Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qırmızı çalağan (lat. Milvus milvus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin əsl çalağan cinsinə aid heyvan növü. Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.
| Qırmızı çalağan | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Qırmızı çalağan | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təsviri
Qızılquşlar fəsiləsinin kiçik nümayəndələrindən biridir. Təxminən 60 - 66 sm ölçüdə quşdur. Rəngi qırmızımtıl-qəhvəyidir. Quyruğu uzundur və haçalanmışdır.
Yayılması
Qərbi Palearktikanın endem növüdür. Avropanın əksər hissələrində yayılmışdır. Afrikada yuvalaması və qışlaması öyrənilməmişdir. Azərbaycanda Kiçik Qafqazda Şuşaya qədər və Cənub bölgəsində (Zuvand yaylası, Hirkan MP, Viləşçay və Astaraçay ovalığı) müşahidə edilmişdir. 1866-cı ildə bir quş muzey kolleksiyası üçün Lənkəran çayının mənsəbində vurulmuşdur. Yaşayış yeri və həyat tərzi: Enliyarpaqlı meşələrdə yuvalayır. Qidalanmaq üçün əkin sahələrinə, otlaq və biçənəklərə uçur. Qış aylarında yaşayış məntəqələrinə yaxın zibilliklərdə, kolluqlarda və su-bataqlıq sahələrinə yaxın yerlərdə yem axtarır. Qidasını əsasən leş, kiçik və orta ölçülü məməlilər və quşlar təşkil edir.
Həyat tərzi
Enliyarpaqlı meşələrdə yuvalayır. Qidalanmaq üçün əkin sahələrinə, otlaq və biçənəklərə uçur. Qış aylarında yaşayış məntəqələrinə yaxın zibilliklərdə, kolluqlarda və su-bataqlıq sahələrinə yaxın yerlərdə yem axtarır. Qidasını əsasən leş, kiçik və orta ölçülü məməlilər və quşlar təşkil edir.
Sayı
Meşələrin qırılması (yuvalama yerlərinin itirilməsi) və kənd təsərrüfatı zərərvericilərinə qarşı istifadə olunan kimyəvi maddələrlə zəhərlənmələrlə sayı kəskin azalmışdır. Dünya populyasiyası 21,000 – 25,500 cüt qiymətləndirilir. Azərbyacanda 1968-ci ildə Lerikdə yuvası qeydə alınmışdır. Hazırda qışlama və köç aylarında tək-tək fərdlər müşahidə. 2004-cü ilin məlumatlarına əsasən Azərbaycanda yuvalama populyasiyası 0-2 cüt olaraq qeyd edilmişdir. Zəif öyrənildiyindən hazırkı populyasiyası barədə məlumat yoxdur. Dünya miqyasında sayı azalmaqda olan növdür.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
AB-nin Quş direktivinin 1-ci Əlavəsinə daxil edilmişdir. Avropa mühafizə stutusu var (Declining-sayı azalan). CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxil edilmişdir. Hirkan Milli Parkında və Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunda qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər: Növün populyasıyasının ətraflı öyrənilməsi, yuvalama ərazilərində hündür ağacların qorunub saxlanılması, ona yaxın yerlərdə pestisidlərdən istifadənin dayandırılması, ictimai təbliğat işlərinin genişləndirilməsi.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- . 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirmizi calagan lat Milvus milvus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qirgikimiler destesinin qirgilar fesilesinin esl calagan cinsine aid heyvan novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir Qirmizi calaganElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Deste QirgikimilerFesile QirgilarYarimfesile CalaganlarCins Esl calaganNov Qirmizi calaganBeynelxalq elmi adiMilvus milvus L 1758 Sekil axtarisiITIS 175470NCBI 43518FW TesviriQizilquslar fesilesinin kicik numayendelerinden biridir Texminen 60 66 sm olcude qusdur Rengi qirmizimtil qehveyidir Quyrugu uzundur ve hacalanmisdir YayilmasiQerbi Palearktikanin endem novudur Avropanin ekser hisselerinde yayilmisdir Afrikada yuvalamasi ve qislamasi oyrenilmemisdir Azerbaycanda Kicik Qafqazda Susaya qeder ve Cenub bolgesinde Zuvand yaylasi Hirkan MP Vilescay ve Astaracay ovaligi musahide edilmisdir 1866 ci ilde bir qus muzey kolleksiyasi ucun Lenkeran cayinin mensebinde vurulmusdur Yasayis yeri ve heyat terzi Enliyarpaqli meselerde yuvalayir Qidalanmaq ucun ekin sahelerine otlaq ve biceneklere ucur Qis aylarinda yasayis menteqelerine yaxin zibilliklerde kolluqlarda ve su bataqliq sahelerine yaxin yerlerde yem axtarir Qidasini esasen les kicik ve orta olculu memeliler ve quslar teskil edir Heyat terziEnliyarpaqli meselerde yuvalayir Qidalanmaq ucun ekin sahelerine otlaq ve biceneklere ucur Qis aylarinda yasayis menteqelerine yaxin zibilliklerde kolluqlarda ve su bataqliq sahelerine yaxin yerlerde yem axtarir Qidasini esasen les kicik ve orta olculu memeliler ve quslar teskil edir SayiMeselerin qirilmasi yuvalama yerlerinin itirilmesi ve kend teserrufati zerervericilerine qarsi istifade olunan kimyevi maddelerle zeherlenmelerle sayi keskin azalmisdir Dunya populyasiyasi 21 000 25 500 cut qiymetlendirilir Azerbyacanda 1968 ci ilde Lerikde yuvasi qeyde alinmisdir Hazirda qislama ve koc aylarinda tek tek ferdler musahide 2004 cu ilin melumatlarina esasen Azerbaycanda yuvalama populyasiyasi 0 2 cut olaraq qeyd edilmisdir Zeif oyrenildiyinden hazirki populyasiyasi barede melumat yoxdur Dunya miqyasinda sayi azalmaqda olan novdur Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerAB nin Qus direktivinin 1 ci Elavesine daxil edilmisdir Avropa muhafize stutusu var Declining sayi azalan CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxil edilmisdir Hirkan Milli Parkinda ve Qizilagac Dovlet Tebiet Qorugunda qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler Novun populyasiyasinin etrafli oyrenilmesi yuvalama erazilerinde hundur agaclarin qorunub saxlanilmasi ona yaxin yerlerde pestisidlerden istifadenin dayandirilmasi ictimai tebligat islerinin genislendirilmesi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 Hemcinin bax