Böyük Toko (saxa Улахан Токо) — Rusiya Federasiyası Saxa Respublikasının cənub-şərq hissəsindəki Aldan dağlarında, Amur vilayəti ilə sərhəd yaxınlığında yerləşən göl. Neryunqri rayonunda, Neryunqridən 450 km məsafədə, Xabarovsk diyarı ilə inzibati sərhəddən 90 km qərbdə yerləşir. Göl Alqama çayının hövzəsinə aiddir.
Böyük Toko | |
---|---|
saxa Улахан Токо | |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 903 m |
Eni | 7,5 km |
Uzunluğu | 15 km |
Sahəsi | 82,6 |
Həcmi | 3,5 km³ |
Dərin yeri | 80 m |
Orta dərinliyi | 42 m |
Yerləşməsi | |
Ölkələr | |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Sahildə daimi yaşayış yerləri yoxdur, ərazi baxımından Böyük Toko Təbiət Qoruğunun bir hissəsidir. Göldən qərb istiqamətində kiçik bir məsafədə Elqinski kömür yatağı yerləşir. Böyük Toko 82,6 km² bir sahəsi olan Stanovo silsiləsindəki ən böyük göldür və buzlaq tərəfindən işlənmiş tektonik çökəklikdə yerləşir. Kiçik buzlaq mənşəli qolları olan yuvarlaqlaşdırılmış, şimala doğru uzanan bir su anbarı şəklindədir. Göl mütləq yüksəkliyi 950–1100 m və ümumi sahəsi 10 min km²-dən çox olan Tokinski yaylasında yerləşir. Tokinski hövzəsi adlanan yayla, cənubdan və cənub-şərqdən Tokinski Stanikov silsiləsi, şimaldan Aşağı Qonamski silsiləsi, qərbdən Ninganski silsiləsi və şərqdən Üçuro-İdyumski silsiləsi ilə həmsərhəddir. Su kənarının hündürlüyü 903 m-ə bərabərdir. Dağ orta tayqa meşələrindən meşə-tundra zonasına keçid ərazidə yerləşir. Göl daimi qrunt buzlağı bölgəsindədir. Bu ərazidə bunlağın qalınlığı 30 m-ə çatır. Qış donu və donun əriməsinin dərinliyi 0.3 ilə 4 m arasında dəyişir. Bölgədə qış 7-7,5 ay davam edir, orta temperatur −30-−32 °C-dir. Maksimum yağıntı yayda düşür. Yayının orta temperaturu + 17- + 19 °C-dir. Gölün sahəsi seysmik cəhətdən aktivdir, ərazidəki güclü zəlzələlər müşahidə edilir. Bu isə buzlaq dövrlərində buzlaqların inkişafı və əriməsi ilə əlaqəli ola bilər. Dördüncü dövrdə gölün yaxınlığında vulkanik və ya böyük geotermal püskürmələr də baş verib. Göldə adi taymen, siqi, xanı balığı, durna balığına rastlanılır. Böyük dərinliyinə görə suyu yüksək dərəcədə şəffafdır. Göl ətrafı ərazilərdə sığın, maral, samur, qonur ayı kimi canlılara rastlanılır.
İstinadlar
- . www.saynytour.ru (rus). 2019-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-18.
- Барышников A.M. "Экологическая обстановка г. Нерюнгри в 2003 г. Отчёт начальника Нерюнгринской Инспекции охраны природы". www.neru.sakha.ru (rus).[ölü keçid]
- "Южная Якутия — краткий экскурс" (rus). Страна-Ю-Я — Нерюнгри. 2012-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-12-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk Toko saxa Ulahan Toko Rusiya Federasiyasi Saxa Respublikasinin cenub serq hissesindeki Aldan daglarinda Amur vilayeti ile serhed yaxinliginda yerlesen gol Neryunqri rayonunda Neryunqriden 450 km mesafede Xabarovsk diyari ile inzibati serhedden 90 km qerbde yerlesir Gol Alqama cayinin hovzesine aiddir Boyuk Tokosaxa Ulahan TokoUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 903 mEni 7 5 kmUzunlugu 15 kmSahesi 82 6Hecmi 3 5 km Derin yeri 80 mOrta derinliyi 42 mYerlesmesi56 02 50 sm e 130 52 35 s u Olkeler Rusiya SaxaBoyuk TokoBoyuk Toko Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sahilde daimi yasayis yerleri yoxdur erazi baximindan Boyuk Toko Tebiet Qorugunun bir hissesidir Golden qerb istiqametinde kicik bir mesafede Elqinski komur yatagi yerlesir Boyuk Toko 82 6 km bir sahesi olan Stanovo silsilesindeki en boyuk goldur ve buzlaq terefinden islenmis tektonik cokeklikde yerlesir Kicik buzlaq menseli qollari olan yuvarlaqlasdirilmis simala dogru uzanan bir su anbari seklindedir Gol mutleq yuksekliyi 950 1100 m ve umumi sahesi 10 min km den cox olan Tokinski yaylasinda yerlesir Tokinski hovzesi adlanan yayla cenubdan ve cenub serqden Tokinski Stanikov silsilesi simaldan Asagi Qonamski silsilesi qerbden Ninganski silsilesi ve serqden Ucuro Idyumski silsilesi ile hemserheddir Su kenarinin hundurluyu 903 m e beraberdir Dag orta tayqa meselerinden mese tundra zonasina kecid erazide yerlesir Gol daimi qrunt buzlagi bolgesindedir Bu erazide bunlagin qalinligi 30 m e catir Qis donu ve donun erimesinin derinliyi 0 3 ile 4 m arasinda deyisir Bolgede qis 7 7 5 ay davam edir orta temperatur 30 32 C dir Maksimum yaginti yayda dusur Yayinin orta temperaturu 17 19 C dir Golun sahesi seysmik cehetden aktivdir erazideki guclu zelzeleler musahide edilir Bu ise buzlaq dovrlerinde buzlaqlarin inkisafi ve erimesi ile elaqeli ola biler Dorduncu dovrde golun yaxinliginda vulkanik ve ya boyuk geotermal puskurmeler de bas verib Golde adi taymen siqi xani baligi durna baligina rastlanilir Boyuk derinliyine gore suyu yuksek derecede seffafdir Gol etrafi erazilerde sigin maral samur qonur ayi kimi canlilara rastlanilir Istinadlar www saynytour ru rus 2019 02 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 12 18 Baryshnikov A M Ekologicheskaya obstanovka g Neryungri v 2003 g Otchyot nachalnika Neryungrinskoj Inspekcii ohrany prirody www neru sakha ru rus olu kecid Yuzhnaya Yakutiya kratkij ekskurs rus Strana Yu Ya Neryungri 2012 03 19 tarixinde Istifade tarixi 2018 12 18