Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sekstant — iki görünən obyekt arasındakı bucağı ölçmək üçün tətbiq olunan optik alətidir. Çox vaxt sekstantlar üfüq üzərindən astronomik obyektlərin hündürlüyünü ölçməklə onların koordinatlarının təyini üçün tətbiq olunurlar. Məsələn, günorta vaxtı günəşin qalxma bucağını təyin etməklə coğrafi eni təyin etmək mümkündür. Sekstantın köməyi ilə 140° -yə qədər öçlmə aparmaq olar.
Sekstantın bölgü uzunluğu tam çevrənin 1/6-ni və ya 60°-ni təşkil edir. Onun adı da buradandır. Sekstant ilə arasında oxşarlıq vardır. Oktantın bölgü uzunluğu sadəcəolaraq qısadır və tam çevrənin 1/8-ni və ya 45°-yə malikdir. Oktantlar 1767-ci ilə qədər tətbiq olunmuşlar sonralar isə onlar sekstantlarla əvəz olunurlar. Sekstntın işləmə prinsipi Nyutonun 1699-cu ildə ixtira etdiyi prinsipi əsasında işləyir. Bu prinsipə görə iki obyektin əksinin üst-üstə salınması zamanı birinin iki dəfə əks olunmasıdır. 1730-cu ildə bir-birindən asılı olmayaraq ingilis riyaziyyatçısı Con Hedli və amerikalı ixtiraçı Tomas Qodfri sekstantı ixtira etmişlər. Bundan sonra o astrolabı sıxışdıraraq əsas naviqasiya sisitemi kimi tətbiq olunmuşdur.
Sekstantın astrolabdan üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, sekstantla ölçmə zamanı astronomik obyektlərin vəziyyəti alətə yox, üfüqə əsasən aparılr. Bu da onların dəqiqliyini artırır. Sektantla baxdıqda üfüq və astronomik obyekt bir nəzər sahəsində birləşdirilir və hətta nəzarətçi hərəkət etsə belə bu tərpənməz qalır. Bu ona görə baş verir ki, üfüq bir başa, obyektin əksi isə iki qarşı-qarşıya yerlışmiş güzgülərdən keçir.
Sekstantın hələ gəmilərdə tətbiqi zamanı onun dəqiqliyi bir qövs dəqiqliyi həddində idi. Müasir sekstantlar 10 qövs saniyəsi dəqiqliyini verə bilir. Sekstantın dəqiliyi əsasən ölçülən obyektlərin hərəkət sürətindən də asılıdır. Məsələn, təyyarə ölçülən zaman artıq o müəyyən məsafəni qət etmiş olur. Bu da təhriflərə səbəb olur.
Səmada sekstan astronom Qevelir rərəfindən bürc kimi əbədiləşdirilmişdir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sekstant iki gorunen obyekt arasindaki bucagi olcmek ucun tetbiq olunan optik aletidir Cox vaxt sekstantlar ufuq uzerinden astronomik obyektlerin hundurluyunu olcmekle onlarin koordinatlarinin teyini ucun tetbiq olunurlar Meselen gunorta vaxti gunesin qalxma bucagini teyin etmekle cografi eni teyin etmek mumkundur Sekstantin komeyi ile 140 ye qeder oclme aparmaq olar Sekstant Sekstantin bolgu uzunlugu tam cevrenin 1 6 ni ve ya 60 ni teskil edir Onun adi da buradandir Sekstant ile arasinda oxsarliq vardir Oktantin bolgu uzunlugu sadeceolaraq qisadir ve tam cevrenin 1 8 ni ve ya 45 ye malikdir Oktantlar 1767 ci ile qeder tetbiq olunmuslar sonralar ise onlar sekstantlarla evez olunurlar Sekstntin isleme prinsipi Nyutonun 1699 cu ilde ixtira etdiyi prinsipi esasinda isleyir Bu prinsipe gore iki obyektin eksinin ust uste salinmasi zamani birinin iki defe eks olunmasidir 1730 cu ilde bir birinden asili olmayaraq ingilis riyaziyyatcisi Con Hedli ve amerikali ixtiraci Tomas Qodfri sekstanti ixtira etmisler Bundan sonra o astrolabi sixisdiraraq esas naviqasiya sisitemi kimi tetbiq olunmusdur Sekstantin astrolabdan ustun ceheti ondan ibaretdir ki sekstantla olcme zamani astronomik obyektlerin veziyyeti alete yox ufuqe esasen aparilr Bu da onlarin deqiqliyini artirir Sektantla baxdiqda ufuq ve astronomik obyekt bir nezer sahesinde birlesdirilir ve hetta nezaretci hereket etse bele bu terpenmez qalir Bu ona gore bas verir ki ufuq bir basa obyektin eksi ise iki qarsi qarsiya yerlismis guzgulerden kecir Sekstantla gunesin ufuq uzerinden kecmesinin olculmesi Sekstantin hele gemilerde tetbiqi zamani onun deqiqliyi bir qovs deqiqliyi heddinde idi Muasir sekstantlar 10 qovs saniyesi deqiqliyini vere bilir Sekstantin deqiliyi esasen olculen obyektlerin hereket suretinden de asilidir Meselen teyyare olculen zaman artiq o mueyyen mesafeni qet etmis olur Bu da tehriflere sebeb olur Semada sekstan astronom Qevelir rerefinden burc kimi ebedilesdirilmisdir Istinadlar