Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Almaniya Xalq Partiyası (alm. Deutsche Volkspartei; Abr: DVP) — Birinci Dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra, 1918-ci ildə yaradılmış sağ-mərkəzçi, liberal millətçi bir siyasi partiya idi. Partiyanın qurucusu və ən tanınmış lideri Qustav Stresemann idi. DVP əsasən Almaniyanın sənayeçilərindən, sahibkarlarından və orta burjuaziyasından təşkil olunmuşdu. Partiyanın ideologiyası iqtisadi liberallıq, sosial islahatlar və Almaniyanın beynəlxalq arenada güclü mövqeyinin mühafizəsi üzərində qurulmuşdu.
Almaniya milli xalq partiyası German People's Party | |
|---|---|
 | |
| Sədri | Qustav Ştrezeman |
| Qurucu | Qustav Streseman |
| Quruluş tarixi | 1918 |
| Dağılma tarixi | 4 iyul 1933 |
| Baş qərargah | |
| İdeologiya | Sağ-mərkəzçi liberal millətçilik |
| İdeoloji spektr | mərkəz sağ[…] |
| Üzv sayı | Bilinən - 800,000 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
DVP, Veymar Respublikasının siyasi sistemində mühüm rol oynamışdır. Partiya, xüsusilə 1920-ci illərdə hökumət koalisiyalarının ayrılmaz hissəsi idi və Almaniyanın iqtisadi və siyasi stabilliyini təmin etmək üçün çalışırdı. Qustav Stresemannın xarici işlər naziri olduğu dövrdə (1923-1929), DVP Almaniyanın diplomatik izolyasiyasını aradan qaldırmağa və ölkəni beynəlxalq aləmdə yenidən qəbul etdirməyə nail olmuşdur.
Partiya, eyni zamanda, Versal sülh müqaviləsinə qarşı çıxmış olsa da, onun icrasını qəbul etmək məcburiyyətində qalmışdır. DVP, müharibədən sonrakı iqtisadi böhranlar və siyasi gərginliklər dövründə sosial sülhü və demokratik prosesi müdafiə etmişdir.
Lakin 1930-cu illərin əvvəllərində, Nasist Partiyasının (NSDAP) yüksəlişi ilə DVP-nin nüfuzu azalmağa başlamışdır. Partiya nasistlərə qarşı müqavimət göstərə bilməmiş və 1933-cü ildə Adolf Hitler hakimiyyətə gəldikdən sonra digər partiyalar kimi ləğv edilmişdir. DVP-nin bəzi üzvləri Nasist Partiyasına qoşulmuş, digərləri isə siyasətdən çəkilmişdirlər.
Xronologiya
1918: DVP-nin yaradılması.
1923-1929: Qustav Stresemannın xarici işlər naziri vəzifəsində fəaliyyət göstərməsi.
1930-1933: DVP-nin zəifləməsi və Nasist Partiyasının yüksəlişi.
1933: DVP-nin ləğv edilməsi.
Tarixi əhəmiyyəti
DVP, Veymar Respublikası dövründə Almaniyanın sağ-mərkəzçi liberal qüvvələrinin nümayəndəsi olan əsas siyasi partiya olmuşdur. Qustav Stresemannın rəhbərliyi altında, DVP Almaniyanın beynəlxalq münasibətlərdə mövqeyini gücləndirməyə və ölkənin iqtisadi stabilliyini təmin etməyə çalışmışdır. Partiyanın Nasistlərin yüksəlişi qarşısında zəifləməsi və nəticədə ləğv edilməsi, Almaniyanın siyasi tarixində mühüm bir mərhələni təşkil etmişdir.
Tarixi əlavələr
Qustav Stresemannın rəhbərliyi və Nobel sülh mükafatı
Qustav Stresemann DVP-nin ən görkəmli lideri idi və Veymar Respublikasının xarici siyasətində əhəmiyyətli rol oynamışdır. 1925-ci ildə Stresemann, Fransa xarici işlər naziri Aristide Briand ilə bərabər, Almaniyanın Birinci Dünya müharibəsindən sonra təcrid olunmuş vəziyyətdən çıxarılması üçün Lokarno sazişlərini imzalamışdır. Bu pakt, Avropada sülhü mühafizə etməyə yönəlmişdi və Almaniyanın qərb sərhədlərinin toxunulmazlığını təmin etmişdir. Stresemannın bu səyləri ona 1926-cı ildə Briand ilə birlikdə qazandırmışdır.
Versal sülh müqaviləsinə qarşı mövqe
DVP, Birinci Dünya müharibəsindən sonra imzalanan Versal sülh müqaviləsini sərt tənqid etmişdir. Partiya, müqavilənin Almaniyaya ağır təzminatlar və məhdudiyyətlər qoyduğunu, bunun da ölkənin iqtisadi və siyasi stabilliyinə zərər verdiyini iddia etmişdir. Lakin Stresemann, Almaniyanın beynəlxalq səhnədə yenidən qəbul edilməsini təmin etmək üçün Versal sülh müqaviləsinin icrasını qəbul etməyi lazım bilirdi. Bu balanslı yanaşma, Stresemannın praqmatik siyasətinin göstəricisi idi.
DVP və Veymar koalisiyaları:
DVP Veymar Respublikası dövründə müxtəlif koalisiya hökumətlərində iştirak etmişdir. Partiya, xüsusilə 1920-ci illərin ortalarında, iqtisadi və sosial islahatların həyata keçirilməsində mühüm rol oynamışdır. Stresemannın rəhbərliyi altında DVP, sağ-mərkəzçi mövqeyini mühafizə edərək, demokratik prosesi müdafiə edirdi. Lakin partiyanın solçu partiyalarla əməkdaşlığı və mühafizəkar təməllərini saxlaması, bəzi mühafizəkar üzvlər arasında narazılığa səbəb olmuşdur.
Nasistlərə qarşı müqavimət qabiliyyətinin zəifləməsi
1930-cu illərdə Almaniyada iqtisadi böhran dərinləşdikcə, Nasist partiyasının nüfuzu artmış və DVP-nin təsiri azalmışdır. DVP, nasistlərə qarşı ciddi bir müqavimət göstərə bilməmiş və partiyanın üzvləri arasında Nasist partiyasına qoşulanlar olmuşdur. Stresemannın ölümündən sonra partiya liderliyi zəifləmiş və 1933-cü ildə Hitler hakimiyyətə gəldikdən sonra DVP ləğv edilmişdir. Bu, Veymar Respublikasının sonunu və nasistlərin totalitar rejiminin başlanğıcını simvolizə edir.
İkinci Dünya müharibəsindən sonrakı miras
İkinci Dünya müharibəsindən sonra, DVP-nin varisi olaraq hər hansı bir siyasi struktur formalaşmamışdır. Bununla belə, DVP-nin liberal millətçi və iqtisadi islahatlara yönəlmiş ideologiyası, Almaniyada müharibədən sonrakı dövrdə yaranan digər mərkəz-sağ partiyaların ideoloji təməlinə təsir göstərmişdir. DVP-nin mirası, xüsusilə Stresemannın diplomatik və iqtisadi siyasətləri ilə xatırlanır və Almaniyanın demokratik inkişafında mühüm bir mərhələ kimi qiymətləndirilir.
Xronoloji ardıcıllıqla Almaniya Xalq Partiyasının (DVP) rəhbərləri
1) Qustav Stresemann (1918-1929)
DVP-nin ilk lideri və qurucusu olan Qustav Stresemann, partiyanın ideologiyasını və siyasi xəttini müəyyənləşdirən əsas şəxsiyyət idi. Onun rəhbərliyi dövründə partiya Veymar Respublikasının siyasi həyatında mühüm rol oynamışdır. Stresemann 1929-cu ildə vəfat etdikdən sonra partiyanın rəhbərliyi zəifləmişdir.
2) Eduard Dingeldey (1929-1933)
Gustav Stresemannın ölümündən sonra Eduard Dingeldey partiyanın rəhbəri olmuşdur. Dingeldey, partiyanın əvvəlki gücünü mühafizə edib saxlamağa çalışsa da, Nasist partiyasının yüksəlişi dövründə DVP-nin təsiri azalmışdır. Onun rəhbərliyi dövründə partiya ciddi böhranla üzləşmiş və 1933-cü ildə Adolf Hitlerin hakimiyyətə gəlməsindən sonra ləğv edilmişdir.
İstinadlar
- https://books.google.com/books?id=BnpnDwAAQBAJ&dq=centrist+%22German+People%27s+Party%22&pg=PA179.
- https://books.google.com/books?id=sfJkAgAAQBAJ&dq=centre-right+%22German+People%27s+Party%22&pg=PA212.
- Weitz, Eric D. Weimar Germany: Promise and Tragedy. Princeton University Press, 2007. (İngilis dili)
- Nicholls, A.J. Weimar and the Rise of Hitler. Macmillan Education UK, 1991. (İngilis dili)
- Kolb, Eberhard. The Weimar Republic. Routledge, 2005. (İngilis dili)
- Turner, Henry Ashby Jr. Stresemann and the Politics of the Weimar Republic. Princeton University Press, 1963. (İngilis dili)
Əlavə ədəbiyyat
- Weitz, Eric D. Weimar Germany: Promise and Tragedy. Princeton University Press, 2007. (İngilis dili)
- Nicholls, A.J. Weimar and the Rise of Hitler. Macmillan Education UK, 1991. (İngilis dili)
- Turner, Henry Ashby Jr. Stresemann and the Politics of the Weimar Republic. Princeton University Press, 1963. (İngilis dili)
- Kolb, Eberhard. The Weimar Republic. Routledge, 2005. (İngilis dili)
Xarici keçidlər
- Gustav Stresemann - Qustav Stresemannın həyat və fəaliyyəti haqqında geniş məlumat.
- Veymar Respublikası - Veymar Respublikasının tarixi və DVP-nin bu dövrdəki rolu.
- Lokarno paktı - Qustav Stresemannın Nobel Sülh Mükafatı qazandığı Lokarno Paktı haqqında məlumat.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Almaniya Xalq Partiyasi alm Deutsche Volkspartei Abr DVP Birinci Dunya muharibesinin basa catmasindan sonra 1918 ci ilde yaradilmis sag merkezci liberal milletci bir siyasi partiya idi Partiyanin qurucusu ve en taninmis lideri Qustav Stresemann idi DVP esasen Almaniyanin senayecilerinden sahibkarlarindan ve orta burjuaziyasindan teskil olunmusdu Partiyanin ideologiyasi iqtisadi liberalliq sosial islahatlar ve Almaniyanin beynelxalq arenada guclu movqeyinin muhafizesi uzerinde qurulmusdu Almaniya milli xalq partiyasi German People s PartySedri Qustav StrezemanQurucu Qustav StresemanQurulus tarixi 1918Dagilma tarixi 4 iyul 1933Bas qerargah BerlinIdeologiya Sag merkezci liberal milletcilikIdeoloji spektr merkez sag Uzv sayi Bilinen 800 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllar DVP Veymar Respublikasinin siyasi sisteminde muhum rol oynamisdir Partiya xususile 1920 ci illerde hokumet koalisiyalarinin ayrilmaz hissesi idi ve Almaniyanin iqtisadi ve siyasi stabilliyini temin etmek ucun calisirdi Qustav Stresemannin xarici isler naziri oldugu dovrde 1923 1929 DVP Almaniyanin diplomatik izolyasiyasini aradan qaldirmaga ve olkeni beynelxalq alemde yeniden qebul etdirmeye nail olmusdur Partiya eyni zamanda Versal sulh muqavilesine qarsi cixmis olsa da onun icrasini qebul etmek mecburiyyetinde qalmisdir DVP muharibeden sonraki iqtisadi bohranlar ve siyasi gerginlikler dovrunde sosial sulhu ve demokratik prosesi mudafie etmisdir Lakin 1930 cu illerin evvellerinde Nasist Partiyasinin NSDAP yukselisi ile DVP nin nufuzu azalmaga baslamisdir Partiya nasistlere qarsi muqavimet gostere bilmemis ve 1933 cu ilde Adolf Hitler hakimiyyete geldikden sonra diger partiyalar kimi legv edilmisdir DVP nin bezi uzvleri Nasist Partiyasina qosulmus digerleri ise siyasetden cekilmisdirler Xronologiya1918 DVP nin yaradilmasi 1923 1929 Qustav Stresemannin xarici isler naziri vezifesinde fealiyyet gostermesi 1930 1933 DVP nin zeiflemesi ve Nasist Partiyasinin yukselisi 1933 DVP nin legv edilmesi Tarixi ehemiyyeti DVP Veymar Respublikasi dovrunde Almaniyanin sag merkezci liberal quvvelerinin numayendesi olan esas siyasi partiya olmusdur Qustav Stresemannin rehberliyi altinda DVP Almaniyanin beynelxalq munasibetlerde movqeyini guclendirmeye ve olkenin iqtisadi stabilliyini temin etmeye calismisdir Partiyanin Nasistlerin yukselisi qarsisinda zeiflemesi ve neticede legv edilmesi Almaniyanin siyasi tarixinde muhum bir merheleni teskil etmisdir Tarixi elavelerQustav Stresemannin rehberliyi ve Nobel sulh mukafati Qustav Stresemann DVP nin en gorkemli lideri idi ve Veymar Respublikasinin xarici siyasetinde ehemiyyetli rol oynamisdir 1925 ci ilde Stresemann Fransa xarici isler naziri Aristide Briand ile beraber Almaniyanin Birinci Dunya muharibesinden sonra tecrid olunmus veziyyetden cixarilmasi ucun Lokarno sazislerini imzalamisdir Bu pakt Avropada sulhu muhafize etmeye yonelmisdi ve Almaniyanin qerb serhedlerinin toxunulmazligini temin etmisdir Stresemannin bu seyleri ona 1926 ci ilde Briand ile birlikde Nobel sulh mukafatini qazandirmisdir Versal sulh muqavilesine qarsi movqe DVP Birinci Dunya muharibesinden sonra imzalanan Versal sulh muqavilesini sert tenqid etmisdir Partiya muqavilenin Almaniyaya agir tezminatlar ve mehdudiyyetler qoydugunu bunun da olkenin iqtisadi ve siyasi stabilliyine zerer verdiyini iddia etmisdir Lakin Stresemann Almaniyanin beynelxalq sehnede yeniden qebul edilmesini temin etmek ucun Versal sulh muqavilesinin icrasini qebul etmeyi lazim bilirdi Bu balansli yanasma Stresemannin praqmatik siyasetinin gostericisi idi DVP ve Veymar koalisiyalari DVP Veymar Respublikasi dovrunde muxtelif koalisiya hokumetlerinde istirak etmisdir Partiya xususile 1920 ci illerin ortalarinda iqtisadi ve sosial islahatlarin heyata kecirilmesinde muhum rol oynamisdir Stresemannin rehberliyi altinda DVP sag merkezci movqeyini muhafize ederek demokratik prosesi mudafie edirdi Lakin partiyanin solcu partiyalarla emekdasligi ve muhafizekar temellerini saxlamasi bezi muhafizekar uzvler arasinda naraziliga sebeb olmusdur Nasistlere qarsi muqavimet qabiliyyetinin zeiflemesi 1930 cu illerde Almaniyada iqtisadi bohran derinlesdikce Nasist partiyasinin nufuzu artmis ve DVP nin tesiri azalmisdir DVP nasistlere qarsi ciddi bir muqavimet gostere bilmemis ve partiyanin uzvleri arasinda Nasist partiyasina qosulanlar olmusdur Stresemannin olumunden sonra partiya liderliyi zeiflemis ve 1933 cu ilde Hitler hakimiyyete geldikden sonra DVP legv edilmisdir Bu Veymar Respublikasinin sonunu ve nasistlerin totalitar rejiminin baslangicini simvolize edir Ikinci Dunya muharibesinden sonraki miras Ikinci Dunya muharibesinden sonra DVP nin varisi olaraq her hansi bir siyasi struktur formalasmamisdir Bununla bele DVP nin liberal milletci ve iqtisadi islahatlara yonelmis ideologiyasi Almaniyada muharibeden sonraki dovrde yaranan diger merkez sag partiyalarin ideoloji temeline tesir gostermisdir DVP nin mirasi xususile Stresemannin diplomatik ve iqtisadi siyasetleri ile xatirlanir ve Almaniyanin demokratik inkisafinda muhum bir merhele kimi qiymetlendirilir Xronoloji ardicilliqla Almaniya Xalq Partiyasinin DVP rehberleri1 Qustav Stresemann 1918 1929 DVP nin ilk lideri ve qurucusu olan Qustav Stresemann partiyanin ideologiyasini ve siyasi xettini mueyyenlesdiren esas sexsiyyet idi Onun rehberliyi dovrunde partiya Veymar Respublikasinin siyasi heyatinda muhum rol oynamisdir Stresemann 1929 cu ilde vefat etdikden sonra partiyanin rehberliyi zeiflemisdir 2 Eduard Dingeldey 1929 1933 Gustav Stresemannin olumunden sonra Eduard Dingeldey partiyanin rehberi olmusdur Dingeldey partiyanin evvelki gucunu muhafize edib saxlamaga calissa da Nasist partiyasinin yukselisi dovrunde DVP nin tesiri azalmisdir Onun rehberliyi dovrunde partiya ciddi bohranla uzlesmis ve 1933 cu ilde Adolf Hitlerin hakimiyyete gelmesinden sonra legv edilmisdir Istinadlarhttps books google com books id BnpnDwAAQBAJ amp dq centrist 22German People 27s Party 22 amp pg PA179 https books google com books id sfJkAgAAQBAJ amp dq centre right 22German People 27s Party 22 amp pg PA212 Weitz Eric D Weimar Germany Promise and Tragedy Princeton University Press 2007 Ingilis dili Nicholls A J Weimar and the Rise of Hitler Macmillan Education UK 1991 Ingilis dili Kolb Eberhard The Weimar Republic Routledge 2005 Ingilis dili Turner Henry Ashby Jr Stresemann and the Politics of the Weimar Republic Princeton University Press 1963 Ingilis dili Elave edebiyyatWeitz Eric D Weimar Germany Promise and Tragedy Princeton University Press 2007 Ingilis dili Nicholls A J Weimar and the Rise of Hitler Macmillan Education UK 1991 Ingilis dili Turner Henry Ashby Jr Stresemann and the Politics of the Weimar Republic Princeton University Press 1963 Ingilis dili Kolb Eberhard The Weimar Republic Routledge 2005 Ingilis dili Xarici kecidlerGustav Stresemann Qustav Stresemannin heyat ve fealiyyeti haqqinda genis melumat Veymar Respublikasi Veymar Respublikasinin tarixi ve DVP nin bu dovrdeki rolu Lokarno pakti Qustav Stresemannin Nobel Sulh Mukafati qazandigi Lokarno Pakti haqqinda melumat