Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Məmmədhüseyn Xudadat oğlu Əsədov (31 oktyabr 1900, Həştərxan – 21 noyabr 1989, Bakı) — SSRİ kəşfiyyatçısı.
| Məmmədhüseyn Əsədov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 noyabr 1989 (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Təltifləri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məmmədhüseyn Əsədov 1900-cu ildəHəştərxanda anadan olub. 19 yaşında olarkən Qızıl Ordunun Xüsusi təyinatlı hərbi hissəsində qulluq etməyə başlayır. Böyük Vətən müharibəsi başlayanda əməliyyat şəraitini yaxşı bildiyi, bir neçə dildə sərbəst danışdığı üçün və geniş kəşfiyyat imkanları olduğuna görə Əsədovu Baş kəşfiyyat idarəsi tərəfindən İrana işləməyə göndərilir.
Əsas iş istiqaməti isə ingilis və alman kəşfiyyatına qarşı əməliyyatların təşkilindən ibarət olub. Uzun müddət kəşfiyyat orqanlarında çalışmış Məmmədhüseyn Əsədovun əvəzsiz xidmətlərdən biri də "Tehran 43" əməliyyatının iştirakçısı olmaqdır.
1943-cü ildə İran antihitler koalisiyası rəhbərlərinin danışıqları üçün ən məqbul yer kimi seçilir. Bu, Stalinin təklifi idi. Konfransa hazırlıq tam məxfi şəraitdə aparılırdı. Bu barədə xəbəri olanlardan biri də Məmmədhüseyn Əsədov idi. Müttəfiqlər hətta İran tərəfini təhlükəsizlik baxımından xəbərdar etmirdilər. Konfransın başlamasına 6 gün qalmış, yəni 22 noyabr 1943-cü ildə İran tərəfinə məlumat verildi.
Noyabrın 24-də Baş komandanlığın üzvü, Baş qərargah rəisi SSRİ marşalı Aleksandr Vasilyevski gecə Astaraya gəlir və onu Məmmədhüseyn Əsədov qarşılayır. Həmin gün gecə saat 4-ə qədər Astarada Məmmədhüseynin evində qalan marşal Vasilyevski 2 saatdan sonra Əsədovla bir yerdə İrana gedir. Marşalın gəlməsində əsas məqsəd liderlərin görüşü vaxtı qoşun hissələrini təlimatlandırmaq və bir daha Stalinin göstərişi ilə təhlükəsizlik məsələlərini yoxlamaq idi. Noyabrın 26-da Stalin Tehrana gəlir və təyyarəsi Kale-morqe hərbi aerodromuna enir.
Noyabrın 28-də konfrans baş tutur. Həmin vaxt Almaniya kəşfiyyatının dövlət başçılarına qarşı edəcəkləri sui-qəsd və terror aktı haqqında eyni zamanda Məmmədhüseyn Əsədova məlumat verilir və o da öz növbəsində, təcili olaraq bu məlumatı rəhbərliyə məruzə edir. Vaxtında verilmiş məlumat nəticəsində planlaşdırılmış sui-qəsdin qarşısı çox peşəkarcasına alınır.
İlk dəfə bu sui-qəsdlə bağlı geniş ictimaiyyətə mətbuat konfransı vaxtı 17 dekabr 1943-cü ildə ABŞ Prezidenti F.Ruzvelt məlumat verir.
Bu sui-qəsdin qarşısının alınmasında müstəsna rolu olmuş Məmmədhüseyn Əsədov iki mükafatla - "Lenin" ordeni və "Qırmızı ulduz" ordeni ilə təltif edilir.
Xatirəsi
2020-ci ildə Böyük Vətən müharibəsinin 75 illiyi münasibətilə Məmmədhüseyn Əsədovun həyat yolu, peşəkarlığı və müharibədəki qəhrəmanlıqlarından bəhs edən "Azərbaycanlı kəşfiyyatçı və "Tehran-43" konfransı" kitabı nəşr olunub.
Qalereya
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2016-02-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-14.
- Real TV. "Kəşfiyyatçı Məmmədhüseyn Əsədov haqqında kitab" (az.). Youtube.com. 10.05.2020. 2023-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-10.
 | Hərbi xadim haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanila bilmesi ucun elave menbelere ehtiyac var Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek onu tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Memmedhuseyn Xudadat oglu Esedov 31 oktyabr 1900 Hesterxan 21 noyabr 1989 Baki SSRI kesfiyyatcisi Memmedhuseyn EsedovSexsi melumatlarDogum tarixi 31 oktyabr 1900 1900 10 31 Dogum yeri Hesterxan Hesterxan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 noyabr 1989 1989 11 21 89 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIHerbi fealiyyetiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMemmedhuseyn Esedov 1900 cu ildeHesterxanda anadan olub 19 yasinda olarken Qizil Ordunun Xususi teyinatli herbi hissesinde qulluq etmeye baslayir Boyuk Veten muharibesi baslayanda emeliyyat seraitini yaxsi bildiyi bir nece dilde serbest danisdigi ucun ve genis kesfiyyat imkanlari olduguna gore Esedovu Bas kesfiyyat idaresi terefinden Irana islemeye gonderilir Esas is istiqameti ise ingilis ve alman kesfiyyatina qarsi emeliyyatlarin teskilinden ibaret olub Uzun muddet kesfiyyat orqanlarinda calismis Memmedhuseyn Esedovun evezsiz xidmetlerden biri de Tehran 43 emeliyyatinin istirakcisi olmaqdir 1943 cu ilde Iran antihitler koalisiyasi rehberlerinin danisiqlari ucun en meqbul yer kimi secilir Bu Stalinin teklifi idi Konfransa hazirliq tam mexfi seraitde aparilirdi Bu barede xeberi olanlardan biri de Memmedhuseyn Esedov idi Muttefiqler hetta Iran terefini tehlukesizlik baximindan xeberdar etmirdiler Konfransin baslamasina 6 gun qalmis yeni 22 noyabr 1943 cu ilde Iran terefine melumat verildi Noyabrin 24 de Bas komandanligin uzvu Bas qerargah reisi SSRI marsali Aleksandr Vasilyevski gece Astaraya gelir ve onu Memmedhuseyn Esedov qarsilayir Hemin gun gece saat 4 e qeder Astarada Memmedhuseynin evinde qalan marsal Vasilyevski 2 saatdan sonra Esedovla bir yerde Irana gedir Marsalin gelmesinde esas meqsed liderlerin gorusu vaxti qosun hisselerini telimatlandirmaq ve bir daha Stalinin gosterisi ile tehlukesizlik meselelerini yoxlamaq idi Noyabrin 26 da Stalin Tehrana gelir ve teyyaresi Kale morqe herbi aerodromuna enir Noyabrin 28 de konfrans bas tutur Hemin vaxt Almaniya kesfiyyatinin dovlet bascilarina qarsi edecekleri sui qesd ve terror akti haqqinda eyni zamanda Memmedhuseyn Esedova melumat verilir ve o da oz novbesinde tecili olaraq bu melumati rehberliye meruze edir Vaxtinda verilmis melumat neticesinde planlasdirilmis sui qesdin qarsisi cox pesekarcasina alinir Ilk defe bu sui qesdle bagli genis ictimaiyyete metbuat konfransi vaxti 17 dekabr 1943 cu ilde ABS Prezidenti F Ruzvelt melumat verir Bu sui qesdin qarsisinin alinmasinda mustesna rolu olmus Memmedhuseyn Esedov iki mukafatla Lenin ordeni ve Qirmizi ulduz ordeni ile teltif edilir Xatiresi2020 ci ilde Boyuk Veten muharibesinin 75 illiyi munasibetile Memmedhuseyn Esedovun heyat yolu pesekarligi ve muharibedeki qehremanliqlarindan behs eden Azerbaycanli kesfiyyatci ve Tehran 43 konfransi kitabi nesr olunub QalereyaIstinadlar Arxivlenmis suret 2016 02 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 14 Real TV Kesfiyyatci Memmedhuseyn Esedov haqqinda kitab az Youtube com 10 05 2020 2023 08 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 05 10 Herbi xadim haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin