Aktivlər (assets) – mühasibat termini olub geniş mənada müəssisənin sahib olduğu bütün maddi varlıqları əhatə edir. Müəssisənin aktivlərinin cəmi "balance sheet" sənədində onun öhdəliklərinin cəminə bərabər olmalıdır. Beynəlxalq mühasibatlıqda aktivlərin aşağıdakı təsnifatı mövcuddur:
- (a) cari aktivlər – nağd pullar, qiymətli kağızlar, bank depozitləri və nağd pula mümkün qədər tez çevrilə bilən digər predmetlər;
- (b) ticarət investisiyaları – "qız" və ya birgə kompaniyalara investisiyalar;
- (c) "fixed" aktivlər – torpaq, binalar, fabriklər, maşın və avadanlıqlar, mebellər;
- (d) qeyri-maddi aktivlər – qudvill (xoşməramlı, müsbət reputasiya), patentlər və s. aktivlərin dəyərinin qiymətləndirilməsi Torpaq sahəsinin qiymətləndirilməsi gəlirlilik və istifadəyə yararlılıq meyarları əsasında həyata keçirilir. Bundan əlavə olaraq torpaq təbii resursdur, buna görə də onu müxtəlif məqsədlərə nail olmaq üçün istifadə olunacaq alət qismində də qəbul etmək olar, bu məqsədlərin gəlir əldə etmək ilə bağlı olması mütləq deyil. İstənilən digər məhsul kimi, hər şeyin öz dəyəri var və bu dəyər zamandan asılı olaraq dəyişə bilər. Ona görə də torpaq və əmlakın dəyərləndirilməsi cari ana uyğun olaraq (hazırkı bazar qiymətləri ilə) həyata keçirilir. Torpaq və torpaq sahələri aşağıdakı hallarda qiymətləndirmə zamanı ekspertin iştirakını tələb edir:
1. Bankda torpaq sahəsini girov qoymaqla kredit götürmək tələb olunursa; 2. Torpağı satmaq və ya onun özgəninkiləşdirməsini həyata keçirmək tələb olunursa (özgəninkiləşdirilmə -bir mülkün və s. dövlət və ya ictimai təşkilatlar xeyrinə zəbt edilməsi); 3. Müəssisənin nizamnamə fonduna üzvlük haqqı ödəmək zərurəti yaranıbsa; 4. Müəssisənin ailə üzvləri, səhmdarlar, pay sahibləri və ya şəriklər arasında bölünməsi təhlükəsi gözlənilirsə; 5. Kimsə mirasa sahib çıxarsa; 6. Müəssisənin biznes planını tərtib etmək tələb olunursa.
- Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsi müvafiq qanunvericiliyə uyğun olaraq bir sıra normativ sənədlərin və bazar məlumatlarının toplanması və analizi vasitəsi ilə müxtəlif obyektlərin dəyərinin müəyyən edilməsini nəzərdə tutur. Belə proseduralar yalnız yüksək peşəkarlıq səviyyəsi ilə seçilən mütəxəssislər tərəfindən keçirilməlidir, onlar nəinki müvafiq fəaliyyət sahəsi ilə bağlı lazımı biliklərə sahib olmalı, həmçinin əhəmiyyətli dərəcədə iş təcrübəsinə malik olmalıdır. Ekspertlərin bütün fəaliyyəti qüvvədə olan normativ aktlara tam uyğun şəkildə həyata keçirilir və bu fəaliyyət böyük miqdarda sənədlərlə tənzimlənir. Sərəncamlar aktların tərtib olunması ilə bağlı müxtəlif tələbləri irəli sürür və qiymətləndirilmənin keçiriləcəyi metodları müəyyən edir. Normativ aktivlər isə indeks ölçülərini, aktivlərin balansa toplanması üsulları, valyuta dəyərinin bazar metodları əsasında hesablanması, kadastr qiymətləndirməsini və bir sıra digər vacib nüansları nəzərə alır. Ümumilikdə isə əmlakın qiymətləndirilməsi adı altında peşəkar ekspertin daşınar və ya daşınmaz əmlak üzrə, müəssisənin maliyyə və qeyri maddi aktivləri üzrə, eləcə də bütünlüklə biznesin dəyərinin müəyyən edilməsi ilə bağlı irəli sürdüyü peşəkar rəylər başa düşülür.
Uzunmüddətli aktivlər — müəssisə tərəfindən əldə edilən və uzunmüddətli istifadə olunan aktivlərdir.
Aktivlər istifadə məqsədlərindən asılı olaraq qısamüddətli və uzunmüddətli qruplara bölünə bilər. Bir müəssisə üçün qısamüddətli aktiv digər bir müəssisə üçün uzun müddətli aktiv hesab oluna bilər.
- Bir neçə hesabat dövrü ərzində istifadə olunması nəzərdə tutulur.
- 1 ildən çox müddətə saxlanılır.
- Mənfəətə bir başa təsir etmir dolayı yollarla təsir edir.
- İstehsalat və ticarət prosesində daha uzunmüddətli istifadə üçün nəzərdə tutulur.
- İstehsalat, ticarət və investisiya məqsədləri üçün istifadə olunur.
Aktiv qiymətləndirmə
Aktivlərin bazar dəyərinin qiymətləndirilməsi real parametrlərə əsaslanır. Bunun sayəsində kifayət qədər dəqiq məlumat əldə etmək mümkündür. Verilən məlumatlardan tam istifadə edilə bilər.
İstinadlar
- "Aktivlərin dəyərinin qiymətləndirilməsi". 2021-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-03-26.
- http://muhasibler.com/index.php/1-2/ 2018-05-03 at the Wayback Machine Uzun müddətli aktivlər
- "Aktivlərin qiymətləndirilməsi". 2018-11-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-10.
Mənbə
- Dövlət Maliyyəsi terminləri lüğəti, Dr. İ. Əhmədov, K. Aslanlı, Ş. Əhmədov, Bakı – 2008
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aktivler assets muhasibat termini olub genis menada muessisenin sahib oldugu butun maddi varliqlari ehate edir Muessisenin aktivlerinin cemi balance sheet senedinde onun ohdeliklerinin cemine beraber olmalidir Beynelxalq muhasibatliqda aktivlerin asagidaki tesnifati movcuddur a cari aktivler nagd pullar qiymetli kagizlar bank depozitleri ve nagd pula mumkun qeder tez cevrile bilen diger predmetler b ticaret investisiyalari qiz ve ya birge kompaniyalara investisiyalar c fixed aktivler torpaq binalar fabrikler masin ve avadanliqlar mebeller d qeyri maddi aktivler qudvill xosmeramli musbet reputasiya patentler ve s aktivlerin deyerinin qiymetlendirilmesi Torpaq sahesinin qiymetlendirilmesi gelirlilik ve istifadeye yararliliq meyarlari esasinda heyata kecirilir Bundan elave olaraq torpaq tebii resursdur buna gore de onu muxtelif meqsedlere nail olmaq ucun istifade olunacaq alet qisminde de qebul etmek olar bu meqsedlerin gelir elde etmek ile bagli olmasi mutleq deyil Istenilen diger mehsul kimi her seyin oz deyeri var ve bu deyer zamandan asili olaraq deyise biler Ona gore de torpaq ve emlakin deyerlendirilmesi cari ana uygun olaraq hazirki bazar qiymetleri ile heyata kecirilir Torpaq ve torpaq saheleri asagidaki hallarda qiymetlendirme zamani ekspertin istirakini teleb edir 1 Bankda torpaq sahesini girov qoymaqla kredit goturmek teleb olunursa 2 Torpagi satmaq ve ya onun ozgeninkilesdirmesini heyata kecirmek teleb olunursa ozgeninkilesdirilme bir mulkun ve s dovlet ve ya ictimai teskilatlar xeyrine zebt edilmesi 3 Muessisenin nizamname fonduna uzvluk haqqi odemek zerureti yaranibsa 4 Muessisenin aile uzvleri sehmdarlar pay sahibleri ve ya serikler arasinda bolunmesi tehlukesi gozlenilirse 5 Kimse mirasa sahib cixarsa 6 Muessisenin biznes planini tertib etmek teleb olunursa Dasinmaz emlakin qiymetlendirilmesi muvafiq qanunvericiliye uygun olaraq bir sira normativ senedlerin ve bazar melumatlarinin toplanmasi ve analizi vasitesi ile muxtelif obyektlerin deyerinin mueyyen edilmesini nezerde tutur Bele proseduralar yalniz yuksek pesekarliq seviyyesi ile secilen mutexessisler terefinden kecirilmelidir onlar neinki muvafiq fealiyyet sahesi ile bagli lazimi biliklere sahib olmali hemcinin ehemiyyetli derecede is tecrubesine malik olmalidir Ekspertlerin butun fealiyyeti quvvede olan normativ aktlara tam uygun sekilde heyata kecirilir ve bu fealiyyet boyuk miqdarda senedlerle tenzimlenir Serencamlar aktlarin tertib olunmasi ile bagli muxtelif telebleri ireli surur ve qiymetlendirilmenin kecirileceyi metodlari mueyyen edir Normativ aktivler ise indeks olculerini aktivlerin balansa toplanmasi usullari valyuta deyerinin bazar metodlari esasinda hesablanmasi kadastr qiymetlendirmesini ve bir sira diger vacib nuanslari nezere alir Umumilikde ise emlakin qiymetlendirilmesi adi altinda pesekar ekspertin dasinar ve ya dasinmaz emlak uzre muessisenin maliyye ve qeyri maddi aktivleri uzre elece de butunlukle biznesin deyerinin mueyyen edilmesi ile bagli ireli surduyu pesekar reyler basa dusulur Uzunmuddetli aktivler muessise terefinden elde edilen ve uzunmuddetli istifade olunan aktivlerdir Aktivler istifade meqsedlerinden asili olaraq qisamuddetli ve uzunmuddetli qruplara bolune biler Bir muessise ucun qisamuddetli aktiv diger bir muessise ucun uzun muddetli aktiv hesab oluna biler Bir nece hesabat dovru erzinde istifade olunmasi nezerde tutulur 1 ilden cox muddete saxlanilir Menfeete bir basa tesir etmir dolayi yollarla tesir edir Istehsalat ve ticaret prosesinde daha uzunmuddetli istifade ucun nezerde tutulur Istehsalat ticaret ve investisiya meqsedleri ucun istifade olunur Aktiv qiymetlendirmeAktivlerin bazar deyerinin qiymetlendirilmesi real parametrlere esaslanir Bunun sayesinde kifayet qeder deqiq melumat elde etmek mumkundur Verilen melumatlardan tam istifade edile biler Istinadlar Aktivlerin deyerinin qiymetlendirilmesi 2021 06 21 tarixinde Istifade tarixi 2014 03 26 http muhasibler com index php 1 2 2018 05 03 at the Wayback Machine Uzun muddetli aktivler Aktivlerin qiymetlendirilmesi 2018 11 19 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 10 MenbeDovlet Maliyyesi terminleri lugeti Dr I Ehmedov K Aslanli S Ehmedov Baki 2008Hemcinin baxMuhasibXarici kecidler