Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
DVD (di-vi-di, ing. Digital Versatile Disc — rəqəmsal çoxməqsədli disk) rəqəmsal yaddaş mediumunda informasiya daşıyıcısı. Xarici görünüşünə görə kompakt disklə (CD) oxşarlığı olsa da daha böyük həcmdə informasiya saxlamaq (məsələn, 4,7 GB) qabiliyyətinə malikdir. Buna kompakt disklərə nisbətən informasiyanı lazer şüaları ilə daha qısa dalğa uzunluğunda yazmaq imkan verir. Hazırda "DVD" dedikdə həm də filmlərin DVD-Video formatında olması nəzərdə tutulur.
Tarixi
İlk DVD texnikası 1996-cı ildə Yaponiyada və bir il sonra ABŞ-də çıxmışdır. 1990-cı illərin əvvəlindən yüksək sıxlığa malik informasiyaların optik daşıyıcıları üzərində işlər aparılırdı. Bir varantı "Multimedia Compact Disc" (MMCD) və Sony tərəfindən, digəri "Super Disc" 8 böyük müəssisələrin, o cümlədn Toshiba və Tine Warner firmlaraının iştirakı ilə işlənirirdi.
Rəsmi olaraq DVD disklər 1995-ci ildə nümayiş etdirilir. İlk DVD spesifikasiyası 1996-cı ildə çap olunur. Sonralar bu spesifikasiyaları zənginləşdirmək üçün 10 şirkətdən ibarət DVD forum yaradılır. İlk DVD. R formatında yazan qurğu Pioneer tərəfindən 1997-ci ildə buraxılır. Onun qiyməti 17 min dolar idi. 50 Gb həcmində DVD boş disklərinin qiyməti isə o vaxt 50 dollar idi. İlk vaxtlarda DVD rəqəmli videodisk "Digital Video Disc" kimi adlanır, çünki o vaxt bu videokassetlərin əvəzləyicisi kimi tətbiq olunmağa başalyır. Sonralar DVD-lərin başqa verilənlərin saxlanmasında da tətbiqi aşkar olunur və bu məqsədlə də DVD-dən istifadə olunmağa başlayır. Ondan sonra DVD-ni həm də çoxməqsədli rəqəmli disk "Digital Versatile Disc " kimi adlandırmağa başlayırlar.
Texniki göstəriciləri
DVD verilınlərin strukturuna görə üç növə bölünür:
- DVD-Video — filmlərin saxlanması üçün (video və səs);
- DVD-Audio — audio verilənlərin yüksək keyfiyyətlə yazılması (CD-dən qat-qat yüksək keyfiyyətdə);
- DVD-Data — istənilən veriləni saxlamaq üçün;
DVD daşıyıcı kimi dörd tipə bölünür:
- DVD-ROM — ijeksiyon tökmə üsulu ilə hazırlanmış disk,
- DVD+R/RW — bir dəfə yazılabilən (R — Recordable) və təkrar yazılabilən (RW — ReWritable);
- DVD-R/RW — bir dəfə yazılabilən (R — Recordable) və təkrar yazılabilən (RW — ReWritable);
- DVD-RAM — təkrar yazılabilən disklər(RAM — Random Access Memory).
Bu disklərə yuxarıda göstərilmiş istənilən struksturda informasiya yazmaq olar.
DVD diskləri bir və ya iki işçi səthə malik olurlar. Bundan asılı olaraq DVD disklərin həcmi də müxtəlif olurlar. Buradan da onların adları (DVD-5, −9, −10, −18) yaranmışdır. İki qatlı DVD-R və DVD-RW ilk dəfə 2004-cü ilin sonunda işıq üzü görmüşdür.
| DVD-disklərinin həcmi | Gigabaytla (109 bayt) | Gibibaytla (230 bayt) |
|---|---|---|
| 1-tərəfli 1-qatlı (DVD-5) | 4,7 | 4,38 |
| 1-tərəfli 2-qatlı (DVD-9) | 8,5 | 7,96 |
| 2-tərəfli 1-qatlı (DVD-10) | 9,4 | 8,75 |
| 2-tərəfli 2-qatlı (DVD-18) | 17,1 | 15,93 |
DVD video
DVD videonu göstərmək üçün DVD qurğusu və MPEg-2 dekoderi tələb olunur. DVD-də yazılmış filmlər video və səs formatları üçün MPEG-2 alqoritmlərinin tətbiqi ilə sıxılmış şəkildə yazılır. Sıxılmış videonun bitreyti 2000–9800 Kbt/s arasında yerləşir. PAl sistemində standart video kadrının ölçüsü 750x576 nöqtə, NTSC-də isə 720x480 nöqtədir. Audio verilənlər DVd filmlərində PCM, DTS, MPEG və ya Dolby Digital (AC-3) formatlarında ola bilər. NTSC tətbiq olunan dövlətlərdə DVD filmlər PCM və AC-3 formatında yazılmalıdırlar. Beləlikllə, istənilən standart disk istənilən standart apparatda istifadə edilə bilər. PAL istemini tətbiq edən ölkələrdə (Avropanın bir çox ölkələri) isə əvvəlcə DVd formatı üçün PCM və MPEG-2 formatını tətbiq etmək istəyirlər, ancaq sonra ümumi təzyiqin nəticəsində və PHillips firmasının arzusi ilə DVD forum Dolbz AC-3 formatını ümu formatlar siyahısına daxil edir.
Həmçinin bax
Mənbə
- Hartmut Gieselmann: Gegen das Vergessen. US-Forscher prüfen Lebensdauer von [beschreibbaren] CDs und DVDs. in: c't. 22. 2005, 1, S. 44. ISSN 0724–8679
- Jim Taylor: DVD Demystified. McGraw-Hill, New York ³2006 (englisch mit DVD).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
DVD di vi di ing Digital Versatile Disc reqemsal coxmeqsedli disk reqemsal yaddas mediumunda informasiya dasiyicisi Xarici gorunusune gore kompakt diskle CD oxsarligi olsa da daha boyuk hecmde informasiya saxlamaq meselen 4 7 GB qabiliyyetine malikdir Buna kompakt disklere nisbeten informasiyani lazer sualari ile daha qisa dalga uzunlugunda yazmaq imkan verir Hazirda DVD dedikde hem de filmlerin DVD Video formatinda olmasi nezerde tutulur TarixiIlk DVD texnikasi 1996 ci ilde Yaponiyada ve bir il sonra ABS de cixmisdir 1990 ci illerin evvelinden yuksek sixliga malik informasiyalarin optik dasiyicilari uzerinde isler aparilirdi Bir varanti Multimedia Compact Disc MMCD ve Sony terefinden digeri Super Disc 8 boyuk muessiselerin o cumledn Toshiba ve Tine Warner firmlarainin istiraki ile islenirirdi Resmi olaraq DVD diskler 1995 ci ilde numayis etdirilir Ilk DVD spesifikasiyasi 1996 ci ilde cap olunur Sonralar bu spesifikasiyalari zenginlesdirmek ucun 10 sirketden ibaret DVD forum yaradilir Ilk DVD R formatinda yazan qurgu Pioneer terefinden 1997 ci ilde buraxilir Onun qiymeti 17 min dolar idi 50 Gb hecminde DVD bos disklerinin qiymeti ise o vaxt 50 dollar idi Ilk vaxtlarda DVD reqemli videodisk Digital Video Disc kimi adlanir cunki o vaxt bu videokassetlerin evezleyicisi kimi tetbiq olunmaga basalyir Sonralar DVD lerin basqa verilenlerin saxlanmasinda da tetbiqi askar olunur ve bu meqsedle de DVD den istifade olunmaga baslayir Ondan sonra DVD ni hem de coxmeqsedli reqemli disk Digital Versatile Disc kimi adlandirmaga baslayirlar Texniki gostericileriDVD verilinlerin strukturuna gore uc nove bolunur DVD Video filmlerin saxlanmasi ucun video ve ses DVD Audio audio verilenlerin yuksek keyfiyyetle yazilmasi CD den qat qat yuksek keyfiyyetde DVD Data istenilen verileni saxlamaq ucun DVD dasiyici kimi dord tipe bolunur DVD ROM ijeksiyon tokme usulu ile hazirlanmis disk DVD R RW bir defe yazilabilen R Recordable ve tekrar yazilabilen RW ReWritable DVD R RW bir defe yazilabilen R Recordable ve tekrar yazilabilen RW ReWritable DVD RAM tekrar yazilabilen diskler RAM Random Access Memory Bu disklere yuxarida gosterilmis istenilen struksturda informasiya yazmaq olar DVD diskleri bir ve ya iki isci sethe malik olurlar Bundan asili olaraq DVD disklerin hecmi de muxtelif olurlar Buradan da onlarin adlari DVD 5 9 10 18 yaranmisdir Iki qatli DVD R ve DVD RW ilk defe 2004 cu ilin sonunda isiq uzu gormusdur DVD disklerinin hecmi Gigabaytla 109 bayt Gibibaytla 230 bayt 1 terefli 1 qatli DVD 5 4 7 4 381 terefli 2 qatli DVD 9 8 5 7 962 terefli 1 qatli DVD 10 9 4 8 752 terefli 2 qatli DVD 18 17 1 15 93DVD videoDVD videonu gostermek ucun DVD qurgusu ve MPEg 2 dekoderi teleb olunur DVD de yazilmis filmler video ve ses formatlari ucun MPEG 2 alqoritmlerinin tetbiqi ile sixilmis sekilde yazilir Sixilmis videonun bitreyti 2000 9800 Kbt s arasinda yerlesir PAl sisteminde standart video kadrinin olcusu 750x576 noqte NTSC de ise 720x480 noqtedir Audio verilenler DVd filmlerinde PCM DTS MPEG ve ya Dolby Digital AC 3 formatlarinda ola biler NTSC tetbiq olunan dovletlerde DVD filmler PCM ve AC 3 formatinda yazilmalidirlar Beleliklle istenilen standart disk istenilen standart apparatda istifade edile biler PAL istemini tetbiq eden olkelerde Avropanin bir cox olkeleri ise evvelce DVd formati ucun PCM ve MPEG 2 formatini tetbiq etmek isteyirler ancaq sonra umumi tezyiqin neticesinde ve PHillips firmasinin arzusi ile DVD forum Dolbz AC 3 formatini umu formatlar siyahisina daxil edir Hemcinin baxDVD RWMenbeHartmut Gieselmann Gegen das Vergessen US Forscher prufen Lebensdauer von beschreibbaren CDs und DVDs in c t 22 2005 1 S 44 ISSN 0724 8679 Jim Taylor DVD Demystified McGraw Hill New York 2006 englisch mit DVD ISBN 0 07 142396 6