Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kütlə vahidləri — kütləni ifadə etmək üçün istifadə olunan ölçü vahidi etalondur.
Əraziyə və dövrlərdən asılı olaraq, bu fiziki kəmiyyəti ifadə etməyə imkan verən fərqli sistemlər mövcuddur.
Kütlənin Beynəlxalq vahidlər sistemi çərçivəsində, beynəlxalq səviyyədə tanınan vahidi kiloqramdır.
Metrik sistemdən ilhamlanan Beynəlxalq vahidlər sistemi, dünyada ən çox istifadə edilən vahidlər sistemidir. Bu sistem zaman vahidləri istisna olmaqla, onluq sistemdir. Yəni bir vahid digərindən 10 dəfə böyük, ya da 10 dəfə kiçikdir. Bu sistem daxilində, beynəlxalq səviyyədə tanınan əsas kütlə vahidi kiloqram olaraq müəyyən edilmiş və digər vahidlər də onluq sistemə əsaslanaraq ondan törəmişdir. Maddələrin mühüm xassələrindən biri onun kütləyə malik olmasıdır. Kütlə cismin ağırlıq dərəcəsini ifadə edir. Məsələn, içərisi qumla dolu olan arabacığı yerindən tərpətmək boş arabacığı tərpətməkdən daha çətindir. Çünki dolu arabacığın kütləsi boş arabacığın kütləsindən daha böyükdür. Cismin ağırlığı ondakı maddənin miqdarından asılıdır. Belə ki, cisimdəki maddənin miqdarı nə qədər çox olarsa, o daha ağır olar.
Beynəlxalq Vahidlər Sistemində (BS) kütlə vahidi kiloqram (1 kq) qəbul olunmuşdur. Cisimlərin kütləsi müxtəlif vahidlərlə də ifadə oluna bilər:
1t (ton) = 1000kq (kiloqram),1t = 10s (sentner), 1s =100kq,1kq =1000 q (qram). Kütlə m hərfi ilə işarə olunur və tərəzi vasitəsilə ölçülür.
Kütlə vahidi olaraq platin və iridium ərintisindən hazırlanmış etalon qəbul edilmişdir. Bu etalonun kütləsi 1 kq-dır. Həmin etalon Fransanın Sevr şəhərində saxlanılır (a). Tərəzilərdə cismin kütləsi bu etalonun surətləri ilə müqayisə edilir. a Cismin kütləsinin birbaşa ölçülməsi qollu tərəzi (b), yaylı tərəzi (c) və elektron tərəzilər (d) vasitəsilə həyata keçirilir.
b Qollu tərəzi
c Yaylı tərəzi
Mexaniki tərəzilər
d Elektron tərəzi
Artıq fizika laboratoriyalarında cismin kütləsi elektron tərəzi vasitəsilə ölçülür.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kutle vahidleri kutleni ifade etmek ucun istifade olunan olcu vahidi etalondur Eraziye ve dovrlerden asili olaraq bu fiziki kemiyyeti ifade etmeye imkan veren ferqli sistemler movcuddur Kutlenin Beynelxalq vahidler sistemi cercivesinde beynelxalq seviyyede taninan vahidi kiloqramdir Metrik sistemden ilhamlanan Beynelxalq vahidler sistemi dunyada en cox istifade edilen vahidler sistemidir Bu sistem zaman vahidleri istisna olmaqla onluq sistemdir Yeni bir vahid digerinden 10 defe boyuk ya da 10 defe kicikdir Bu sistem daxilinde beynelxalq seviyyede taninan esas kutle vahidi kiloqram olaraq mueyyen edilmis ve diger vahidler de onluq sisteme esaslanaraq ondan toremisdir Maddelerin muhum xasselerinden biri onun kutleye malik olmasidir Kutle cismin agirliq derecesini ifade edir Meselen icerisi qumla dolu olan arabacigi yerinden terpetmek bos arabacigi terpetmekden daha cetindir Cunki dolu arabacigin kutlesi bos arabacigin kutlesinden daha boyukdur Cismin agirligi ondaki maddenin miqdarindan asilidir Bele ki cisimdeki maddenin miqdari ne qeder cox olarsa o daha agir olar Beynelxalq Vahidler Sisteminde BS kutle vahidi kiloqram 1 kq qebul olunmusdur Cisimlerin kutlesi muxtelif vahidlerle de ifade oluna biler 1t ton 1000kq kiloqram 1t 10s sentner 1s 100kq 1kq 1000 q qram Kutle m herfi ile isare olunur ve terezi vasitesile olculur Kutle vahidi olaraq platin ve iridium erintisinden hazirlanmis etalon qebul edilmisdir Bu etalonun kutlesi 1 kq dir Hemin etalon Fransanin Sevr seherinde saxlanilir a Terezilerde cismin kutlesi bu etalonun suretleri ile muqayise edilir a Cismin kutlesinin birbasa olculmesi qollu terezi b yayli terezi c ve elektron tereziler d vasitesile heyata kecirilir b Qollu terezi c Yayli terezi Mexaniki tereziler d Elektron terezi Artiq fizika laboratoriyalarinda cismin kutlesi elektron terezi vasitesile olculur