Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Acıçiçək (lat. Gentiana) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin acıçiçəkkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Acıçiçək | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Acıçiçək | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Şimal yarımkürəsinin mülayim zonalarında 400-ədək növü var. Qafqazda 28, o cümlədən Azərbaycanda 14 növü bitir. Tək-tək yerləşən çiçəkləri 4–5 (6–8) üzvlüdür. Meyvəsi biryuvalı, çoxtoxumlu qutucuqdur. Toxumları xırdadır. Acıçiçəyin bəzi növlərinin kök və kökümsovundan xalq təbabətində malyariyaya qarşı, həmçinin iştahaartıran, həzmi yaxşılaşdıran, ödqovucu dərman kimi istifadə edilir. Dekorativ bitkidir. Gövdə və yarpaqlarında C vitamini var. Gülçülükdə istifadə olunur. 3 növü qorunur.
Dioskorid və Pliniyin məlumatlarına görə Germes İlliri kralı Qentiyə bir bitki gətirmişdir. Əfsanəyə görə kral bu bitkinin yarpaq və köklərindən vəba xəstəliyinə qarşı dərman hazırlamağı əmr etmişdir. Sonralar bitki Qentinin şərəfinə adlandırılmış və daha sonralar bu ad bütün cinsə aid edilmişdir.
Bitki dekorativ cəhətdən çox qiymətlidir. Alp florasının rəmzlərindən hesab olunur. Xalq təbabətində acıçiçəyin kökündən qızdırmaya (malyariyaya) qarşı, həmçinin acılıq kimi, iştahanın artırılmasında və qidanın həzm olunmasında istifadə olunur. Acıçiçəyin gövdə və yarpaqlarında C vitamini vardır.
Əsasən çoxillik, bəzi hallarda isə birilik ot və yarımkol bitkidir. Çiçəkləri beşləçəkli, nadir hallarda dördləçəkli mavi, göy, bəzən isə sarı rəngli qovuşuqləçəkli ibarətdir.
Bitkinin hündürlüyü 20—150 sm olur.
Meyvəsi kiçik toxumlardan ibarət biryuvalı qozadan ibarətdir.
Yer kürəsində, əsasən şimal yarımkürəsinin mülayim iqlimli zonalarında 400-ə yaxın növü yayılmışdır. Bir çox acıcicək alp və subalp çəmənlikləri üçün xarakterikdir. Azərbaycan florasında 14 növü bitir.
Növləri
- Gentiana acaulis
- Soyuq acıçiçək (Gentiana algida Pall.)
- Gentiana asclepiadea
- Çarpazyarpaq acıçiçək (Gentiana cruciata L.)
- Daur acıçiçəyi (Gentiana dahurica Fisch.)
- Sərilən acıçiçək (Gentiana decumbens L. fil.)
- Sarı acıçiçək (Gentiana lutea L.)
- İriyarpaq acıçiçək (Gentiana macrophylla Pall.)
- Xallı acıçiçək (Gentiana punctata L.)
- Kələkötür acıçiçək (Gentiana scabra Bunge)
- Aralanmış acıçiçək (Gentiana squarrosa Ledeb.)
- Tyanşan acıçiçəyi (Gentiana tianschanica Rupr.)
- Üçgüllü acıçiçək (Gentiana triflora Pall.)
İstinadlar
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 107. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 227.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Acicicek lat Gentiana bitkiler aleminin acicicekliler destesinin acicicekkimiler fesilesine aid bitki cinsi AcicicekElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste AciciceklilerFesile AcicicekkimilerTriba Yarimtriba Cins AcicicekBeynelxalq elmi adiGentiana L 1753Sekil axtarisiITIS 29963NCBI 21496EOL 38326 Simal yarimkuresinin mulayim zonalarinda 400 edek novu var Qafqazda 28 o cumleden Azerbaycanda 14 novu bitir Tek tek yerlesen cicekleri 4 5 6 8 uzvludur Meyvesi biryuvali coxtoxumlu qutucuqdur Toxumlari xirdadir Aciciceyin bezi novlerinin kok ve kokumsovundan xalq tebabetinde malyariyaya qarsi hemcinin istahaartiran hezmi yaxsilasdiran odqovucu derman kimi istifade edilir Dekorativ bitkidir Govde ve yarpaqlarinda C vitamini var Gulculukde istifade olunur 3 novu qorunur Dioskorid ve Pliniyin melumatlarina gore Germes Illiri krali Qentiye bir bitki getirmisdir Efsaneye gore kral bu bitkinin yarpaq ve koklerinden veba xesteliyine qarsi derman hazirlamagi emr etmisdir Sonralar bitki Qentinin serefine adlandirilmis ve daha sonralar bu ad butun cinse aid edilmisdir Bitki dekorativ cehetden cox qiymetlidir Alp florasinin remzlerinden hesab olunur Xalq tebabetinde aciciceyin kokunden qizdirmaya malyariyaya qarsi hemcinin aciliq kimi istahanin artirilmasinda ve qidanin hezm olunmasinda istifade olunur Aciciceyin govde ve yarpaqlarinda C vitamini vardir Esasen coxillik bezi hallarda ise birilik ot ve yarimkol bitkidir Cicekleri beslecekli nadir hallarda dordlecekli mavi goy bezen ise sari rengli qovusuqlecekli ibaretdir Bitkinin hundurluyu 20 150 sm olur Meyvesi kicik toxumlardan ibaret biryuvali qozadan ibaretdir Yer kuresinde esasen simal yarimkuresinin mulayim iqlimli zonalarinda 400 e yaxin novu yayilmisdir Bir cox acicicek alp ve subalp cemenlikleri ucun xarakterikdir Azerbaycan florasinda 14 novu bitir NovleriGentiana acaulis Soyuq acicicek Gentiana algida Pall Gentiana asclepiadea Carpazyarpaq acicicek Gentiana cruciata L Daur aciciceyi Gentiana dahurica Fisch Serilen acicicek Gentiana decumbens L fil Sari acicicek Gentiana lutea L Iriyarpaq acicicek Gentiana macrophylla Pall Xalli acicicek Gentiana punctata L Kelekotur acicicek Gentiana scabra Bunge Aralanmis acicicek Gentiana squarrosa Ledeb Tyansan aciciceyi Gentiana tianschanica Rupr Ucgullu acicicek Gentiana triflora Pall IstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 107 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 227 Hemcinin bax