.Kid "Korneliya"(bu əsər bir qədər sonra "Böyük Pompey və onun gözəl Korneliyasının faciəsi"adı altında yenidən nəşr edilmişdir) və Şərq mövzusunda "Soliman və persidlər" ("Süleyman və farslar") əsərlərini də yazmışdır.
İstinadlar
- Cəlil Nağıyev. Qərbi Avropa Ədəbiyyatı.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tomas Kid 1558 London 1594 London ingilis dramaturgiyasinin ilk gorkemli numayendelerinden biri Tomas KidDogum tarixi 1558Dogum yeri London Ingiltere kralligiVefat tarixi 1594Vefat yeri London Ingiltere kralligiDefn yeri LondonFealiyyeti dramaturq yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiTomas Kid 3 noyabr 1558 ci il anadan olmus 13 avqust 1594 cu il vefat etmisdir Oz zamaninda yaxsi taninmis Ispan faciesi nin ilk redaktoru olmusdur Heyati haqqinda tam melumat elde olunmamisdir YaradiciligiOnun 1587 ci ilde yaranmis Ispan faciesi eseri 1600 cu ile qeder London sehnelerinden dusmemisdir Bu qisas faciesidir Hamletin selefidir Hetta deyilene gore T Kid bizim dovrumuze qeder gelib catmayan Hamlet adli eser de yazmisdir Bu eserde qisasin remzi fiquru verilmisdir O eserin finalinda sehneye cixir ve elan edir ki onun arzulari keder ve qanla yerine yetirildi Sonuncu perdenin son sehnesinde ise butun istirakcilar qetle yetirilir Ispan faciesi nde olumlerin sayi Hamlet den xeyli coxdur Vilyam Sekspirle muqayisede bu eserin sujeti de heddinden artiq murekkebdir Facienin gedisati zamani meyitler ust uste qalandiqca intriqalarin yeni veziyyetleri ve fitne fesadlar isleri daha da dolasdirir Ispan faciasi The Spanish Tragedy or Hieronimo is Mad Again 1582 ve 1592 ci iller eserinin bas qehremani yasli ispan saray eyani Ieronimodur Facienin esas fabulasi Ieronimonun oz oglu Horatsionun qisasini almasi uzerinde qurulmusdur Horatsio doyusde helak olmus Andreanin dostudur O dostunun qisasini almaq ucun Portuqaliya sahzadesi ile doyuse girir ve onu esir goturur O Andreanin meyitini defn edir Andreanin xatiresi Horatsionu onun nisanlisi Bellimperiya ile yaxinlasdirir Onlar bir birini sevir ancaq oz hisslerini aciq sekilde ifade etmekden cekinirler Bellimperiyaya olan mehebbet ve Portuqaliya krali ile dusmencilik Horatsionun olumu ile neticelenir Ispan krali Portuqaliya ile munasibetleri yaxsilasdirmaq ucun esir kimi getirilen lakin tezlikle sarayin hormetli qonagina cevrilen Baltazarla qardasi qizi Lorensonun bacisi Bellimperiya ile evlendirmek isteyir Kralin ve Baltazarin regbetini qazanmaga calisan Lorenso sahzadeye soz verir ki qiz onun olacaqdir O Bellimperiyanin Horatsiye gonderdiyi mehebbet dolu mektublari gizli yolla ele kecirdir ve onu oldurmek qerarina gelir Lorenso ve sahzade Baltazar Horatsionu izleyirler ve o qizla goruserken onu qetle yetirirler Qatiller onun meyitini oz evinin qabaginda agacdan asirlar Horatsionun olumunden sonra onun atasi Ieronimo oglunun qisasini almaq qerarina gelir Ieronimo Bas hakimdir O igid bir doyuscunun atasidir Ieronimo sarayin en nufuzlu eyanlarindan biridir boyuk hormet sahibidir Oglunun olumu onu sarsidir Bir gece Ieronimo qadin qisqirtisina heyete cixir agacdan bir adamin asildigini gorur ve onu yere endirerken dogma oglu oldugunun sahidi olur Oglunun Lorenso va Baltazar terefinden qetle yetirildiyini oyrenen derdli ata oglunun qisasini almaq qerarina gelir ve bu qisasi ele almaq isteyir ki onlarin da atalari onun cekdiyi ezabi ceksin Ieronimo ozunu bilmemezliye vurur guya oglunun kim terefinden qetle yetirildiyini bilmir O qatillerle dost kimi davranir ve onlarin istiraki ile sarayda bir tamasa teskil edir leronimo qetli ela bu saray tamasasi zamani heyata kecirir bas rollari ifa eden Lorenso va Baltazar tamasa zamani heqiqeten olurler ve Ieronimo bu teatrda tamasaci kimi istirak eden bu genclerin atalarina bu barede xeber verir ve sonra da ozunu oldurur Facienin esas qehremanlarindan biri olan Lorenso ispan kralinin qardasi Kastiliya hersoqu Kiprianin oglu Bellimpe riyanin qardasidir Lorenso Intibah dovrunun yaramaz menfur tiplerindendir mes Yaqo kimi Bu adam ucun hec bir seref ve vicdan anlayisi insaniyyet prinsipi yoxdur Kralin hormetini qazanmaq meqsedile Portuqaliya sahzadesi Baltazarin Horatsionun deyil onun terefinden meglub edildiyini bildirir bu yalanin ustunu ele Baltazar ozu acir ve Horatsionun boyuk qehremanliq gosterdiyini ve onunla cox leyaqetle davrandigini bildirir Bu faciede gorunduyu kimi qisas movzusu esas yer tutur Eyni zamanda burada dunya dramaturgiyasi tarixinde ilk defe olaraq sehneye teyf kolge getirilmis ve sehne icerisinde sehne edebi dramaturji usuluna muraciet edilmisdir ki bu motivler bir qeder sonra boyuk Sekspirin Hamlet faciesinde istifade olunmusdur Bu facie ile yanasi T Kid Korneliya bu eser bir qeder sonra Boyuk Pompey ve onun gozel Korneliyasinin faciesi adi altinda yeniden nesr edilmisdir ve Serq movzusunda Soliman ve persidler Suleyman ve farslar eserlerini de yazmisdir IstinadlarCelil Nagiyev Qerbi Avropa Edebiyyati