Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
V İohann Paleoloq (yun. Ἰωάννης Παλαιολόγος, Iōánnēs Palaiológos; 18 iyun 1332, Dimetoka, Bizans imperiyası – 16 fevral 1391, Konstantinopol) — Bizans imperatoru.
| V İohann | |
|---|---|
| yun. Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος | |
 | |
| 19 noyabr 1341 – 12 avqust 1376 | |
| Əvvəlki | III Andronik |
| Sonrakı | IV Andronik |
| 1 iyul 1379 – 14 aprel 1390 | |
| Əvvəlki | IV Andronik |
| Sonrakı | VII İohann |
| 17 sentyabr 1390 – 16 fevral 1391 | |
| Əvvəlki | VII İohann |
| Sonrakı | II Manuel |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 18 iyun 1332 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 fevral 1391 (58 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | xəstəlik |
| Fəaliyyəti | rəhbər |
| Atası | Andronikos III Palaiologos |
| Anası | Anna of Savoy |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
18 iyun 1332-ci ildə Dimetokada dünyaya gəldi. Atası Bizans imperatoru III Andronik, anası isə V Amadeyin qızı Anna idi. 1341-ci ildə atası III Andronik tutulduğu malyariya xəstəliyi səbəbilə vəfat etdi və hələ 8 yaşındakı İohann imperator elan olundu. Ancaq uşaq yaşlarında olduğu üçün yeni imperatorun yerinə ölkəni kimin idarə edəcəyi müəmmalı idi. Mərhum atasının ən yaxın adamı və daxili siyasətdəki ən güclü dəstəkçisi olan İohann Kantakuzin və anası Savoyyalı Anna əsas naib namizədləri idi. İkisi arasında davam edən 1341-1347 vətəndaş müharibəsi İohann Kantakuzinin qələbəsi ilə nəticələndi. Nəticədə o, VI İohann adıyla ortaq imperator elan olundu. Vətəndaş müharibəsi əsnasında anası Savoyyalı Anna özünə muzdlu hərbi birlik toplamaq məqsədilə 1343-cü ildə Bizans imperatoruna məxsus mühüm zinyət əşyalarını 30 min duka qızıl qarşılığında Venesiya Respublikasına girov göndərdi. Bu borc gələcəkdə V İohannın Venesiyada həbs olunmasına səbəb olacaq.
Onun ilk səltənəti vəba epidemiyasının yayılmasıyla da anılır. Belə ki, 1346-1349-cu illərdə Qara ölüm minlərlə insanın ölümünə səbəb oldu.
1353-cü ildə VI İohann öz oğlu i də ortaq imperator edərək öz ailəsi adından Bizans taxt-tacında haqq iddia etməyə başladı. Buna qarşı çıxan V İohann dərhal serblərlə ittifaq quraraq topladığı birliklərlə Kantakuzinləri məğlub etdi. 10 dekabr 1354-cü ildə ələ keçirilən imperator VI İohann bütün taxt hüquqlarından məhrum edildi və qalan ömrünü yaşaması üçün kilsəyə həbs olundu. Döyüş meydanından qaçırılan oğlu isə 1357-ci ildə serblər tərəfindən əsir alınaraq Bizans ordusuna satıldı və o da, taxt hüququndan məhrum edilərək həbs edildi. Kantakuzin ailəsinə qarşı güclənmək məqsədilə, V İohann qızlarından İrinanı Osmanlı sultanı Orxan Qazinin oğlu Xəlil bəylə evləndirdi.
Bütün bu hadisələr zamanı Anadoluda güclənən Osmanlılar artıq Avropa qitəsində irəliməyə başlamışdılar. Süleyman Paşa əmrindəki Osmanlı birlikləri Adrianapol (indiki Ədirnə) və Filibos (indiki Plovdiv) şəhərlərini ələ keçirmiş, Bizans imperiyasını xərac verməyə məcbur etmişdi. Artan Osmanlı təzyiqinin qarşısını almaq məqsədilə V İohann müttəfiq axtarışına başladı və bu məqsədlə, 1366-cı ildə Macarıstan kralı I Lüdoviki ziyarət etdi. Ancaq kral ona yalnız katolik məzhəbini qəbul etməsi qarşılığında ittifaqa qoşulacağını bildirərək geri çevirdi. Ancaq başqa çarəsinin olmadığını anlayan V İohann 1367-ci ildə Roma papası a məktub yazaraq Konstantinopol Patriarxlığının artıq Roma-Katolik kilsəsinin təbəəliyini qəbul etdiyini və iki məzhəb arasındakı düşmənliyin artıq sona çatmasını arzuladığını bildirdi. Bununla qalmayan V İohann 1369-cu ilin oktyabrında Neapol üzərindən Romaya gedərək rəsmi mərasimlə katolik məzhəbini qəbul etdi və Romanı ziyarət edən son Bizans imperatoru olaraq tarixə düşdü. Ancaq onun bu davranışı iki məzhəbi birləşdirmək əvəzinə, aradakı uçurumu daha da genişləndirdi.
Romadan geri dönüş yolunda ikən vaxtilə borclu olduğu Venesiya Respublikası tərəfindən ələ keçirilərək həbs olundu. 1371-ci ildə Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarın təbəəliyini qəbul etdi. O əsnada imperator Osmanlı ordusuyla birlikdə Rumelidə idi və bundan istifadə edən oğlu Andronik atasının əleyhinə üsyan başlatdı. Sultan Muradın o əsnada Bursada olan oğlu Savcı bəylə birləşən Andronikin üsyanı 1373-cü ilin mayında baş tutdu. Savcı bəy özünü Bursada sultan, Andronik isə Konstantinopolda imperator elan etdi. Ancaq Bizans mənbələrinə görə, 25 may 1373-cü ildə baş tutan çatışmada hər ikisi məğlub edildi. Andronik atasının birliklərinə təslim olsa da (30 may), bir gözü kor edildi və taxtdan məhrum edilərək kiçik qardaşı Manuel varis elan olundu.
Ancaq 3 il sonra - 1376-cı ilin iyulunda genuyalıların dəstəyilə oğlu Andronik həbsdən qaçdı və Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigara sığınaraq Gelibolu yarımadasının təhvil verilməsi qarşılığında ittifaq təklif etdi. Osmanlı sultanı onun bu təkifi qəbul etdi və nəticədə, V İohann və oğlu Manuel Konstantinopolda həbs olundular. Öz oğlu VII İohannı da ortaq imperator təyin edən IV Andronik taxta çıxdıqdan sonra isə ittifaq şərtlərini pozaraq yarımadanı Venesiyalılara tərk etdi. Artan narazılığın sonunda Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarın müdaxiləsi ilə V İohann və oğlu Manuel 1 iyul 1379-cu ildə həbsdən çıxarıldı və hakimiyyətləri bərpa olundu. IV Andronik isə qaçaraq gizləndi və 1381-ci ildə bağışlanaraq yenidən ortaq imperator elan olundu. 1386-cı ildə qızlarından Mariyanı Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarla, adı bilinməyən digər 2 qızını isə sultanın oğlanları Şahzadə Bəyazid və Şahzadə Yaqubla evlədirərək münasibətləri daha da sıxlaşdırdı.
1390-cı ildə isə nəvəsi VII İohann qısa müddətlik hakimiyyəti ələ aldı və aparılan mübarizədə məğlub edildi. Konstantinopolda hakimiyyətini bərpa edən V İohann çox keçmədən 16 fevral 1391-ci ildə vəfat etdi.
Ailəsi
28 may 1347-ci ildə naibi və ortaq imperatoru olan VI İohann Kantakuzinin qızı Helena ilə evləndirildi. Cütlüyün 10 övladı dünyaya gəldi.
- IV Andronik, Bizans imperatoru
- İrina Paleoloq, 1359-cu ildə Osmanlı sultanı Orxan Qazinin oğlu Şahzadə Xəlillə evləndirildi.
- II Manuel, Bizans imperatoru
- I Teodor Paleoloq, Moreya lordu
- Mixail Paleoloq
- Mariya Paleoloq, 1386-cı ildə Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarla evləndirildi.
- Adı bilinməyən bir qız uşağı
- Adı bilinməyən bir qız uşağı, 1373-cü ildə kilsəyə qapandı.
- Adı bilinməyən bir qız uşağı, 1386-cı ildə Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarın oğlu Şahzadə Bəyazidlə evləndirildi.
- Adı bilinməyən bir qız uşağı, 1386-cı ildə Osmanlı sultanı Murad Hüdavəndigarın oğlu Şahzadə Yaqubla evləndirildi.
Mənbə
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453. Cambridge: Cambridge University Press.
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press.
İstinadlar
- Lundy D. R. John V Palaeologus, Emperor of Constantinople // The Peerage (ing.).
- Nicephorus Gregoras. Byzantine History. Vol. 1. Saint Petersburg. 1862
- Grierson, Philip (1999). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Michael VIII to Constantine XI, 1258-1453. Dumbarton Oaks. p. 95.
- F. Dölger, "Zum Ausstand Andronikos gegen seinem Vater Johannes V. im Mai 1373", a.e., XIX (1961), s. 328–332.
- O. Halecki, Un emperour de Byzance à Rome, Warszawa 1930, s. 82–85, 169–212, 233, 241–309.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
V Iohann Paleoloq yun Ἰwannhs Palaiologos Iōannes Palaiologos 18 iyun 1332 Dimetoka Bizans imperiyasi 16 fevral 1391 Konstantinopol Bizans imperatoru V Iohannyun Iwannhs E PalaiologosBizans imperatoru19 noyabr 1341 12 avqust 1376EvvelkiIII AndronikSonrakiIV Andronik1 iyul 1379 14 aprel 1390EvvelkiIV AndronikSonrakiVII Iohann17 sentyabr 1390 16 fevral 1391EvvelkiVII IohannSonrakiII ManuelSexsi melumatlarDogum tarixi 18 iyun 1332Dogum yeri Dimetoka Bizans imperiyasiVefat tarixi 16 fevral 1391 58 yasinda Vefat yeri KonstantinopolVefat sebebi xestelikFealiyyeti rehberAtasi Andronikos III PalaiologosAnasi Anna of SavoyHeyat yoldasi Yelena KantakuzinaUsaqlari II Manuil Paleoloq Andronikos IV Palaiologos Vikianbarda elaqeli mediafayllar 18 iyun 1332 ci ilde Dimetokada dunyaya geldi Atasi Bizans imperatoru III Andronik anasi ise V Amadeyin qizi Anna idi 1341 ci ilde atasi III Andronik tutuldugu malyariya xesteliyi sebebile vefat etdi ve hele 8 yasindaki Iohann imperator elan olundu Ancaq usaq yaslarinda oldugu ucun yeni imperatorun yerine olkeni kimin idare edeceyi muemmali idi Merhum atasinin en yaxin adami ve daxili siyasetdeki en guclu destekcisi olan Iohann Kantakuzin ve anasi Savoyyali Anna esas naib namizedleri idi Ikisi arasinda davam eden 1341 1347 vetendas muharibesi Iohann Kantakuzinin qelebesi ile neticelendi Neticede o VI Iohann adiyla ortaq imperator elan olundu Vetendas muharibesi esnasinda anasi Savoyyali Anna ozune muzdlu herbi birlik toplamaq meqsedile 1343 cu ilde Bizans imperatoruna mexsus muhum zinyet esyalarini 30 min duka qizil qarsiliginda Venesiya Respublikasina girov gonderdi Bu borc gelecekde V Iohannin Venesiyada hebs olunmasina sebeb olacaq Onun ilk selteneti veba epidemiyasinin yayilmasiyla da anilir Bele ki 1346 1349 cu illerde Qara olum minlerle insanin olumune sebeb oldu 1353 cu ilde VI Iohann oz oglu i de ortaq imperator ederek oz ailesi adindan Bizans taxt tacinda haqq iddia etmeye basladi Buna qarsi cixan V Iohann derhal serblerle ittifaq quraraq topladigi birliklerle Kantakuzinleri meglub etdi 10 dekabr 1354 cu ilde ele kecirilen imperator VI Iohann butun taxt huquqlarindan mehrum edildi ve qalan omrunu yasamasi ucun kilseye hebs olundu Doyus meydanindan qacirilan oglu ise 1357 ci ilde serbler terefinden esir alinaraq Bizans ordusuna satildi ve o da taxt huququndan mehrum edilerek hebs edildi Kantakuzin ailesine qarsi guclenmek meqsedile V Iohann qizlarindan Irinani Osmanli sultani Orxan Qazinin oglu Xelil beyle evlendirdi Butun bu hadiseler zamani Anadoluda guclenen Osmanlilar artiq Avropa qitesinde irelimeye baslamisdilar Suleyman Pasa emrindeki Osmanli birlikleri Adrianapol indiki Edirne ve Filibos indiki Plovdiv seherlerini ele kecirmis Bizans imperiyasini xerac vermeye mecbur etmisdi Artan Osmanli tezyiqinin qarsisini almaq meqsedile V Iohann muttefiq axtarisina basladi ve bu meqsedle 1366 ci ilde Macaristan krali I Ludoviki ziyaret etdi Ancaq kral ona yalniz katolik mezhebini qebul etmesi qarsiliginda ittifaqa qosulacagini bildirerek geri cevirdi Ancaq basqa caresinin olmadigini anlayan V Iohann 1367 ci ilde Roma papasi a mektub yazaraq Konstantinopol Patriarxliginin artiq Roma Katolik kilsesinin tebeeliyini qebul etdiyini ve iki mezheb arasindaki dusmenliyin artiq sona catmasini arzuladigini bildirdi Bununla qalmayan V Iohann 1369 cu ilin oktyabrinda Neapol uzerinden Romaya gederek resmi merasimle katolik mezhebini qebul etdi ve Romani ziyaret eden son Bizans imperatoru olaraq tarixe dusdu Ancaq onun bu davranisi iki mezhebi birlesdirmek evezine aradaki ucurumu daha da genislendirdi Romadan geri donus yolunda iken vaxtile borclu oldugu Venesiya Respublikasi terefinden ele kecirilerek hebs olundu 1371 ci ilde Osmanli sultani Murad Hudavendigarin tebeeliyini qebul etdi O esnada imperator Osmanli ordusuyla birlikde Rumelide idi ve bundan istifade eden oglu Andronik atasinin eleyhine usyan baslatdi Sultan Muradin o esnada Bursada olan oglu Savci beyle birlesen Andronikin usyani 1373 cu ilin mayinda bas tutdu Savci bey ozunu Bursada sultan Andronik ise Konstantinopolda imperator elan etdi Ancaq Bizans menbelerine gore 25 may 1373 cu ilde bas tutan catismada her ikisi meglub edildi Andronik atasinin birliklerine teslim olsa da 30 may bir gozu kor edildi ve taxtdan mehrum edilerek kicik qardasi Manuel varis elan olundu Ancaq 3 il sonra 1376 ci ilin iyulunda genuyalilarin desteyile oglu Andronik hebsden qacdi ve Osmanli sultani Murad Hudavendigara siginaraq Gelibolu yarimadasinin tehvil verilmesi qarsiliginda ittifaq teklif etdi Osmanli sultani onun bu tekifi qebul etdi ve neticede V Iohann ve oglu Manuel Konstantinopolda hebs olundular Oz oglu VII Iohanni da ortaq imperator teyin eden IV Andronik taxta cixdiqdan sonra ise ittifaq sertlerini pozaraq yarimadani Venesiyalilara terk etdi Artan naraziligin sonunda Osmanli sultani Murad Hudavendigarin mudaxilesi ile V Iohann ve oglu Manuel 1 iyul 1379 cu ilde hebsden cixarildi ve hakimiyyetleri berpa olundu IV Andronik ise qacaraq gizlendi ve 1381 ci ilde bagislanaraq yeniden ortaq imperator elan olundu 1386 ci ilde qizlarindan Mariyani Osmanli sultani Murad Hudavendigarla adi bilinmeyen diger 2 qizini ise sultanin oglanlari Sahzade Beyazid ve Sahzade Yaqubla evledirerek munasibetleri daha da sixlasdirdi 1390 ci ilde ise nevesi VII Iohann qisa muddetlik hakimiyyeti ele aldi ve aparilan mubarizede meglub edildi Konstantinopolda hakimiyyetini berpa eden V Iohann cox kecmeden 16 fevral 1391 ci ilde vefat etdi Ailesi28 may 1347 ci ilde naibi ve ortaq imperatoru olan VI Iohann Kantakuzinin qizi Helena ile evlendirildi Cutluyun 10 ovladi dunyaya geldi IV Andronik Bizans imperatoru Irina Paleoloq 1359 cu ilde Osmanli sultani Orxan Qazinin oglu Sahzade Xelille evlendirildi II Manuel Bizans imperatoru I Teodor Paleoloq Moreya lordu Mixail Paleoloq Mariya Paleoloq 1386 ci ilde Osmanli sultani Murad Hudavendigarla evlendirildi Adi bilinmeyen bir qiz usagi Adi bilinmeyen bir qiz usagi 1373 cu ilde kilseye qapandi Adi bilinmeyen bir qiz usagi 1386 ci ilde Osmanli sultani Murad Hudavendigarin oglu Sahzade Beyazidle evlendirildi Adi bilinmeyen bir qiz usagi 1386 ci ilde Osmanli sultani Murad Hudavendigarin oglu Sahzade Yaqubla evlendirildi MenbeNicol Donald M 1993 The Last Centuries of Byzantium 1261 1453 Cambridge Cambridge University Press ISBN 9780521439916 Fine John Van Antwerp 1994 The Late Medieval Balkans A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest Ann Arbor University of Michigan Press ISBN 978 0 472 08260 5IstinadlarLundy D R John V Palaeologus Emperor of Constantinople The Peerage ing Nicephorus Gregoras Byzantine History Vol 1 Saint Petersburg 1862 Grierson Philip 1999 Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection Michael VIII to Constantine XI 1258 1453 Dumbarton Oaks p 95 ISBN 978 0 88402 261 9 F Dolger Zum Ausstand Andronikos gegen seinem Vater Johannes V im Mai 1373 a e XIX 1961 s 328 332 O Halecki Un emperour de Byzance a Rome Warszawa 1930 s 82 85 169 212 233 241 309