Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Pəri Həsən bəy qızı Topçubaşova (1873, Zərdab, Göyçay qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası – 1947, Paris, Dördüncü Fransa Respublikası) — Azərbaycanın birinci xanımı, Əlimərdan bəy Topçubaşovun həyat yoldaşı.
| Pəri Topçubaşova | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1873 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1947 |
| Vəfat yeri | |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları | Ələkbər bəy Topçubaşov Rəşid bəy Topçubaşov Ənvər bəy Topçubaşov Sara xanım Sultanoğlu Sevər xanım Topçubaşova |
| Atası | Həsən bəy Zərdabi |
| Anası | Hənifə Məlikova |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ailəsi
İki il Bakıda işsiz qalan Həsən bəy Zərdabi 1880-ci ildə ailəsi ilə birlikdə doğma kəndinə Zərdaba köçür. Bu zaman onun böyük qızı Pərinin 7 yaşı var idi. Ailənin maddi vəziyyəti ağır olsa da Həsən bəy qızını oxutmaq arzusu ilə yaşayırdı. Azərbaycanda qız məktəbi olmadığından Həsən bəy qızını Tiflisə aparır və vaxtı ilə Hənifə xanımın təhsil aldığı rus qız gimnaziyasına qoyur.
Tiflis mətbu orqanları və ziyalıları ilə mütəmadi əlaqə saxlayan Həsən bəy tez-tez gimnaziyaya gəlir, qızının dərsləri ilə maraqlanırdı. Qısa bir müddətdə Pəri xanım həm təhsili, həm də yüksək ədəb-ərkanı ilə müəllimlərinin hörmətini qazanır. Beləliklə, Tiflisdə rus qız gimnaziyasında ilk təhsil alan azərbaycanlı qız Pəri xanım oldu.
Araşdırmaçı Qərənfil Dünyamin qızı yazır ki, Pəri xanım hələ Tiflisdə rus-qız gimnaziyasında oxuyarkən təhsilə, yeniliyə olan marağı ilə yanaşı Şərq qadınlarına xas olan gözəlliyi, saflığı, sadəliyi ilə də Əlimərdan bəyin diqqətini cəlb edib. Aralarında səmimi bir dostluq yaranır və bu dostluq sonralar ülvü məhəbbətə, sədaqətli ömür-gün yoldaşlığına cevrilir.
1893-cü il 31 dekabrda Tiflisdə Əlimərdan bəy Topçubaşov ilə ailə qurub. Onun atası olan Zərdabi çox mütərəqqi ziyalı olmasına baxmayaraq, qızı üçün Topçubaşovdan 10 min rubl başlıq pulu istəmişdi. Amma Topçubaşovun bu qədər pulu olmadığından o və Pəri toy mərasimi keçirməməyi və qənaət olunan pulu Həsən bəyə verməyi qərara almışdılar. Məktubda Pəri xanım yazırdı:
Mənim əziz anam, heyflər olsun ki, sən bizim toyumuzda iştirak edə bilmədin. Dünən 31 dekabr tarixində kəbinimiz kəsildi və mən Mərdan bəyin evinə köçdüm. Hər şey çox gözəl və şən keçdi, bunu hətta xalam da təsdiqləyə bilər. Heyif bircə sən yox idin. Əzizim mənim, bilirəm ki, sən burada olsaydın mənim xoşbəxtliyimə şərik olardın. Amma mən ümüd edirəm ki, imkan tapan kimi sən yığışıb bizə gələcəksən. Mərdan bəyin kənd məktəbində dərsləri var və məzuniyyət götürmək üçün münasib vaxt deyil. Mərdan bəy söz verib ki, sənin arzunu həyata keçirəcək və sənin sevimli qızına layiq həyat yoldaşı olacaq. Ana can bağışla ki, biz hər şeyi səndən xəbərsiz etmişik, amma mən ümüd edirəm ki, sən heç bir şeyə qarşı etraz etməyəcəksən. Öpürəm səni. Səni sevən qızın. Mənim ünvanım. Starovnaya küçəsi, Vinasovun evi. Pəri xanım Topçubaşova
Pəri xanım Topçubaşovanın 5 övladı olmuşdur. Onlardan dördü – oğulları Ələkbər bəy, Ənvər bəy Topçubaşov, qızları Sara xanım Sultanoğlu, Sevər xanım Topçubaşova anaları ilə birlikdə Əlimərdan bəy Topçubaşovun dəfn mərasimində iştirak etmişlər. Pəri xanım Fransada mühacirətdə olmuş və 1947-ci ildə orada dünyasını dəyişmiş, Paris yaxınlığında Sen-Klu məzarlığında, vəfalı həyat yoldaşı Əlimərdan bəy Topçubaşovun yanında dəfn olunub.
Qardaşı Midhət bəy Məlikov Bakı real məktəbini bitirib; Almaniyada (Köln) Böyük Hersoq Politexnik Texnikumunda elektrik mühəndisi ixtisasını qazanıb (1901); 1915–1925-ci illər arası Qazanda yaşayıb. 1925-dən Bakıda, 1928-dən Gəncədə yaşayıb (9 yanvar küç., 67), Gəncə Şəhər Kommunal Təsərrüfatı İdarəsinin torpaq-plan şöbəsində çalışıb; 19.5.1931–5.4.1932 arası həbsdə olub; kommunistlər 22.2.1935-də yenidən həbs edərək 3 il veriblər, ancaq sonrakı taleyi bilinmir.
"…Midhət bəy atasının yolu ilə getmişdir. Bildiyimiz kimi, Mingəçevir su-elektrik stansiyasının ilk ideyasını Həsən bəy Zərdabi [verərək] hələ vaxtikən demişdir ki, Mirgəçevir ərazisində, köhnə poçtun yerində su-elektrik stansiyası qurulsa Milin, Muğanın susuzluqdan sinəsi sadar-sadar olmuş düzənlikləri, şoranlıqları gülüstana çevrilər. Məlumatımıza görə, Həsən bəy Zərdabinin böyük oğlu Midhət bəy Məlikov Lənkəranda öz hesabına Xanbulançay üzərində su-elektrik stansiyası qurmaq istəyində olub. Elə oradan qolları qandallı Bakıya gətirilib, güllə-qurğuşuna verilib. Çox güman ki, o, bu işıqlı ideyasının, xeyirxah işinin oduna düşüb…" (Səttar Zərdabi. Həsən bəy Zərdabinin böyük oğlu Midhət bəy Məlikovu ermənilər güllələdib ("Güzgü" qəz., 29.12.2007, № 7–8)
Qalereya
-
![image]()
Atası Həsən bəy Zərdabi və anası Hənifə xanım Məlikova ilə. -
![image]()
Bacısı Qəribsoltan Məlikova (solda) ilə.
İstinadlar
- "Vəkil Pərican xanım Topçubaşova". 2015-09-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-20.
- "Ömürdən uzun mühacirət: Əlimərdan bəy Topçubaşov". 2014-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-02-20.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Peri Hesen bey qizi Topcubasova 1873 Zerdab Goycay qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasi 1947 Paris Dorduncu Fransa Respublikasi Azerbaycanin birinci xanimi Elimerdan bey Topcubasovun heyat yoldasi Peri TopcubasovaDogum tarixi 1873Dogum yeri Zerdab Goycay qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1947Vefat yeri Paris Dorduncu Fransa RespublikasiHeyat yoldasi Elimerdan bey TopcubasovUsaqlari Elekber bey Topcubasov Resid bey Topcubasov Enver bey Topcubasov Sara xanim Sultanoglu Sever xanim TopcubasovaAtasi Hesen bey ZerdabiAnasi Henife Melikova Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAilesi Iki il Bakida issiz qalan Hesen bey Zerdabi 1880 ci ilde ailesi ile birlikde dogma kendine Zerdaba kocur Bu zaman onun boyuk qizi Perinin 7 yasi var idi Ailenin maddi veziyyeti agir olsa da Hesen bey qizini oxutmaq arzusu ile yasayirdi Azerbaycanda qiz mektebi olmadigindan Hesen bey qizini Tiflise aparir ve vaxti ile Henife xanimin tehsil aldigi rus qiz gimnaziyasina qoyur Tiflis metbu orqanlari ve ziyalilari ile mutemadi elaqe saxlayan Hesen bey tez tez gimnaziyaya gelir qizinin dersleri ile maraqlanirdi Qisa bir muddetde Peri xanim hem tehsili hem de yuksek edeb erkani ile muellimlerinin hormetini qazanir Belelikle Tiflisde rus qiz gimnaziyasinda ilk tehsil alan azerbaycanli qiz Peri xanim oldu Arasdirmaci Qerenfil Dunyamin qizi yazir ki Peri xanim hele Tiflisde rus qiz gimnaziyasinda oxuyarken tehsile yeniliye olan maragi ile yanasi Serq qadinlarina xas olan gozelliyi safligi sadeliyi ile de Elimerdan beyin diqqetini celb edib Aralarinda semimi bir dostluq yaranir ve bu dostluq sonralar ulvu mehebbete sedaqetli omur gun yoldasligina cevrilir 1893 cu il 31 dekabrda Tiflisde Elimerdan bey Topcubasov ile aile qurub Onun atasi olan Zerdabi cox mutereqqi ziyali olmasina baxmayaraq qizi ucun Topcubasovdan 10 min rubl basliq pulu istemisdi Amma Topcubasovun bu qeder pulu olmadigindan o ve Peri toy merasimi kecirmemeyi ve qenaet olunan pulu Hesen beye vermeyi qerara almisdilar Mektubda Peri xanim yazirdi Menim eziz anam heyfler olsun ki sen bizim toyumuzda istirak ede bilmedin Dunen 31 dekabr tarixinde kebinimiz kesildi ve men Merdan beyin evine kocdum Her sey cox gozel ve sen kecdi bunu hetta xalam da tesdiqleye biler Heyif birce sen yox idin Ezizim menim bilirem ki sen burada olsaydin menim xosbextliyime serik olardin Amma men umud edirem ki imkan tapan kimi sen yigisib bize geleceksen Merdan beyin kend mektebinde dersleri var ve mezuniyyet goturmek ucun munasib vaxt deyil Merdan bey soz verib ki senin arzunu heyata kecirecek ve senin sevimli qizina layiq heyat yoldasi olacaq Ana can bagisla ki biz her seyi senden xebersiz etmisik amma men umud edirem ki sen hec bir seye qarsi etraz etmeyeceksen Opurem seni Seni seven qizin Menim unvanim Starovnaya kucesi Vinasovun evi Peri xanim Topcubasova Peri xanim Topcubasovanin 5 ovladi olmusdur Onlardan dordu ogullari Elekber bey Enver bey Topcubasov qizlari Sara xanim Sultanoglu Sever xanim Topcubasova analari ile birlikde Elimerdan bey Topcubasovun defn merasiminde istirak etmisler Peri xanim Fransada muhaciretde olmus ve 1947 ci ilde orada dunyasini deyismis Paris yaxinliginda Sen Klu mezarliginda vefali heyat yoldasi Elimerdan bey Topcubasovun yaninda defn olunub Midhet bey Melikov Qardasi Midhet bey Melikov Baki real mektebini bitirib Almaniyada Koln Boyuk Hersoq Politexnik Texnikumunda elektrik muhendisi ixtisasini qazanib 1901 1915 1925 ci iller arasi Qazanda yasayib 1925 den Bakida 1928 den Gencede yasayib 9 yanvar kuc 67 Gence Seher Kommunal Teserrufati Idaresinin torpaq plan sobesinde calisib 19 5 1931 5 4 1932 arasi hebsde olub kommunistler 22 2 1935 de yeniden hebs ederek 3 il veribler ancaq sonraki taleyi bilinmir Midhet bey atasinin yolu ile getmisdir Bildiyimiz kimi Mingecevir su elektrik stansiyasinin ilk ideyasini Hesen bey Zerdabi vererek hele vaxtiken demisdir ki Mirgecevir erazisinde kohne poctun yerinde su elektrik stansiyasi qurulsa Milin Muganin susuzluqdan sinesi sadar sadar olmus duzenlikleri soranliqlari gulustana cevriler Melumatimiza gore Hesen bey Zerdabinin boyuk oglu Midhet bey Melikov Lenkeranda oz hesabina Xanbulancay uzerinde su elektrik stansiyasi qurmaq isteyinde olub Ele oradan qollari qandalli Bakiya getirilib gulle qurgusuna verilib Cox guman ki o bu isiqli ideyasinin xeyirxah isinin oduna dusub Settar Zerdabi Hesen bey Zerdabinin boyuk oglu Midhet bey Melikovu ermeniler gulleledib Guzgu qez 29 12 2007 7 8 QalereyaAtasi Hesen bey Zerdabi ve anasi Henife xanim Melikova ile Bacisi Qeribsoltan Melikova solda ile Istinadlar Vekil Perican xanim Topcubasova 2015 09 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 20 Omurden uzun muhaciret Elimerdan bey Topcubasov 2014 11 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 02 20