Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fotoqrafiya (fr. photographie q.yun. φως / φωτος — "işıq" və γραφω "yazıram" sözlərindəndir) — işığın köməyi ilə şəkil çəkmək texnikasıdır. Fotokameranın köməyi ilə statik təsvirin işığahəssas materialda (fotolent və ya fotoqrafik matrisa (sensor)) əldə edilməsi və ya yadda saxlanılmasıdır.
Fotoqrafiya, fotoşəkil və ya sadəcə şəkil insan tərəfindən baxıla (bu halda aşkarlanan fotolentin kadrı, elektron və ya çap halında olan təsvir hesab edilir) bilən fotoqrafik prosesslərin köməyi ilə əldə edilən yekun təsvirdir.
Daha geniş mənada fotoqrafiya — fotoşəklin əldə edilməsi yaradıcılığıdır.
Bədii proses kompozisiyanın axtarılması və seçilməsi, işıqlanmanın, çəkiliş anının seçilməsiylə sonlanır. Bütün incəsənət növlərinə xarakterik olan kimi fotoqrafın da bu seçimi bacarığı, şəxsi üstünlüklərindən, zövqü ilə təyin edilir.
Həssas materialın işləmə prinsipindən asılı olaraq fotoqrafiya üç böyük altbölümə bölünür:
- Kimyəvi fotoqrafiya — fotoprosesslərin baş verdiyi fotomateriallara əsaslanır.
- Rəqəmsal fotoqrafiya — təsvirin əldə edilməsi prosesi kimyəvi reaksiyalar nəticəsində deyil, matrisada yüklərin yerdəyişməsi nəticəsində baş verir.
- Elektroqrafiya — kimyəvi proseslərin baş vermədiyi, ancaq təsvirin əldə edilməsi üçün hissələrin köçürülməsi başa düşülür.
Eynilə digər terminlərdən də istifadə olunur.
- Halogengümüşü fotoqrafiya
- Gümüşsüz fotoqrafiya
- Analoq fotoqrafiya
- Analoq çap, optik çap
Fotoqrafik prinsiplərə əsaslanan hərəkətli təsvirlərin alınmasına kinematoqrafiya deyilir. Fotoqrafiya optika, mexanika və kimya sahələrində əldə edilən elmi nəticələrin sayəsində yaranmışdır. Müasir rəqəmsal fotqrafiya isə əsasən elektron və informasiya texnologiyalarının sayəsində inkişaf edir.
Tarixi
-ci ildə fransız alim ilk dəfə foto təsviri almışdır. Bu foto saxlanmadığından, fotoqrafiya sahəsində ilk şəkil onun tərəfindən çəkilmiş "Pəncərədən La-Qrassın mənzərəsi" (View from the Window at Le Gras) adlı foto hesab olunur.
Fotoqrafiya bir çox texnologiyanın bir yerə gəlməsi ilə yaranmışdır. İlk fotolar çəkilməmişdən əvvəl Çinli filosof Mo Di və Yunan riyaziyyatçıları Aristotel və Evklid M. Ə. 5. və 4. yüzilliklərdə bir iynə deşiyi kamerasından bəhs ediblər.
İş prinsipi
ır. Bu foto saxlanmadığından, fotoqrafiya sahəsində ilk şəkil onun tərəfindən çəkilmiş "Pəncərədən La-Qrassın mənzərəsi" (View from the Window at Le Gras) adlı foto hesab olunur.
Fotoqrafiyanın iş prinsipi obyektlərdən əks olunan işıq şüaları nəticəsində kimyəvi və fiziki prosesslərin köməyi ilə təsvirin əldə edilməsi və həkk olunmasıdır. Hələ çox qədimdən obyektlərdən işıq şüalarının əks olunması yolu ilə təsvirin alınması yaradıcılıq və texniki işlərdə istifadə olunurdu. Həmin zamanlarda qəliz optik qurğular əvəzinə kiçık dəlikdən istifadə olunurdu. Dəliyin əks tərəfinə təsvirin proyeksiyası baş verirdi. Bundan sonra bu qurğular təkmilləşdirilərək dəlik əvəzinə optik cihazlar yerləşdirildi. Bu da öz növbəsində kameraların yaradılmasına əsas yaratdı. Bu kameraların adı obskura idi. Kameranın arxa hissəsindəki mat şüşəyə təsvir proyeksiya olunaraq rəssamlar tərəfindən kontur xəttlərin çəkilməsində istifadə olunurdu. Təsvirin kimyəvi yolla həkk olunması kəşf olunandan sonra kamera-obskura tədricən fotoaparata çevrilməyə başladı. "Fotoqrafiya" sözü 1839-cu ildə Fransa akademiyasında bir neçə uğurlu variantdan seçilib.
Fototexnika
Fotoqrafiya inkişaf etdikcə təsvirin əldə edilməsi üçün kifayət qədər müxtəlif konstruksiyalar və köməkçi mexanizmlər yaradılmışdır. Fotoqrafik aparat və ona aid olan hissələr "fotoaparat" və ya "fotokamera" kimi qısaldılmış sözlərlə ifadə olunur.
Fotoaparat
Əsas məqalə: Fotoaparat İstənilən fotoaparatda vardır:
- Obyektiv, təsvirin həssas elementə proyeksialanmasını təmin edir.
- Sürgü (Sürgünü obyektivin qapağı da əvəz edə bilər. Bəzi rəqəmsal kameralarda sürgü olmaya da bilər.)
- Korpus. Fotoaparatın mexanizmlərinin bərkidilməsini təmin edir. İşığahəssas materialı kənar işıqlanmadan qoruyur.
- İşığahəssas materiallı kasset və ya matrisa.
Fotoaparatın digər qalan elementləri birbaşa şəklin texniki keyfiyyətinə təsir etmirlər və konstruksiyada iştirak edə bilər, etməyədə bilər. Onlar kompozisiyanın seçilməsini, fotoqrafa çəkiliş parametrlərini (ekspanometr, avtofokuslama və s.) təyin etməyə kömək edir, çətin şəraitdə çəkilişi (işartı, təsvir stabilizatoru və s.) asanlaşdıraraq aparatın rahatlığını və operativliyini təmin edir.
Fotoqrafiyanın növləri
- Mobil (telefon) fotoqrafiyası
- Toy və balayı fotoqrafiyası
- Uşaq fotoqrafiyası
- Küçə fotoqrafiyası
- Memariyyə fotoqrafiyası
- Qida fotoqrafiyası
- Moda fotoqrafiyası
- Məhsul fotoqrafiyası
Mahiyyət etibarilə şəkilçəkmə optik obyektivin köməyi ilə aparılır. Obyektivdən keçən işıq şüası işığa həsas olan mediumun (foto lent və ya foto hücrə) üzərinə düşərək orada iz qoyur. Obyektiv bərkidilmiş aparat həm də, şəkilçəkmə zamanı onun keyfiyyətinə təsir etmək imkanı verən xüsusi parametrlərin tənzimlənməsi (şəklin açıq, tutqun olması, rəngin seçilməsi, süni işıq və ya işıqsız, və s.) üçün dəsətklərlə təchiz olunurlar. İstər analoq, istərsə də rəqəmsal sahədə güzgülü refleks foto aparatlar geniş yayılmışdır. Xüsusi effektlər üçün uyğun kameralardan istifadə edilir.
Fotoqrafiya ilə məşğul olanlara fotoqraf deyilir. Peşə və yaxud ali məktəblərdə bu ixtisasın incəliklərinə yiyələnmək mümkündür.
Fotoqrafiyanın janrları
Fotoqrafiya insan fəaliyyətinin müxtəlif sahələrində ən geniş inkişaf və tətbiq tapmışdır. Fotoqrafiyanın obyektivliyi və dəqiqliyi onu reallığı əldə etməyin ən təsirli üsullarından birinə, mühüm məlumat və sənədləşdirmə vasitəsinə çevirmişdir. Fotoqrafiya incəsənətdə (bədii fotoqrafiya), elmin bir çox sahələrində (elmi fotoqrafiya), texnologiyada (çap, reproqrafik) və gündəlik həyatda geniş istifadə olunur.
Fotoqrafiyanın əsas növləri və janrları onun mövcudluğunun ilk onilliklərində formalaşmışdır. Demək olar ki, dərhal fotoqrafiya üç böyük qrupa (növə) bölündü: elmi və tətbiqi, bədii, publisistik. Lakin bu və ya digər konkret obrazı hər hansı konkret qrupa aid etmək çox vaxt çətindir. Fotoqrafiyanı qiymətləndirmək üçün universal meyarların olmaması onun sonsuz müxtəlifliyinə dəlalət edir. Janrlara bölünmə sabit və ümumi qəbul edilmiş bir şey hesab edilə bilməz, çünki çoxlu sayda qarışıq formalar var. Müasir fotoqrafiyada hələ də təsnifatını gözləyən şəkillər və nəzəri anlayış və inkişaf tələb edən janrlar var.
Hal-hazırda fotoqrafiya üzrə tədqiqat işlərində fotoqrafiyanın aşağıdakı köklü növləri və janrları fərqləndirilir: portret, mənzərə, natürmort, məişət, sənədli, elmi və tətbiqi fotoqrafiya.
Natürmort (fransızca natural morte, hərfi mənada — ölü təbiət) — cansız məişət əşyalarının, hər hansı fəaliyyətin atributlarının, çiçəklərin, meyvələrin, sənaye məhsullarının, tətbiqi sənət əsərlərinin təsviri. Povest kompozisiyaları həyatın orijinal şəkillərini yaradır və kadrda olmayan bir insandan bəhs edir. Natürmortun ifadə vasitələri qeyri-adi dərəcədə müxtəlifdir və mövzu dairəsi demək olar ki, tükənməzdir.
Natürmort fotoqrafiya janrı fotoqrafiyanın yaranması ilə dərhal inkişaf etməyə başladı. L. Daqerin ilk rəsm əsəri natürmortdur ("Xudoksina emalatxanasının küncü", 1837). Janrın inkişafı o dövrün işıq fotoqraflığının təvazökar imkanları ilə məhdudlaşmırdı ki, bu da foto materialların aşağı həssaslığı və bununla əlaqədar zəruri olan uzun ekspozisiyalarla məhdudlaşırdı. Sabit cisimlər istənilən qədər açıq qala bilərdi və onların seçimi və tərkibi yalnız fotoqrafın yaradıcı təxəyyülündən asılı idi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Əliquliyev R. M., Salmanova P. M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar. Bakı: "İnformasiya Texnologiyaları" nəşriyyatı, 2013, 169 səh.
- "Məhsul fotoqrafiyası nədir?". 2024-02-18 tarixində . İstifadə tarixi: 18.02.2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fotoqrafiya fr photographie q yun fws fwtos isiq ve grafw yaziram sozlerindendir isigin komeyi ile sekil cekmek texnikasidir Fotokameranin komeyi ile statik tesvirin isigahessas materialda fotolent ve ya fotoqrafik matrisa sensor elde edilmesi ve ya yadda saxlanilmasidir Boyuk formatli fotokamera obyektivi Fotoqrafiya fotosekil ve ya sadece sekil insan terefinden baxila bu halda askarlanan fotolentin kadri elektron ve ya cap halinda olan tesvir hesab edilir bilen fotoqrafik prosesslerin komeyi ile elde edilen yekun tesvirdir Daha genis menada fotoqrafiya fotoseklin elde edilmesi yaradiciligidir Bedii proses kompozisiyanin axtarilmasi ve secilmesi isiqlanmanin cekilis aninin secilmesiyle sonlanir Butun incesenet novlerine xarakterik olan kimi fotoqrafin da bu secimi bacarigi sexsi ustunluklerinden zovqu ile teyin edilir Hessas materialin isleme prinsipinden asili olaraq fotoqrafiya uc boyuk altbolume bolunur Kimyevi fotoqrafiya fotoprosesslerin bas verdiyi fotomateriallara esaslanir Reqemsal fotoqrafiya tesvirin elde edilmesi prosesi kimyevi reaksiyalar neticesinde deyil matrisada yuklerin yerdeyismesi neticesinde bas verir Elektroqrafiya kimyevi proseslerin bas vermediyi ancaq tesvirin elde edilmesi ucun hisselerin kocurulmesi basa dusulur Eynile diger terminlerden de istifade olunur Halogengumusu fotoqrafiya Gumussuz fotoqrafiya Analoq fotoqrafiya Analoq cap optik cap Fotoqrafik prinsiplere esaslanan hereketli tesvirlerin alinmasina kinematoqrafiya deyilir Fotoqrafiya optika mexanika ve kimya sahelerinde elde edilen elmi neticelerin sayesinde yaranmisdir Muasir reqemsal fotqrafiya ise esasen elektron ve informasiya texnologiyalarinin sayesinde inkisaf edir TarixiYozef Nisefor Niyepsi terefinden cekilmis en qedim foto Pencereden La Qrassin menzeresi 1826 ci ilde fransiz alim ilk defe foto tesviri almisdir Bu foto saxlanmadigindan fotoqrafiya sahesinde ilk sekil onun terefinden cekilmis Pencereden La Qrassin menzeresi View from the Window at Le Gras adli foto hesab olunur Fotoqrafiya bir cox texnologiyanin bir yere gelmesi ile yaranmisdir Ilk fotolar cekilmemisden evvel Cinli filosof Mo Di ve Yunan riyaziyyatcilari Aristotel ve Evklid M E 5 ve 4 yuzilliklerde bir iyne desiyi kamerasindan behs edibler Is prinsipiir Bu foto saxlanmadigindan fotoqrafiya sahesinde ilk sekil onun terefinden cekilmis Pencereden La Qrassin menzeresi View from the Window at Le Gras adli foto hesab olunur Fotoqrafiyanin is prinsipi obyektlerden eks olunan isiq sualari neticesinde kimyevi ve fiziki prosesslerin komeyi ile tesvirin elde edilmesi ve hekk olunmasidir Hele cox qedimden obyektlerden isiq sualarinin eks olunmasi yolu ile tesvirin alinmasi yaradiciliq ve texniki islerde istifade olunurdu Hemin zamanlarda qeliz optik qurgular evezine kicik delikden istifade olunurdu Deliyin eks terefine tesvirin proyeksiyasi bas verirdi Bundan sonra bu qurgular tekmillesdirilerek delik evezine optik cihazlar yerlesdirildi Bu da oz novbesinde kameralarin yaradilmasina esas yaratdi Bu kameralarin adi obskura idi Kameranin arxa hissesindeki mat suseye tesvir proyeksiya olunaraq ressamlar terefinden kontur xettlerin cekilmesinde istifade olunurdu Tesvirin kimyevi yolla hekk olunmasi kesf olunandan sonra kamera obskura tedricen fotoaparata cevrilmeye basladi Fotoqrafiya sozu 1839 cu ilde Fransa akademiyasinda bir nece ugurlu variantdan secilib FototexnikaFotoqrafiya inkisaf etdikce tesvirin elde edilmesi ucun kifayet qeder muxtelif konstruksiyalar ve komekci mexanizmler yaradilmisdir Fotoqrafik aparat ve ona aid olan hisseler fotoaparat ve ya fotokamera kimi qisaldilmis sozlerle ifade olunur Fotoaparat Esas meqale Fotoaparat Istenilen fotoaparatda vardir Obyektiv tesvirin hessas elemente proyeksialanmasini temin edir Surgu Surgunu obyektivin qapagi da evez ede biler Bezi reqemsal kameralarda surgu olmaya da biler Korpus Fotoaparatin mexanizmlerinin berkidilmesini temin edir Isigahessas materiali kenar isiqlanmadan qoruyur Isigahessas materialli kasset ve ya matrisa Fotoaparatin diger qalan elementleri birbasa seklin texniki keyfiyyetine tesir etmirler ve konstruksiyada istirak ede biler etmeyede biler Onlar kompozisiyanin secilmesini fotoqrafa cekilis parametrlerini ekspanometr avtofokuslama ve s teyin etmeye komek edir cetin seraitde cekilisi isarti tesvir stabilizatoru ve s asanlasdiraraq aparatin rahatligini ve operativliyini temin edir Fotoqrafiyanin novleriMobil telefon fotoqrafiyasi Toy ve balayi fotoqrafiyasi Usaq fotoqrafiyasi Kuce fotoqrafiyasi Memariyye fotoqrafiyasi Qida fotoqrafiyasi Moda fotoqrafiyasi Mehsul fotoqrafiyasi Mahiyyet etibarile sekilcekme optik obyektivin komeyi ile aparilir Obyektivden kecen isiq suasi isiga hesas olan mediumun foto lent ve ya foto hucre uzerine duserek orada iz qoyur Obyektiv berkidilmis aparat hem de sekilcekme zamani onun keyfiyyetine tesir etmek imkani veren xususi parametrlerin tenzimlenmesi seklin aciq tutqun olmasi rengin secilmesi suni isiq ve ya isiqsiz ve s ucun desetklerle techiz olunurlar Ister analoq isterse de reqemsal sahede guzgulu refleks foto aparatlar genis yayilmisdir Xususi effektler ucun uygun kameralardan istifade edilir Fotoqrafiya ile mesgul olanlara fotoqraf deyilir Pese ve yaxud ali mekteblerde bu ixtisasin inceliklerine yiyelenmek mumkundur Fotoqrafiyanin janrlariFotoqrafiya insan fealiyyetinin muxtelif sahelerinde en genis inkisaf ve tetbiq tapmisdir Fotoqrafiyanin obyektivliyi ve deqiqliyi onu realligi elde etmeyin en tesirli usullarindan birine muhum melumat ve senedlesdirme vasitesine cevirmisdir Fotoqrafiya incesenetde bedii fotoqrafiya elmin bir cox sahelerinde elmi fotoqrafiya texnologiyada cap reproqrafik ve gundelik heyatda genis istifade olunur Fotoqrafiyanin esas novleri ve janrlari onun movcudlugunun ilk onilliklerinde formalasmisdir Demek olar ki derhal fotoqrafiya uc boyuk qrupa nove bolundu elmi ve tetbiqi bedii publisistik Lakin bu ve ya diger konkret obrazi her hansi konkret qrupa aid etmek cox vaxt cetindir Fotoqrafiyani qiymetlendirmek ucun universal meyarlarin olmamasi onun sonsuz muxtelifliyine delalet edir Janrlara bolunme sabit ve umumi qebul edilmis bir sey hesab edile bilmez cunki coxlu sayda qarisiq formalar var Muasir fotoqrafiyada hele de tesnifatini gozleyen sekiller ve nezeri anlayis ve inkisaf teleb eden janrlar var Hal hazirda fotoqrafiya uzre tedqiqat islerinde fotoqrafiyanin asagidaki koklu novleri ve janrlari ferqlendirilir portret menzere naturmort meiset senedli elmi ve tetbiqi fotoqrafiya Naturmort fransizca natural morte herfi menada olu tebiet cansiz meiset esyalarinin her hansi fealiyyetin atributlarinin ciceklerin meyvelerin senaye mehsullarinin tetbiqi senet eserlerinin tesviri Povest kompozisiyalari heyatin orijinal sekillerini yaradir ve kadrda olmayan bir insandan behs edir Naturmortun ifade vasiteleri qeyri adi derecede muxtelifdir ve movzu dairesi demek olar ki tukenmezdir Naturmort fotoqrafiya janri fotoqrafiyanin yaranmasi ile derhal inkisaf etmeye basladi L Daqerin ilk resm eseri naturmortdur Xudoksina emalatxanasinin kuncu 1837 Janrin inkisafi o dovrun isiq fotoqrafliginin tevazokar imkanlari ile mehdudlasmirdi ki bu da foto materiallarin asagi hessasligi ve bununla elaqedar zeruri olan uzun ekspozisiyalarla mehdudlasirdi Sabit cisimler istenilen qeder aciq qala bilerdi ve onlarin secimi ve terkibi yalniz fotoqrafin yaradici texeyyulunden asili idi Hemcinin baxFotoqrafiyada uzun muddetli meruz qalmaIstinadlarEliquliyev R M Salmanova P M Informasiya cemiyyeti maraqli xronoloji faktlar Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2013 169 seh Mehsul fotoqrafiyasi nedir 2024 02 18 tarixinde Istifade tarixi 18 02 2024 Vikianbarda Fotoqrafiya ile elaqeli mediafayllar var