Yonca (lat. Trifolium) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Yonca | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Yonca | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Yonca cinsinin nümayəndələri çoxillik ot bitkisidir. Boyu 50–80 sm-dir. Dərin bir kök sistemi vardır. Əlverişli şəraitdə bitkinin kökü torpaqda 8–10 metrə qədər dərinliyə uzana bilir. Paxlalı yem bitkilərindən səpin yoncasının (lat. Medicaqo sativa) 80-ə qədər yabanı və mədəni sort və formaları, çəmənlik üçyarpaq yoncasının (lat. Trifolium pratense) 6 yabanı forması vardır. Yem bitkiləri içərisində ən çox bəsləyicilik dəyəri olan yoncada 10 qədər vitamin var.
Əhəmiyyəti
Azərbaycanda şəxsi və fermer təsərrüfatlarında heyvanlar üçün yem bazasının əsasını qaba yemlər (quru ot, küləş) və qüvvəli yemlər təşkil edir. Yem paylarının tərkibində qaba yemlərin xüsusi çəkisi 80–85%-dir, qalan 15–20%-i qüvvəli yemlər təşkil edir. Qaba yem bitkilərinin əsasını yonca təşkil edir. Azərbaycanın bütün bölgələri üzrə 386 min hektar sahədə yonca bitkisi becərilir.
Kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün ən yaxşı sələf sayılan yonca aqrotexnika qaydaları əsasında becərildikdə yüksək keyfiyyətli bol yaşıl kütlə və quru ot məhsulu alınır, heyvandarlığın, quşçuluğun və arıçılığın inkişafında yem bazası möhkəmlənir, torpağın münbitlik səviyyəsi daha da yaxşılaşır. Yoncanın yaşıl kütləsi, senajı, quru otu və ot unu mal-qara və quşlar tərəfindən ləzzətlə yeyilir. Yoncanın yaşıl kütləsi heyvanların və quşların orqanizmləri üçün amin turşuları ilə normallaşdırılmış proteinlə, müxtəlif mikro və makroelementlərlə, vitaminlərlə, mineral duzlarla zəngindir. Yoncanın 1 kq yaşıl kütləsində 0,20–0,30 qr, quru otunda 0,60–0,70 qr, yem vahidi 130–180 qr, həzm olunan protein 9,0–16 qr, kalsium 1,5–2,5 qr, fosfor 15–30 mq karotin vardır. Müasir texnologiya ilə hazırlanmış 1 kq ot ununun tərkibində 150–200 qr protein və 200–300 mq vardır.
Sinonimləri
Heterotipik sinonimləri
- Amarenus C.Presl
- Amoria C.Presl
- Bobrovia A.P.Khokhr.
- Calycomorphum C.Presl
- Chrysaspis Desv.
- Dactiphyllon Raf.
- Dactiphyllum Raf.
- Falcatula Brot.
- Galearia C.Presl
- Lagopus Hill
- Lagopus Bernh.
- Lojaconoa Bobrov
- Loxospermum Hochst.
- Lupinaster Fabr.
- Micrantheum C.Presl
- Microphyton Fourr.
- Mistyllus C.Presl
- Ochreata (Lojac.) Bobrov
- Paramesus C.Presl
- Pentaphyllon Pers.
- Triphylloides Moench
- Ursia Vassilcz.
- Ursifolium Doweld
- Xerosphaera Soják
Növləri
- Molinari
- Steud. ex A.Rich.
- Murb.
- Beyer
- Trifolium affine C.Presl
- Ser.
- Boiss. & Hausskn.
- Trifolium albopurpureum Torr. & A.Gray
- Trifolium alexandrinum L.
- Trifolium alpestre L.
- Trifolium alpinum L.
- Post
- Kunth
- M.Bieb.
- Trifolium amoenum Greene
- Torr. & A.Gray
- Trifolium andersonii A.Gray
- Nutt.
- Lassen
- Waldst. & Kit.
- Trifolium angustifolium L.
- Bosser
- Bobrov
- Lojac.
- Banks & Sol.
- Tarla yoncası (Trifolium arvense L.)
- Greene
- Boiss. & Spruner
- Trifolium aureum Pollich
- Chiov.
- Schreb.
- Trifolium barbigerum Torr.
- (Freyn & Sint.) Zohary
- (Isely) Dorn & Lichvar
- Zohary & D.Heller
- Trifolium beckwithii W.H.Brewer ex S.Watson
- Moric.
- Rouy
- Boiss. & C.I.Blanche
- Khalilov
- Trifolium bifidum A.Gray
- Fresen.
- Spreng.
- Boiss.
- Guss.
- Boiss.
- Khalilov
- Savi
- Guss.
- Trifolium bolanderi A.Gray
- Grossh.
- S.Watson
- Trifolium breweri S.Watson
- Ten.
- Trifolium buckwestiorum Isely
- Boiss. & Hausskn.
- Ser.
- J.L.Collins & Wieboldt
- Fresen.
- Çöl yoncası (Trifolium campestre Schreb.)
- Trifolium canescens Willd.
- Michx.
- Boiss.
- Brot.
- J.B.Gillett
- L.
- Thulin
- Hook. & Arn.
- Boiss. & Balansa
- Trifolium ciliolatum Benth.
- Kunze
- Godr.
- L.
- Guss.
- Ser.
- Steud. ex A.Rich.
- Trifolium cyathiferum Lindl.
- Vis.
- Torr. & A.Gray
- C.Presl
- E.Hossain
- Chiov.
- J.M.Gillett
- Trifolium depauperatum Desv.
- Hook. & Arn.
- Rech.f.
- Boiss.
- Ehrh.
- Heldr. & Hochst. ex Gibelli & Belli
- House
- Trifolium dubium Sibth.
- M.Bieb.
- Mikheev & Magulaev
- J.B.Gillett
- Grossh.
- Trifolium eriocephalum Nutt.
- Boiss.
- Fenzl
- Zohary
- Stephan ex Ser.
- Mouterde
- M.Keskin
- Bobrov
- Boşmeyvə yonca (Trifolium fragiferum L.)
- (S.L.Welsh) S.L.Welsh
- Trifolium fucatum Lindl.
- Pourr. ex Willd.
- Jacq.-Fél.
- Boiss.
- L.
- Trifolium glomeratum L.
- (Kom.) Z.Wei
- Trifolium gracilentum Torr. & A.Gray
- Schreb.
- Trifolium gymnocarpon Nutt.
- Vincent & Butterworth
- Boiss.
- Porter
- (Gibelli & Belli) Hausskn.
- T.K.Ahlq. & Vincent
- Trifolium hirtum All.
- Trifolium howellii S.Watson
- Ball
- Trifolium hybridum L.
- Greene
- Al-qırmızı yonca (Trifolium incarnatum L.)
- Greuter
- D.Zohary & Katzn.
- Brot.
- Vincent & Rand.Morgan
- Batt.
- Chapel & Vincent
- S.Watson
- S.Yousefi, Assadi & Ghaderi
- (J.B.Gillett) J.B.Gillett
- L.
- (Hook.) Greene
- Sebast.
- A.Nelson & J.F.Macbr.
- Trifolium lemmonii S.Watson
- M.Bieb.
- Balb. ex Loisel.
- Nábělek
- Trifolium longipes Nutt.
- Gasp.
- Bullock
- L.
- Trifolium macraei Hook. & Arn.
- Trifolium macrocephalum (Pursh) Poir.
- J.B.Gillett
- Chiov.
- Rech.f.
- Trifolium medium L.
- C.I.Blanche ex Boiss.
- Zohary & Lerner
- Boiss.
- Greuter
- Savi
- Viv.
- Trifolium microcephalum Pursh
- Trifolium microdon Hook. & Arn.
- Maire
- D.Heller & Zohary
- Boiss.
- Trifolium monanthum A.Gray
- Trifolium montanum L.
- (Hochst.) A.Rich.
- W.D.J.Koch
- Port.
- Torr.
- M.Keskin
- Rouy
- Qaralan yonca (Trifolium nigrescens Viv.)
- Wulfen
- Savi
- Trifolium obtusiflorum Hook.
- Coombe
- Huds.
- Trifolium oliganthum Steud.
- Greene
- Velen.
- L.
- Gilkey
- Zohary
- Boiss.
- Schreb.
- Trifolium pallidum Waldst. & Kit.
- S.Watson
- Boiss. & Heldr.
- Jacq.
- Boiss. & Spruner
- A.Gray
- Schreb.
- Tausch
- Trifolium pauciflorum d'Urv.
- Neuman
- Vogel
- Zohary
- N.Böhling, Greuter & Raus
- Pourr. ex Willd.
- Hook. & Arn.
- Steven ex M.Bieb.
- J.B.Gillett
- Trifolium pignantii Fauché & Chaub.
- Adamović
- Boiss.
- Rand.Morgan & A.L.Barber
- Boiss.
- Douglas ex Hook.
- Poir.
- Greene
- Trifolium polyphyllum C.A.Mey.
- Fresen.
- Greuter, Pleger & Raus
- Çəmənlik üçyarpaq yoncası (Trifolium pratense L.)
- Greene
- E.Hossain
- Hausskn.
- Baker f.
- Schischk.
- Loisel.
- J.B.Gillett
- A.Rich.
- Boiss. & Hohen.
- Rothm.
- L.
- Ağ yonca (Trifolium repens L.)
- Trifolium resupinatum L.
- L.
- Nyár.
- O.Schwarz
- S.Schauer
- Burkart
- J.M.Gillett
- Boiss.
- Trifolium rubens L.
- Fresen.
- Tamamsch. & Fed.
- Mouterde
- Mouterde
- Hazsl.
- All.
- L.
- (Hochst.) A.Rich.
- Standl.
- Wein
- Boiss.
- Savi
- Fresen.
- Boiss.
- Fresen.
- Freyn
- J.M.Gillett
- Taub. ex Harms
- T.K.Ahlq. & Vincent
- L.
- Thulin
- L.
- L.
- L.
- L.
- Schweinf.
- Thunb.
- Trifolium stoloniferum Muhl.
- Harms
- Trifolium striatum L.
- L.
- Trifolium subterraneum L.
- L.
- Gérard
- Fresen.
- Ten.
- Vill.
- C.V.Morton
- L.
- Domin
- Bertero ex Colla
- Trifolium trichocalyx A.Heller
- Baştüklü yonca (Trifolium trichocephalum M.Bieb.)
- Pančić
- Steven ex M.Bieb.
- Harms
- L.
- Taub.
- Trifolium variegatum Nutt.
- Eig
- Degen
- Vandas
- Phil.
- Savi
- D.Heller & Zohary
- Small
- Harms
- Dörfl. & Hayek
- J.M.Gillett
- Trifolium willdenovii Spreng.
- Trifolium wormskioldii Lehm.
- Freyn
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yonca lat Trifolium bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesine aid bitki cinsi YoncaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad PolysporangiophytesKlad TracheophytesKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EudicotsKlad Core eudicotsKlad SuperrosidsKlad RosidsKlad FabidsDeste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Triba Cins YoncaBeynelxalq elmi adiTrifolium L 1753 Sekil axtarisiITIS 26204NCBI 3898EOL 27877 Yonca cinsinin numayendeleri coxillik ot bitkisidir Boyu 50 80 sm dir Derin bir kok sistemi vardir Elverisli seraitde bitkinin koku torpaqda 8 10 metre qeder derinliye uzana bilir Paxlali yem bitkilerinden sepin yoncasinin lat Medicaqo sativa 80 e qeder yabani ve medeni sort ve formalari cemenlik ucyarpaq yoncasinin lat Trifolium pratense 6 yabani formasi vardir Yem bitkileri icerisinde en cox besleyicilik deyeri olan yoncada 10 qeder vitamin var EhemiyyetiAzerbaycanda sexsi ve fermer teserrufatlarinda heyvanlar ucun yem bazasinin esasini qaba yemler quru ot kules ve quvveli yemler teskil edir Yem paylarinin terkibinde qaba yemlerin xususi cekisi 80 85 dir qalan 15 20 i quvveli yemler teskil edir Qaba yem bitkilerinin esasini yonca teskil edir Azerbaycanin butun bolgeleri uzre 386 min hektar sahede yonca bitkisi becerilir Kend teserrufati bitkileri ucun en yaxsi selef sayilan yonca aqrotexnika qaydalari esasinda becerildikde yuksek keyfiyyetli bol yasil kutle ve quru ot mehsulu alinir heyvandarligin qusculugun ve ariciligin inkisafinda yem bazasi mohkemlenir torpagin munbitlik seviyyesi daha da yaxsilasir Yoncanin yasil kutlesi senaji quru otu ve ot unu mal qara ve quslar terefinden lezzetle yeyilir Yoncanin yasil kutlesi heyvanlarin ve quslarin orqanizmleri ucun amin tursulari ile normallasdirilmis proteinle muxtelif mikro ve makroelementlerle vitaminlerle mineral duzlarla zengindir Yoncanin 1 kq yasil kutlesinde 0 20 0 30 qr quru otunda 0 60 0 70 qr yem vahidi 130 180 qr hezm olunan protein 9 0 16 qr kalsium 1 5 2 5 qr fosfor 15 30 mq karotin vardir Muasir texnologiya ile hazirlanmis 1 kq ot ununun terkibinde 150 200 qr protein ve 200 300 mq vardir SinonimleriHeterotipik sinonimleri Amarenus C Presl Amoria C Presl Bobrovia A P Khokhr Calycomorphum C Presl Chrysaspis Desv Dactiphyllon Raf Dactiphyllum Raf Falcatula Brot Galearia C Presl Lagopus Hill Lagopus Bernh Lojaconoa Bobrov Loxospermum Hochst Lupinaster Fabr Micrantheum C Presl Microphyton Fourr Mistyllus C Presl Ochreata Lojac Bobrov Paramesus C Presl Pentaphyllon Pers Triphylloides Moench Ursia Vassilcz Ursifolium Doweld Xerosphaera SojakNovleriMolinari Steud ex A Rich Murb Beyer Trifolium affine C Presl Ser Boiss amp Hausskn Trifolium albopurpureum Torr amp A Gray Trifolium alexandrinum L Trifolium alpestre L Trifolium alpinum L Post Kunth M Bieb Trifolium amoenum Greene Torr amp A Gray Trifolium andersonii A Gray Nutt Lassen Waldst amp Kit Trifolium angustifolium L Bosser Bobrov Lojac Banks amp Sol Tarla yoncasi Trifolium arvense L Greene Boiss amp Spruner Trifolium aureum Pollich Chiov Schreb Trifolium barbigerum Torr Freyn amp Sint Zohary Isely Dorn amp Lichvar Zohary amp D Heller Trifolium beckwithii W H Brewer ex S Watson Moric Rouy Boiss amp C I Blanche Khalilov Trifolium bifidum A Gray Fresen Spreng Boiss Guss Boiss Khalilov Savi Guss Trifolium bolanderi A Gray Grossh S Watson Trifolium breweri S Watson Ten Trifolium buckwestiorum Isely Boiss amp Hausskn Ser J L Collins amp Wieboldt Fresen Col yoncasi Trifolium campestre Schreb Trifolium canescens Willd Michx Boiss Brot J B Gillett L Thulin Hook amp Arn Boiss amp Balansa Trifolium ciliolatum Benth Kunze Godr L Guss Ser Steud ex A Rich Trifolium cyathiferum Lindl Vis Torr amp A Gray C Presl E Hossain Chiov J M Gillett Trifolium depauperatum Desv Hook amp Arn Rech f Boiss Ehrh Heldr amp Hochst ex Gibelli amp Belli House Trifolium dubium Sibth M Bieb Mikheev amp Magulaev J B Gillett Grossh Trifolium eriocephalum Nutt Boiss Fenzl Zohary Stephan ex Ser Mouterde M Keskin Bobrov Bosmeyve yonca Trifolium fragiferum L S L Welsh S L Welsh Trifolium fucatum Lindl Pourr ex Willd Jacq Fel Boiss L Trifolium glomeratum L Kom Z Wei Trifolium gracilentum Torr amp A Gray Schreb Trifolium gymnocarpon Nutt Vincent amp Butterworth Boiss Porter Gibelli amp Belli Hausskn T K Ahlq amp Vincent Trifolium hirtum All Trifolium howellii S Watson Ball Trifolium hybridum L Greene Al qirmizi yonca Trifolium incarnatum L Greuter D Zohary amp Katzn Brot Vincent amp Rand Morgan Batt Chapel amp Vincent S Watson S Yousefi Assadi amp Ghaderi J B Gillett J B Gillett L Hook Greene Sebast A Nelson amp J F Macbr Trifolium lemmonii S Watson M Bieb Balb ex Loisel Nabelek Trifolium longipes Nutt Gasp Bullock L Trifolium macraei Hook amp Arn Trifolium macrocephalum Pursh Poir J B Gillett Chiov Rech f Trifolium medium L C I Blanche ex Boiss Zohary amp Lerner Boiss Greuter Savi Viv Trifolium microcephalum Pursh Trifolium microdon Hook amp Arn Maire D Heller amp Zohary Boiss Trifolium monanthum A Gray Trifolium montanum L Hochst A Rich W D J Koch Port Torr M Keskin Rouy Qaralan yonca Trifolium nigrescens Viv Wulfen Savi Trifolium obtusiflorum Hook Coombe Huds Trifolium oliganthum Steud Greene Velen L Gilkey Zohary Boiss Schreb Trifolium pallidum Waldst amp Kit S Watson Boiss amp Heldr Jacq Boiss amp Spruner A Gray Schreb Tausch Trifolium pauciflorum d Urv Neuman Vogel Zohary N Bohling Greuter amp Raus Pourr ex Willd Hook amp Arn Steven ex M Bieb J B Gillett Trifolium pignantii Fauche amp Chaub Adamovic Boiss Rand Morgan amp A L Barber Boiss Douglas ex Hook Poir Greene Trifolium polyphyllum C A Mey Fresen Greuter Pleger amp Raus Cemenlik ucyarpaq yoncasi Trifolium pratense L Greene E Hossain Hausskn Baker f Schischk Loisel J B Gillett A Rich Boiss amp Hohen Rothm L Ag yonca Trifolium repens L Trifolium resupinatum L L Nyar O Schwarz S Schauer Burkart J M Gillett Boiss Trifolium rubens L Fresen Tamamsch amp Fed Mouterde Mouterde Hazsl All L Hochst A Rich Standl Wein Boiss Savi Fresen Boiss Fresen Freyn J M Gillett Taub ex Harms T K Ahlq amp Vincent L Thulin L L L L Schweinf Thunb Trifolium stoloniferum Muhl Harms Trifolium striatum L L Trifolium subterraneum L L Gerard Fresen Ten Vill C V Morton L Domin Bertero ex Colla Trifolium trichocalyx A Heller Bastuklu yonca Trifolium trichocephalum M Bieb Pancic Steven ex M Bieb Harms L Taub Trifolium variegatum Nutt Eig Degen Vandas Phil Savi D Heller amp Zohary Small Harms Dorfl amp Hayek J M Gillett Trifolium willdenovii Spreng Trifolium wormskioldii Lehm FreynIstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 337 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 764 Hemcinin baxYonca kok yumrusu uzunburunu Yonca parabuzeni Yonca taxtabitisi Yonca yogunayagi Yonca cicek agcaqanadi