Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
LGBT - lezbiyan, gey, biseksual və transgender sözlərinin birləşməsindən yaranmış bir abreviaturdur. 1990-cı illərdən bəri istifadə edilən bu termin, 1980-ci illərin ortalarında istifadə edilən və bütün LGBT+ fərdlərin ümumi adlandırılması olan "gey" (və ya lezbiyan) sözünün əvəzinə gəlmiş daha dəqiq və spesifik termindir. Abreviatur, və bunun bəzi ortaq variantları, üçün bir olaraq fəaliyyət göstərir. Bədii ədəbiyyatda, transgenderlərə istinad edilmədikdə, bu abreviaturun LGB şəklini də görmək mümkündür. LGBT sözünün mənası zamanla genişlənmişdir, bu icmaya transgenderlər də mənsub edilmişdir. Hal-hazırda, terminin genişlənmə prosesinin şahidi olmaqdayıq: Q - Kuir (Queer) və I - İnterseks (Intersex) və digərləri də əlavə edilməklə, LGBTQI+ (və ya LGBTQ+) bütün heteroseksual və (ing. cisgender) olmayan hər kəsə aid oluna bilər. Bunu xatırlatmaq üçün, LGBT abreviatürasına Q əlavə olundu və bu hərf öz cinsini və cinsiyyət kimliyini sual altına alan və ya, özünü (ing. queer) kimi tanıdan insanları ifadə edir. Buna zərurət isə, LGBT abreviaturunun hər kəsi eyni şəkildə təmsil edə bilməməsi üzərində olan müzakirələrlə bağlıdır.
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Tarix
1960-cı illərədək ingilis dilində heteroseksual oriyentasiyadan fərqli olan fərdləri adlandırmaq üçün, eyni zamanda, neqativ məna içərməyən bir termin yox idi. Belə fərdləri "üçüncü gender" adlandırmaq təklifi olunub, lakin bu termin geniş istifadə olunmayıb və zamanla unudulub.
İlk geniş istifadə edilən termin homoseksual olmuşdur (ing. homosexual). Lakin bu termin mənfi və qərəzli məna daşıdığından, onu başqa sözlərlə əvəz edilməsi məqsədəuyğun görülürdü: məsələn, 1950-1960-cı illərdə homofil (ing. homophile), sonra isə, 1970-ci illərdə gey (ing. gay) kimi terminlər istifadə edilirdi. Bu zamanlar, 1970-ci illərdə, lezbiyan-feministlər üçün bərabərlik məsələsi mühüm idi. Onlar gender stereotiplərini patriarxatdan qalma izlər kimi dəyərləndirirdilər və gey-barlarda mövcud olan rol modellərini tanımırdılar. Feminist hərəkatının genişlənməsi ilə, heteroseksual cinsi mənsubiyyətdən olmayan fərdləri tək gey deyil, eyni zamanda, "gey və lezbiyanlar" olaraq adlandırmağa başladılar. Sonralar bu terminlə biseksual və transgender fərdləri də adlandırmağa başlamışlar.
1970-ci illərin sonlarında — 1980-ci illərin əvvəlində baş tutmuş Stounvol üsyanlarının nəticəsində, biseksual və transgender fərdlərin "geylər və lezbiyanlarla" eyni icmaya aid olub-olmamaları böyük müzakirə predmetinə çevrilmişdir. Yalnız 1990-cı illərdən etibarən biseksual və transgenderlər gey və lezbiyanlarla vahid bir icma üzvləri kimi hesab edilməyə başlamışlar. Beləliklə, LGBT abreviaturu yaranmışdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, bu günlərdə homoseksual termini elmi kontekstdə istifadə edilir və neqativ məna daşımır.
Tənqid
Transgender və transseksual fərdlərin ümumilikdə LGBT abreviaturunda təmsil olunmasının məqsədəuyğunluğu hələ də müzakirə predmetidir, çünki belə bir mövqe mövcuddur ki, transgenderlik və transseksuallıq gender kimliklərinin bir növüdür: fərd seksual oriyentasiyasından asılı olmayaraq ya trans kişidir, ya trans qadın, ya da özünü hər hansı bir cinslə eyniləşdirmir. Bunun fonunda, LGB fərdlər isə heteroseksuallardan məhz seksual oriyentasiyası (romantik və ya cinsi meyil) ilə fərqlənirlər.
Digər terminlər
Kuir
İngilis mənşəli olan (ing. queer) sözü çoxsaylı hərflərdən ibarət olan abreviaturun daha qısaldılmış və praktiki versiyası olaraq təklif olunmuşdur. Kuir sözü ümumilikdə heteroseksual və sisgender olmayan bütün fərdləri birləşdirən çətir termindir. Lakin ingilis dilində əvvəllər qərəzli və aşağılayıcı mənada işlədilər kuir sözünün neytral mənada yenidən istifadə edilmə cəhdləri birmənalı qarşılanmır. Müqaisə olaraq, LGBT abreviaturu siyasi cəhətdən daha düzgün və dəqiq termin olaraq görülür.
İstinadlar
- Acronyms, Initialisms & Abbreviations Dictionary, Volume 1, Part 1. Gale Research Co., 1985, ISBN 978-0-8103-0683-7. Factsheet five, Issues 32–36, Mike Gunderloy, 1989 2015-09-06 at the Wayback Machine
- Parent, Mike C.; DeBlaere, Cirleen; Moradi, Bonnie (June 2013). "Approaches to Research on Intersectionality: Perspectives on Gender, LGBT, and Racial/Ethnic Identities". Sex Roles. 68 (11–12): 639–645. doi:10.1007/s11199-013-0283-2 2022-01-20 at the Wayback Machine. S2CID 144285021 2022-05-21 at the Wayback Machine.
- Shankle, Michael D. (2006). The Handbook of Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Public Health: A Practitioner's Guide To Service 2015-09-06 at the Wayback Machine. Haworth Press. ISBN 978-1-56023-496-8.
- "Civilities, What does the acronym LGBTQ stand for?" 2020-01-03 at the Wayback Machine. The Washington Post. Retrieved
Xarici keçidlər
 | Seksuallıq ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale abreviatur haqqindadir Sosial qrup ve ya icma ucun baxin LGBT lezbiyan gey biseksual ve transgender sozlerinin birlesmesinden yaranmis bir abreviaturdur 1990 ci illerden beri istifade edilen bu termin 1980 ci illerin ortalarinda istifade edilen ve butun LGBT ferdlerin umumi adlandirilmasi olan gey ve ya lezbiyan sozunun evezine gelmis daha deqiq ve spesifik termindir Abreviatur ve bunun bezi ortaq variantlari ucun bir olaraq fealiyyet gosterir Bedii edebiyyatda transgenderlere istinad edilmedikde bu abreviaturun LGB seklini de gormek mumkundur LGBT sozunun menasi zamanla genislenmisdir bu icmaya transgenderler de mensub edilmisdir Hal hazirda terminin genislenme prosesinin sahidi olmaqdayiq Q Kuir Queer ve I Interseks Intersex ve digerleri de elave edilmekle LGBTQI ve ya LGBTQ butun heteroseksual ve ing cisgender olmayan her kese aid oluna biler Bunu xatirlatmaq ucun LGBT abreviaturasina Q elave olundu ve bu herf oz cinsini ve cinsiyyet kimliyini sual altina alan ve ya ozunu ing queer kimi tanidan insanlari ifade edir Buna zeruret ise LGBT abreviaturunun her kesi eyni sekilde temsil ede bilmemesi uzerinde olan muzakirelerle baglidir LGBT cemiyyetini temsil eden alti rengli goy qursagi bayragi Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Tarix1960 ci illeredek ingilis dilinde heteroseksual oriyentasiyadan ferqli olan ferdleri adlandirmaq ucun eyni zamanda neqativ mena icermeyen bir termin yox idi Bele ferdleri ucuncu gender adlandirmaq teklifi olunub lakin bu termin genis istifade olunmayib ve zamanla unudulub Ilk genis istifade edilen termin homoseksual olmusdur ing homosexual Lakin bu termin menfi ve qerezli mena dasidigindan onu basqa sozlerle evez edilmesi meqsedeuygun gorulurdu meselen 1950 1960 ci illerde homofil ing homophile sonra ise 1970 ci illerde gey ing gay kimi terminler istifade edilirdi Bu zamanlar 1970 ci illerde lezbiyan feministler ucun beraberlik meselesi muhum idi Onlar gender stereotiplerini patriarxatdan qalma izler kimi deyerlendirirdiler ve gey barlarda movcud olan rol modellerini tanimirdilar Feminist herekatinin genislenmesi ile heteroseksual cinsi mensubiyyetden olmayan ferdleri tek gey deyil eyni zamanda gey ve lezbiyanlar olaraq adlandirmaga basladilar Sonralar bu terminle biseksual ve transgender ferdleri de adlandirmaga baslamislar 1970 ci illerin sonlarinda 1980 ci illerin evvelinde bas tutmus Stounvol usyanlarinin neticesinde biseksual ve transgender ferdlerin geyler ve lezbiyanlarla eyni icmaya aid olub olmamalari boyuk muzakire predmetine cevrilmisdir Yalniz 1990 ci illerden etibaren biseksual ve transgenderler gey ve lezbiyanlarla vahid bir icma uzvleri kimi hesab edilmeye baslamislar Belelikle LGBT abreviaturu yaranmisdir Qeyd etmek lazimdir ki bu gunlerde homoseksual termini elmi kontekstde istifade edilir ve neqativ mena dasimir TenqidTransgender ve transseksual ferdlerin umumilikde LGBT abreviaturunda temsil olunmasinin meqsedeuygunlugu hele de muzakire predmetidir cunki bele bir movqe movcuddur ki transgenderlik ve transseksualliq gender kimliklerinin bir novudur ferd seksual oriyentasiyasindan asili olmayaraq ya trans kisidir ya trans qadin ya da ozunu her hansi bir cinsle eynilesdirmir Bunun fonunda LGB ferdler ise heteroseksuallardan mehz seksual oriyentasiyasi romantik ve ya cinsi meyil ile ferqlenirler Diger terminlerKuir Ingilis menseli olan ing queer sozu coxsayli herflerden ibaret olan abreviaturun daha qisaldilmis ve praktiki versiyasi olaraq teklif olunmusdur Kuir sozu umumilikde heteroseksual ve sisgender olmayan butun ferdleri birlesdiren cetir termindir Lakin ingilis dilinde evveller qerezli ve asagilayici menada islediler kuir sozunun neytral menada yeniden istifade edilme cehdleri birmenali qarsilanmir Muqaise olaraq LGBT abreviaturu siyasi cehetden daha duzgun ve deqiq termin olaraq gorulur IstinadlarAcronyms Initialisms amp Abbreviations Dictionary Volume 1 Part 1 Gale Research Co 1985 ISBN 978 0 8103 0683 7 Factsheet five Issues 32 36 Mike Gunderloy 1989 2015 09 06 at the Wayback Machine Parent Mike C DeBlaere Cirleen Moradi Bonnie June 2013 Approaches to Research on Intersectionality Perspectives on Gender LGBT and Racial Ethnic Identities Sex Roles 68 11 12 639 645 doi 10 1007 s11199 013 0283 2 2022 01 20 at the Wayback Machine S2CID 144285021 2022 05 21 at the Wayback Machine Shankle Michael D 2006 The Handbook of Lesbian Gay Bisexual and Transgender Public Health A Practitioner s Guide To Service 2015 09 06 at the Wayback Machine Haworth Press ISBN 978 1 56023 496 8 Civilities What does the acronym LGBTQ stand for 2020 01 03 at the Wayback Machine The Washington Post RetrievedXarici kecidler Seksualliq ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin