Xlorsulfon turşusu(ClSO3H)−sulfat turşusunun monoxloran-hidrididir. Kəskin iyli, ağır və havada tüstülənən mayedir.
Xlorsulfon turşusu | |
---|---|
Ümumi | |
Xlorsulfon turşusu | |
Kimyəvi formulu | HSO3Cl |
Molyar kütlə | 116.52 q/ mol q/mol |
Fiziki xassələri | |
Sıxlıq | 1,77 (18 °C) q/sm³ |
Termik xüsusiyyətlər | |
Ərimə nöqtəsi | -80.5 °S |
Qaynama nöqtəsi | 151 °S |
Təsnifatı | |
CAS-da qeyd. nöm. | 7790-94-5 |
PubChem | 24638 |
RTECS | FX5730000 |
BMT nömrəsi | 1754 |
ChemSpider | 23040 |
Alınması
Hidrogen xloridlə kükürd trioksidinin qarşılıqlı təsirindən alınır:
- HCl + SO3→ ClSO3H
Və ya qatı sulfat turşusuna fosfor-pentaxlorid ilə təsir etməklə də almaq olar:
- H2SO4 +PCl5→ ClSO3H +POCl3+ HCl
Xassələri
Xlorsulfon turşusu duzlar əmələ gətirmir. Su ilə qarşılıqlı təsirdə olaraq xlorsulfon turşusu hidrolizə uğrayır :
- ClSO3H + H2O → H2SO4+ HCl
Xlorsulfon turşusu güclü sulfolaşdırıcı reagentdir. Aromatik birləşmələrnən sulfolaşma 2 mərhələdə gedir və sulfoxloridlər alınır:
- ArH+ ClSO3H ↔ ArSO3H +HCl
- ArSO3H + ClSO3H ↔ ArSO2Cl + H2SO4
Spirtlərin xlorsulfon turşusu ilə sulfatlaşdırılması prosesi otaq temperaturunda böyük sürətlə gedir:
- ClSO3H+ROH → HCl+ ROSO2OH
Tətbiqi
Boya, yuyucu, dərman maddələrinin alınmasında və üzvi sintezdə istifadə edilir.
Təhlükəsizliyi
İnsan orqanizminə təsir etmə dərəcəsinə görə ikinci təhlükəli sinfə aid edilir, təhlükəli maddələr sırasına daxildir. Zəhərləyici və boğucu təsirə malikdir. Polad qablarda saxlayır və daşıyırlar.
Mənbə
- Ə. B. Əliyev. Qeyri-üzvi kimya. Bakı 2007.s 191.
- Реми Г. "Курс неорганической химии" М.: Иностранная литература, 1963
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xlorsulfon tursusu ClSO3H sulfat tursusunun monoxloran hidrididir Keskin iyli agir ve havada tustulenen mayedir Xlorsulfon tursusuUmumiXlorsulfon tursusuKimyevi formulu HSO3ClMolyar kutle 116 52 q mol q molFiziki xasseleriSixliq 1 77 18 C q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 80 5 SQaynama noqtesi 151 STesnifatiCAS da qeyd nom 7790 94 5PubChem 24638RTECS FX5730000BMT nomresi 1754ChemSpider 23040AlinmasiHidrogen xloridle kukurd trioksidinin qarsiliqli tesirinden alinir HCl SO3 ClSO3H Ve ya qati sulfat tursusuna fosfor pentaxlorid ile tesir etmekle de almaq olar H2SO4 PCl5 ClSO3H POCl3 HClXasseleriXlorsulfon tursusu duzlar emele getirmir Su ile qarsiliqli tesirde olaraq xlorsulfon tursusu hidrolize ugrayir ClSO3H H2O H2SO4 HCl Xlorsulfon tursusu guclu sulfolasdirici reagentdir Aromatik birlesmelernen sulfolasma 2 merhelede gedir ve sulfoxloridler alinir ArH ClSO3H ArSO3H HCl ArSO3H ClSO3H ArSO2Cl H2SO4 Spirtlerin xlorsulfon tursusu ile sulfatlasdirilmasi prosesi otaq temperaturunda boyuk suretle gedir ClSO3H ROH HCl ROSO2OHTetbiqiBoya yuyucu derman maddelerinin alinmasinda ve uzvi sintezde istifade edilir TehlukesizliyiInsan orqanizmine tesir etme derecesine gore ikinci tehlukeli sinfe aid edilir tehlukeli maddeler sirasina daxildir Zeherleyici ve bogucu tesire malikdir Polad qablarda saxlayir ve dasiyirlar MenbeE B Eliyev Qeyri uzvi kimya Baki 2007 s 191 Remi G Kurs neorganicheskoj himii M Inostrannaya literatura 1963