Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arachnomorpha (yun. ἀράχνη (aráchnē) 'hörümçək' və μορφή (morphḗ) 'forma') — buğumayaqlılar (Arthropoda) şöbəsinə aid olan bir kladdır. Bu klad, əsasən hörümçəkkimilər (Arachnida), dəlixərçənglər (Xiphosura) və dəniz əqrəbləri (Eurypterida) kimi xeliserliləri (Chelicerata) əhatə edir.
Xüsusiyyətləri
Arachnomorpha kladının əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
Xeliserlər: Arachnomorpha üzvləri, ağızlarının önündə yerləşən və qidalanma, müdafiə və duyğu funksiyalarını yerinə yetirən bir cüt xeliser (chelicerae) adlı qısqaclara malikdir.
Pedipalplar: Arachnomorpha üzvləri, xeliserlərin arxasında yerləşən və müxtəlif funksiyaları yerinə yetirən bir cüt pedipalp (pedipalps) adlı ətraflara malikdir. Pedipalplar, duyğu, qidalanma, çoxalma və hərəkət üçün istifadə edilə bilər.
Dörd cüt ayaq: Arachnomorpha üzvləri, ümumiyyətlə, hərəkət üçün istifadə edilən dörd cüt ayağa malikdir.
Bədən bölgələri: Arachnomorpha üzvlərinin bədəni, prosoma (baş-göğüs) və opistosoma (qarın) olmaqla iki əsas hissəyə bölünür.
Təsnifatı
Arachnomorpha kladı, aşağıdakı əsas qrupları əhatə edir:
Arachnida (Hörümçəkkimilər): Bu sinif, hörümçəklər, əqrəblər, gənələr və digər bir çox quru onurğasızını əhatə edir. Hörümçəkkimilər, əsasən quruda yaşayan yırtıcılardır.
Xiphosura (Dəlixərçənglər): Bu sinif, at nalı xərçəngi kimi tanınan dəniz heyvanlarını əhatə edir. Dəlixərçənglər, yaşayan fosillər hesab olunur və milyonlarla ildir ki, çox dəyişməmişdir.
Eurypterida (Dəniz əqrəbləri): Bu sinif, nəsli kəsilmiş dəniz əqrəblərini əhatə edir. Dəniz əqrəbləri, Paleozoyik zamanda yaşamış və bəzi növləri 3 metr uzunluğa çata bilən ən böyük buğumayaqlılar olmuşdur.
Filogenetik əlaqələr
Arachnomorpha kladının filogenetik əlaqələri hələ tam olaraq aydınlaşdırılmamışdır. Bununla birlikdə, molekulyar və morfoloji dəlillərə əsasən, Arachnomorpha kladının Mandibulata (çənəli buğumayaqlılar) kladının qardaş qrupu olduğu düşünülür.
İstinadlar
- Regier, J.C.; Shultz, J.W.; Zwick, A.; Hussey, A.; Ball, B.; Wetzer, R.; Martin, J.W.; Cunningham, C.W. "Arthropod relationships revealed by phylogenomic analysis of nuclear protein-coding sequences". Nature. 463 (7284). 2010: 1079–1083. Bibcode:2010Natur.463.1079R. doi:10.1038/nature08742. PMID 20147900.
- Ballesteros, J.A.; Sharma, P.P. "A Critical Appraisal of the Placement of Xiphosura (Chelicerata) with Account of Known Sources of Phylogenetic Error". Systematic Biology. 68 (6). 2019: 896–917. doi:10.1093/sysbio/syz011. PMID 30929988.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arachnomorpha yun ἀraxnh arachne horumcek ve morfh morphḗ forma bugumayaqlilar Arthropoda sobesine aid olan bir kladdir Bu klad esasen horumcekkimiler Arachnida delixercengler Xiphosura ve deniz eqrebleri Eurypterida kimi xeliserlileri Chelicerata ehate edir XususiyyetleriArachnomorpha kladinin esas xususiyyetleri asagidakilardir Xeliserler Arachnomorpha uzvleri agizlarinin onunde yerlesen ve qidalanma mudafie ve duygu funksiyalarini yerine yetiren bir cut xeliser chelicerae adli qisqaclara malikdir Pedipalplar Arachnomorpha uzvleri xeliserlerin arxasinda yerlesen ve muxtelif funksiyalari yerine yetiren bir cut pedipalp pedipalps adli etraflara malikdir Pedipalplar duygu qidalanma coxalma ve hereket ucun istifade edile biler Dord cut ayaq Arachnomorpha uzvleri umumiyyetle hereket ucun istifade edilen dord cut ayaga malikdir Beden bolgeleri Arachnomorpha uzvlerinin bedeni prosoma bas gogus ve opistosoma qarin olmaqla iki esas hisseye bolunur TesnifatiArachnomorpha kladi asagidaki esas qruplari ehate edir Arachnida Horumcekkimiler Bu sinif horumcekler eqrebler geneler ve diger bir cox quru onurgasizini ehate edir Horumcekkimiler esasen quruda yasayan yirticilardir Xiphosura Delixercengler Bu sinif at nali xercengi kimi taninan deniz heyvanlarini ehate edir Delixercengler yasayan fosiller hesab olunur ve milyonlarla ildir ki cox deyismemisdir Eurypterida Deniz eqrebleri Bu sinif nesli kesilmis deniz eqreblerini ehate edir Deniz eqrebleri Paleozoyik zamanda yasamis ve bezi novleri 3 metr uzunluga cata bilen en boyuk bugumayaqlilar olmusdur Filogenetik elaqelerArachnomorpha kladinin filogenetik elaqeleri hele tam olaraq aydinlasdirilmamisdir Bununla birlikde molekulyar ve morfoloji delillere esasen Arachnomorpha kladinin Mandibulata ceneli bugumayaqlilar kladinin qardas qrupu oldugu dusunulur IstinadlarRegier J C Shultz J W Zwick A Hussey A Ball B Wetzer R Martin J W Cunningham C W Arthropod relationships revealed by phylogenomic analysis of nuclear protein coding sequences Nature 463 7284 2010 1079 1083 Bibcode 2010Natur 463 1079R doi 10 1038 nature08742 PMID 20147900 Ballesteros J A Sharma P P A Critical Appraisal of the Placement of Xiphosura Chelicerata with Account of Known Sources of Phylogenetic Error Systematic Biology 68 6 2019 896 917 doi 10 1093 sysbio syz011 PMID 30929988