Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biopolimerlər - təbiətdə təbii formada rast gəlinən, canlı orqanizmlərin tərkibində olan polimerlərdir. Biopolimerlərə zülalları, nuklein turşularını, polisaxaridləri və liqnini aid etmək olar. Biopolimerlər eyni monomer ardıcıllığından ibarətdirlər. Zülalların monomerləri amin turşuları, nuklein turşularının monomerləri nukleotidlər, polisaxaridlərin isə monomerləri monosaxaridlərdir.
Biopolimerlər iki növə ayrılırlar: nizamlı (bəzi polisaxaridlər) və nizamsız (zülallar, nuklein turşuları və bəzi polisaxaridlər:)
Zülallar
Zülalların polipeptid zəncirinin quruluşuna görə Lendenştrön və Lanq təklif etmişdirlər ki, zülalların quruluşu dörd quruluş səviyyəsi kimi nəzərə alınsın:
1. Zülal molekullarının amin turşusunun ardıcıllığı, yəni kimyəvi quruluşları onun birinci quruluşunu əks etdirir. 2. Zülal molekullarının fəzada hidrogen rabitələri ilə doymuş nizamlı α-spiral və β quruluş əmələ gətirən quruluş səviyyəsi ikinci quruluş səviyyəsi adlandırılır. 3. Zülal molekullarının fəzada nizamlı və nizamsız hissələrdən formalaşmış kompakt üçölçülü quruluş səviyyəsi üçüncü quruluş səviyyəsi adlandırılır. 4. Zülal molekullarının fəzada bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdə olmaq şərti ilə yaranan kompakt dördölçülü quruluş səviyyəsi dördüncü quruluş səviyyəsi adlandırılır.
Zülalların ikinci quruluş səviyyələri hidrogen rabitələri və hidrofob qarşılıqlı təsirlər vasitəsiylə amin turşularının əlaqədə olması ilə əmələ gəlir. İkinci quruluş səviyyələrinin iki əsas növü var:
- α-spiral -bir zəncirdə olan aminturşularının arasında hidrogen bağlarının yaranması zamanı,
- β quruluş- müxtəlif polipeptid(müxtəlif istiqamətlərdə yerləşən) zəncirlərinin arasında hidrogen rabitəsinin yarandığı zaman,
- nizamsız hissələr.
İkinci quruluş səviyyələrinin müəyyən edilməsində kompüter proqramları istifadə edilir.
Zülalların üçüncü quruluş səviyyələri və ya "fold" ikinci quruluş strukturlarının qarşılıqlı təsirdə olan zaman yaranırlar. Bu quruluş səviyyələrində ion, hidrogen,qeyri-kovalent bağları və hidrofob təsirləri iştirak edirlər.Eyni funksiyaları yerinə yetirən zülalların üçüncü quruluş səviyyələri də eynidir.Zülalların üçüncü quruluş səviyyələri rentgen struktur analiz vasitəsiylə müəyyən edilir.
Polimer züllların ən vacib nümayəndələrindən biri fibrilyar zülallardı.Onların ən vacib nümayəndəsi kollaqendir.
Heyvanlar üçün dayaq, dirək strukturlarında züllaların rolu vacibdir. Bu polimerlər 20 α-amin turşularından ibarətdirlər. Züllalarda amin turşuları qalıqları karboksil və amin qruplarının reaksiyası nəticəsində əmələ gələn pepdid rabitələri ilə bağlıdırlar.
Zülalların təbiətdə rolu çox böyükdü.Zülallar canlı orqanizmlərinin materialıdır, biokatalizatorlar isə fermentlərdir(hüceyrələrdə reaksiyaların getməsində iştirak edirlər).Enzimlər bəzi biokimyəvi reaksiyaların baş verməsini stimulə edirlər.Bizim əzələlərimiz, saçlarımız lifli zülallardan ibarətdirlər.Hemoqlobinin tərkibində olan qan zülalları havadan oksigenin qebul ediməsində iştirak edirlər,digər züllal insulin isə karbohidratların orqanizimdə parçalanmasında iştirak edir, yəni enerjinin təmin edilməsində.Zülallar yüksək molekulyar çəkiyə malikdirlər. İnsulin zülalı 60 amin turşusu halqasından ibarətdir və molekulyar çəkisi 12 000 yüksəkdir.İlk dəfə insulin zülalının strukturu 1953-cü ildə F.Seqner tərəfindən müəyyən edilmişdir.Müəyyən edilib ki, bəzi zülalların molekulyar çəkisi 106 və böyük qiymətlər ala bilər.
Nuklein turşuları
- DNT-nin birinci quruluşu nukleotidlərin zəncirdə xətti ardıcıllığıdır.Bir qayda olaraq, ardıcıllıq hərflərlə yazılır(Məsələn,AGTCATGCCAG).
- DNT-nin ikinci quruluşu nukleinlərin bir-birləri ilə qeyri kovalent ,hidrogen bağları,stekinq ilə birləşmiş strukturdur. DNT-nin ikili spiralı ikinci quruluşun klassik nümünəsidir. Antiparallel, komplementar polinukleotid zəncirindən təşkil olunan DNT-nin ikili spiral forması təbiətdə ən çox rast gəlinəndir.Antiparallelik hər bir zəncirin polyarlığına görə əmələ gəlir. Komplementarlıq dedikdə DNT-nin bir zəncirində ki azot qalığının digər zəncirində ki azot qalığına müvafiq olmasıdır.(A qarşısında T, Q qarşısında S durur).DNT-nin ikili spiralının dayanıqlığı adenin və timinin arasında ki olan ikiqat , sitozinin və quaninin arasında olan üçqat hidrogen rabitəsinin vasitəsiylədir.
1868-ci ildə Fridrix Mişer hüceyrənin nüvəsində tərkibində fosfor olan maddə tapmışdır və bu maddəni nukleotid adlandırmışdır.Sonradan bu maddə və ona bənzər maddələr nuklein turşusu adını almışdırlar. Onların molekulyar çəkisi 109 qiymətinə qədər ola bilər, lakin normalda 105−106 intervalındadır.Nuklein turşularının nukleotidləri karbondan, fosfor turşusundan və pirimidin qalığından təşkil olunurlar.Bir turşu qrupunda karbon kimi riboza, digərində isə karbon kimi dezoksiribozadır.
Karbonun tərkibindən asılı olaraq nuklein turşularının iki növü var: ribonuklein və dezoksiribonuklein turşuları.Qısa olaraq DNT və RNT. Nuklein turşuları həyat fəaliyyətində böyük rol oynayırlar.Onların köməkliyi ilə iki ən vacib məsələ həll olunur: irsi məlumatların saxlanılması və ötürülməsi və DNT, RNT makromolekullarının və zülalların matris sintezi.
Polisaxaridlər
Canlı orqanizmlər tərəfindən sintez olunan polisaxaridlər qlikozid bağları ilə birləşmiş,çoxlu sayda monosaxaridlərdən ibarətdirlər. Bir çox polisaxaridlər suda həll olunmurlar.Əsasən bu çox böyük,şaxəli molekullardır. Canlı orqanizmlərdə sintez olunan polisaxaridlərin nümayəndələri ehtiyat maddələri olan kraxmal və qlikoqendir, həmçinin struktur polisaxaridləri olan sellüloz və xitindir. Bioloji polisaxaridlər uzunluqları müxtəlif olan molekullardan təşkil olunduqlarına görə ikinci və üçüncü quruluş anlayışları polisaxaridlərə tətbiq edilmir.
Polisaxaridlər saxaridlər və karbohidratlar adlanan aşağı molekulyar çəkili birləşmələrdən təşkil olunurlar. Monosaxaridlərin siklik molekulları bir birləri ilə qlikozid bağları vasitəsi ilə birləşirlər.Qlikozid bağları hidroksil qruplarının kondensasiyası nəticəsində əmələ gəlirlər.
Ən çox yayılan polisaxaridlərin nümayəndələrinin təkrar olunan zəncirləri α-D-qlukopiranoz qalığından və onun törəməlirindən təşkil olunurlar. Ən çox istifadə olunan polisaxarid sellülozadır.Bu polisaxariddə hidrogen bağları qonşu zəncirlərdə olan birinci və dördüncü karbonları birləşdirir.Belə bağ α-1,4-qlikozid adlanır.
Sellülozanın analoji strukturuna malik olan polisaxarid kraxmal, qlikoqen və dekstrandır.Kraxmal amiloza və amilopektindən təşkil olunur. Lakin onların sellülozdan fərqləri ondadır ki, onlar şaxəli makromolekullara malikdirlər,üstəlik amilopektin və qlikoqen çoxşaxəli təbii polimerlərə,yəni nizamsız quruluşa malik olan dendrimerlərə aid edilirlər.Yan zəncir ilə qlikozid bağları vasitəsiylə birləşmiş α-D-qlükopiranoz halqasının altıncı karbonu şaxələnmə nöqtəsidir.Dekstranın sellülozadan fərqi ondadır ki, dekstran α-1,4- qlikozid bağları ilə yanaşı α-1,3- и α-1,6 bağlara da malikdir.
Xitin və xitozan sellülozadan fərqli kimyəvi tərkibə malikdirlər, lakin strukturları oxşardır. Fərq ondan ibarətdir ki ,xitində α-1,4-qlikozid bağları ilə birləşmiş α-D-qlikopiranoz zəncirlərinin ikinci korbonunun yanında olan OH-qrupu NHCH3COO qrupu ilə, xitozində isə OH qrupu NH2 qrupu ilə əvəz edilib.
Ağacların gövdəsində və qabığında, bitkilərin budaqlarında sellüloza var.Pambiğın 90%-ni, iynəyarpaqlı növ ağacların 60%-ni, yarpaqlı ağacların 40%-ni sellüloza təşkil edir.Sellülozanın liflərinin möhkəmliyi monokristallardan ibarət olduqlarına görədir. Monokristalların makromolekulları bir- birlərinə nəzərən parallel yerləşirlər.Sellüloza təkcə bitkilərin yox,həmdə bəzi bakteriyaların da struktur əsasını təşkil edir.
Heyvanlar aləmində dayaq,struktur əmələ gətirən polimerlərdən olan polisaxaridlər həşərətlarda və buğumayaqlılarda rast gəlinir.Ən çox rast gəlinən xitindir. Krabların, xərçəngin, krevetlərin sketlerinin əmələ gəlməsində xitinin rolu var.Deasilləşmə ilə xitindən alınan xitozan ,xitindən fərqli olaraq,qarışqa, sirkə və xlorid turşularının su məhlullarında həll olunur.Bununla bağlı olaraq, biouyumluluq ilə uzlaşan dəyərli kompleks xassələrinin sayəsində xitozanın yaxın gələcəkdə geniş praktiki tətbiqinin böyük perspektivləri var.
Kraxmal bitkilərdə ehtiyat qida maddələrinin funksiyalarını yerinə yetirən polisaxaridlərə aiddir.Kök yumrularının, barların, toxumaların 70%-ni kraxmal təşkil edir. Qara ciyərdə və əzələlərdə olan qlikoqen qoruyucu polisaxariddir.
Bitkilərin gövdələrinin və budaqlarının möhkəmliyi sellüloz liflərən yanaşı birləşdirici toxumalardandan asılıdır.Ağaclarda ki, bu toxumanın əsas tərkibini liqnin təşkil edir,təxminən 30%-ni.Liqninin quruluşu dəqiq müəyyən edilməyib.Məlumdur ki, liqnin aşağı molekulyar çəkiyə malik(M≈ 104), çoxşaxəli , orto-vəziyyətlərində -OCH3 qrupları ilə, para-vəziyyətlərində isə -CH=CH-CH2OH qrupları ilə əvəz olunan fenol qalıqlarından əmələ gələn polimerdir.Hal-hazırda sellüloz-hidroliz sənayesinin tullantıları kimi çox sayda liqnin toplanıb, lakin bu tullantıların idarə edilməsi hələdə həll olunmayıb. Bitki toxumalarının dayaq elementlərinə pektin maddələrini və xüsusilə hüceyrədə olan pektini aid etmək olar. Pektin alma və sitrus qabıqlarının 30%-ni təşkil edir.Pektin heteropolisaxaridlərə,yəni sopolimerlərə aiddir.Onun makromolekulları əsasən D-qalaktur turşusundan və onun metil efirindən təşkil olunurlar.Onlar bir birləri ilə α-1,4-qlikozid bağları ilə birləşirlər.
Pentozlara aid olan arabinoz və ksiloz polimerləri müəyyən rollara malikdirlər.Onlar arabin və ksilan polisaxaridlərini əmələ gətirirlər. Onlar selüllozla yanaşı ağac materiallarının tipik xüsusiyyətlərini müəyyən edirlər.
Qeydlər
- Slabaugh, Michael R., and Seager, Spencer L. Organic and Biochemistry for Today. — 6th. — Pacific Grove: Brooks Cole, 2007. — ISBN 0-495-11280-1.
- ↑ Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K & Wlater P. Molecular biology of the cell. — 4th. — New York: Garland Science, 2002. — P. 120–1. — ISBN 0-8153-3218-1.
- ↑ Jump up to:1 2 Peng, Bo, and Yu Qin (June 2009). "Fructose and Satiety". Journal of Nutrition: 6137–42
- . ↑ Pigman W. The Carbohydrates. — San Diego: Academic Press. — Vol. 1A. — P. 3. — ISBN 68–26647.
- ↑ K. Freudenberg & A.C. Nash (eds). Constitution and Biosynthesis of Lignin. — Berlin: Springer-Verlag, 3169 🤘
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Biopolimerler tebietde tebii formada rast gelinen canli orqanizmlerin terkibinde olan polimerlerdir Biopolimerlere zulallari nuklein tursularini polisaxaridleri ve liqnini aid etmek olar Biopolimerler eyni monomer ardicilligindan ibaretdirler Zulallarin monomerleri amin tursulari nuklein tursularinin monomerleri nukleotidler polisaxaridlerin ise monomerleri monosaxaridlerdir Biopolimerler iki nove ayrilirlar nizamli bezi polisaxaridler ve nizamsiz zulallar nuklein tursulari ve bezi polisaxaridler ZulallarZulallarin polipeptid zencirinin qurulusuna gore Lendenstron ve Lanq teklif etmisdirler ki zulallarin qurulusu dord qurulus seviyyesi kimi nezere alinsin 1 Zulal molekullarinin amin tursusunun ardicilligi yeni kimyevi quruluslari onun birinci qurulusunu eks etdirir 2 Zulal molekullarinin fezada hidrogen rabiteleri ile doymus nizamli a spiral ve b qurulus emele getiren qurulus seviyyesi ikinci qurulus seviyyesi adlandirilir 3 Zulal molekullarinin fezada nizamli ve nizamsiz hisselerden formalasmis kompakt ucolculu qurulus seviyyesi ucuncu qurulus seviyyesi adlandirilir 4 Zulal molekullarinin fezada bir biri ile qarsiliqli tesirde olmaq serti ile yaranan kompakt dordolculu qurulus seviyyesi dorduncu qurulus seviyyesi adlandirilir Zulallarin ikinci qurulus seviyyeleri hidrogen rabiteleri ve hidrofob qarsiliqli tesirler vasitesiyle amin tursularinin elaqede olmasi ile emele gelir Ikinci qurulus seviyyelerinin iki esas novu var a spiral bir zencirde olan amintursularinin arasinda hidrogen baglarinin yaranmasi zamani b qurulus muxtelif polipeptid muxtelif istiqametlerde yerlesen zencirlerinin arasinda hidrogen rabitesinin yarandigi zaman nizamsiz hisseler Ikinci qurulus seviyyelerinin mueyyen edilmesinde komputer proqramlari istifade edilir Zulallarin ucuncu qurulus seviyyeleri ve ya fold ikinci qurulus strukturlarinin qarsiliqli tesirde olan zaman yaranirlar Bu qurulus seviyyelerinde ion hidrogen qeyri kovalent baglari ve hidrofob tesirleri istirak edirler Eyni funksiyalari yerine yetiren zulallarin ucuncu qurulus seviyyeleri de eynidir Zulallarin ucuncu qurulus seviyyeleri rentgen struktur analiz vasitesiyle mueyyen edilir Polimer zulllarin en vacib numayendelerinden biri fibrilyar zulallardi Onlarin en vacib numayendesi kollaqendir Heyvanlar ucun dayaq direk strukturlarinda zullalarin rolu vacibdir Bu polimerler 20 a amin tursularindan ibaretdirler Zullalarda amin tursulari qaliqlari karboksil ve amin qruplarinin reaksiyasi neticesinde emele gelen pepdid rabiteleri ile baglidirlar Zulallarin tebietde rolu cox boyukdu Zulallar canli orqanizmlerinin materialidir biokatalizatorlar ise fermentlerdir huceyrelerde reaksiyalarin getmesinde istirak edirler Enzimler bezi biokimyevi reaksiyalarin bas vermesini stimule edirler Bizim ezelelerimiz saclarimiz lifli zulallardan ibaretdirler Hemoqlobinin terkibinde olan qan zulallari havadan oksigenin qebul edimesinde istirak edirler diger zullal insulin ise karbohidratlarin orqanizimde parcalanmasinda istirak edir yeni enerjinin temin edilmesinde Zulallar yuksek molekulyar cekiye malikdirler Insulin zulali 60 amin tursusu halqasindan ibaretdir ve molekulyar cekisi 12 000 yuksekdir Ilk defe insulin zulalinin strukturu 1953 cu ilde F Seqner terefinden mueyyen edilmisdir Mueyyen edilib ki bezi zulallarin molekulyar cekisi 106 ve boyuk qiymetler ala biler Nuklein tursulariDNT nin birinci qurulusu nukleotidlerin zencirde xetti ardicilligidir Bir qayda olaraq ardicilliq herflerle yazilir Meselen AGTCATGCCAG DNT nin ikinci qurulusu nukleinlerin bir birleri ile qeyri kovalent hidrogen baglari stekinq ile birlesmis strukturdur DNT nin ikili spirali ikinci qurulusun klassik numunesidir Antiparallel komplementar polinukleotid zencirinden teskil olunan DNT nin ikili spiral formasi tebietde en cox rast gelinendir Antiparallelik her bir zencirin polyarligina gore emele gelir Komplementarliq dedikde DNT nin bir zencirinde ki azot qaliginin diger zencirinde ki azot qaligina muvafiq olmasidir A qarsisinda T Q qarsisinda S durur DNT nin ikili spiralinin dayaniqligi adenin ve timinin arasinda ki olan ikiqat sitozinin ve quaninin arasinda olan ucqat hidrogen rabitesinin vasitesiyledir 1868 ci ilde Fridrix Miser huceyrenin nuvesinde terkibinde fosfor olan madde tapmisdir ve bu maddeni nukleotid adlandirmisdir Sonradan bu madde ve ona benzer maddeler nuklein tursusu adini almisdirlar Onlarin molekulyar cekisi 109 qiymetine qeder ola biler lakin normalda 105 106 intervalindadir Nuklein tursularinin nukleotidleri karbondan fosfor tursusundan ve pirimidin qaligindan teskil olunurlar Bir tursu qrupunda karbon kimi riboza digerinde ise karbon kimi dezoksiribozadir Karbonun terkibinden asili olaraq nuklein tursularinin iki novu var ribonuklein ve dezoksiribonuklein tursulari Qisa olaraq DNT ve RNT Nuklein tursulari heyat fealiyyetinde boyuk rol oynayirlar Onlarin komekliyi ile iki en vacib mesele hell olunur irsi melumatlarin saxlanilmasi ve oturulmesi ve DNT RNT makromolekullarinin ve zulallarin matris sintezi PolisaxaridlerSellulozanin ucolculu strukturu Canli orqanizmler terefinden sintez olunan polisaxaridler qlikozid baglari ile birlesmis coxlu sayda monosaxaridlerden ibaretdirler Bir cox polisaxaridler suda hell olunmurlar Esasen bu cox boyuk saxeli molekullardir Canli orqanizmlerde sintez olunan polisaxaridlerin numayendeleri ehtiyat maddeleri olan kraxmal ve qlikoqendir hemcinin struktur polisaxaridleri olan selluloz ve xitindir Bioloji polisaxaridler uzunluqlari muxtelif olan molekullardan teskil olunduqlarina gore ikinci ve ucuncu qurulus anlayislari polisaxaridlere tetbiq edilmir Polisaxaridler saxaridler ve karbohidratlar adlanan asagi molekulyar cekili birlesmelerden teskil olunurlar Monosaxaridlerin siklik molekullari bir birleri ile qlikozid baglari vasitesi ile birlesirler Qlikozid baglari hidroksil qruplarinin kondensasiyasi neticesinde emele gelirler En cox yayilan polisaxaridlerin numayendelerinin tekrar olunan zencirleri a D qlukopiranoz qaligindan ve onun toremelirinden teskil olunurlar En cox istifade olunan polisaxarid sellulozadir Bu polisaxaridde hidrogen baglari qonsu zencirlerde olan birinci ve dorduncu karbonlari birlesdirir Bele bag a 1 4 qlikozid adlanir Sellulozanin analoji strukturuna malik olan polisaxarid kraxmal qlikoqen ve dekstrandir Kraxmal amiloza ve amilopektinden teskil olunur Lakin onlarin sellulozdan ferqleri ondadir ki onlar saxeli makromolekullara malikdirler ustelik amilopektin ve qlikoqen coxsaxeli tebii polimerlere yeni nizamsiz qurulusa malik olan dendrimerlere aid edilirler Yan zencir ile qlikozid baglari vasitesiyle birlesmis a D qlukopiranoz halqasinin altinci karbonu saxelenme noqtesidir Dekstranin sellulozadan ferqi ondadir ki dekstran a 1 4 qlikozid baglari ile yanasi a 1 3 i a 1 6 baglara da malikdir Xitin ve xitozan sellulozadan ferqli kimyevi terkibe malikdirler lakin strukturlari oxsardir Ferq ondan ibaretdir ki xitinde a 1 4 qlikozid baglari ile birlesmis a D qlikopiranoz zencirlerinin ikinci korbonunun yaninda olan OH qrupu NHCH3COO qrupu ile xitozinde ise OH qrupu NH2 qrupu ile evez edilib Agaclarin govdesinde ve qabiginda bitkilerin budaqlarinda selluloza var Pambigin 90 ni iyneyarpaqli nov agaclarin 60 ni yarpaqli agaclarin 40 ni selluloza teskil edir Sellulozanin liflerinin mohkemliyi monokristallardan ibaret olduqlarina goredir Monokristallarin makromolekullari bir birlerine nezeren parallel yerlesirler Selluloza tekce bitkilerin yox hemde bezi bakteriyalarin da struktur esasini teskil edir Heyvanlar aleminde dayaq struktur emele getiren polimerlerden olan polisaxaridler heseretlarda ve bugumayaqlilarda rast gelinir En cox rast gelinen xitindir Krablarin xercengin krevetlerin sketlerinin emele gelmesinde xitinin rolu var Deasillesme ile xitinden alinan xitozan xitinden ferqli olaraq qarisqa sirke ve xlorid tursularinin su mehlullarinda hell olunur Bununla bagli olaraq biouyumluluq ile uzlasan deyerli kompleks xasselerinin sayesinde xitozanin yaxin gelecekde genis praktiki tetbiqinin boyuk perspektivleri var Kraxmal bitkilerde ehtiyat qida maddelerinin funksiyalarini yerine yetiren polisaxaridlere aiddir Kok yumrularinin barlarin toxumalarin 70 ni kraxmal teskil edir Qara ciyerde ve ezelelerde olan qlikoqen qoruyucu polisaxariddir Bitkilerin govdelerinin ve budaqlarinin mohkemliyi selluloz lifleren yanasi birlesdirici toxumalardandan asilidir Agaclarda ki bu toxumanin esas terkibini liqnin teskil edir texminen 30 ni Liqninin qurulusu deqiq mueyyen edilmeyib Melumdur ki liqnin asagi molekulyar cekiye malik M 104 coxsaxeli orto veziyyetlerinde OCH3 qruplari ile para veziyyetlerinde ise CH CH CH2OH qruplari ile evez olunan fenol qaliqlarindan emele gelen polimerdir Hal hazirda selluloz hidroliz senayesinin tullantilari kimi cox sayda liqnin toplanib lakin bu tullantilarin idare edilmesi helede hell olunmayib Bitki toxumalarinin dayaq elementlerine pektin maddelerini ve xususile huceyrede olan pektini aid etmek olar Pektin alma ve sitrus qabiqlarinin 30 ni teskil edir Pektin heteropolisaxaridlere yeni sopolimerlere aiddir Onun makromolekullari esasen D qalaktur tursusundan ve onun metil efirinden teskil olunurlar Onlar bir birleri ile a 1 4 qlikozid baglari ile birlesirler Pentozlara aid olan arabinoz ve ksiloz polimerleri mueyyen rollara malikdirler Onlar arabin ve ksilan polisaxaridlerini emele getirirler Onlar selullozla yanasi agac materiallarinin tipik xususiyyetlerini mueyyen edirler QeydlerSlabaugh Michael R and Seager Spencer L Organic and Biochemistry for Today 6th Pacific Grove Brooks Cole 2007 ISBN 0 495 11280 1 Alberts B Johnson A Lewis J Raff M Roberts K amp Wlater P Molecular biology of the cell 4th New York Garland Science 2002 P 120 1 ISBN 0 8153 3218 1 Jump up to 1 2 Peng Bo and Yu Qin June 2009 Fructose and Satiety Journal of Nutrition 6137 42 Pigman W The Carbohydrates San Diego Academic Press Vol 1A P 3 ISBN 68 26647 K Freudenberg amp A C Nash eds Constitution and Biosynthesis of Lignin Berlin Springer Verlag 3169