Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çoxdamarlı öküzboğan (lat. Bupleurum multinerve) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin öküzboğan cinsinə aid bitki növü.
| Çoxdamarlı öküzboğan | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Çoxdamarlı öküzboğan | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik, sadə və ya budaqlanan olub, gövdəsinin hündürlüyü 70-100 sm olançoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları dar, ensiz, neştərvari və ya xətti, aşağı hissəsi saplaqlı, yuxarı hissəsi isə oturaq və həcmlidir. Çiçəkləri mürəkkəb çətir, sarı, sarğı yarpaqları iri olmaqla, enli neştərşəkillidir. Meyvələri tünd-qəhvəyi, sallaq meyvəli, iki merikarpdan ibarət olub, uzunluğu 3-4 mm-dir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir və avqustda isə meyvələri yetişir.
Özünəməxsus iyli olub, dadı müəyyən olunmamışdır.
Bozqırlı çəmənliklərdə, açıq yerlərdə, daşlı yamaclarda, meşə kənarında, enliyarpaqlı və küknar meşələrində, müxtəlifotluq və yüksəkdağlıq bozqırlarda, yüksəkdağlıq alp çəmənliklərində və dağ-tundra ərazilərində yaşayır.
Sənaye əhəmiyyətinə görə Altay, Tuva və Xakassi ərazilərində daha çoxdur. Xammalından daha çox flavonoid almaq üçün istifadə edilir.
Bu bitki çiçəkləmə dövründə, yəni iyunun ikinci yarısından bir aya qədər toplanılır. Bitkinin yerüstü hissəsi, gövdə və kökləri kəsilərək toplanılır. Toplanılan xammal kəsilməli, nazik qatlarla sərilməli,yaxşı havası dəyişilən çardax və naveslərdə və ya 50-70ºC temperaturda quruducu şkaflarda qurudulmalıdır.
Xammalın toplanılma düzgünlüyünə riayət edilməli, beləki, toplanılan massivlərdən təkrar toplanılma 2-3 ildən bir aparılmalıdır.
Xammal havası dəyişilən quru yerlərdə, standarta uyğun qablaşdırılaraq, stelajlarda saxlanılır. Saxlama müddəti 5 ildir.
Tərkibi və təsiri
Yerüstü hissəsinin tərkibində flavonoidlər (6-8%), kverçetin və izoramnetin (rutin, izoramnetin-3-rutinozid, izokverçitrin) törəmələri vardır. Bundan başqa tərkibində saponinlər, aşı maddələri, efir yağı, karotin və askorbin turşusu vardır. Altay ərazisində olan bu növdə flavonoidlərin miqdarı Avropa hissəsində olan növlərdən 2-5 dəfə çox olur.
Bitkinin dəmləməsi keyfiyyətli ödqovucu dərmandır. Bitkidən alınan «Buplerin» adlı preparatın tərkibində 90%-dən çox flavonoidlər, başlıca olaraq izoramnetin-3-rutinozid (40-55%) olur. Bu preparat kapilliyarotoksikoz, hemorragik diatez, burun qanaxmaları və damar ödemlərinin profilaktikası və müalicəsində tətbiq edilir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Coxdamarli okuzbogan lat Bupleurum multinerve bitkiler aleminin cetircicekliler destesinin cetirkimiler fesilesinin okuzbogan cinsine aid bitki novu Coxdamarli okuzboganElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste CetirciceklilerFesile CetirkimilerYarimfesile Triba Cins OkuzboganNov Coxdamarli okuzboganBeynelxalq elmi adiBupleurum multinerve DC Sekil axtarisiNCBI 948048Botaniki xarakteristikasiCoxillik sade ve ya budaqlanan olub govdesinin hundurluyu 70 100 sm olancoxillik ot bitkisidir Yarpaqlari dar ensiz nestervari ve ya xetti asagi hissesi saplaqli yuxari hissesi ise oturaq ve hecmlidir Cicekleri murekkeb cetir sari sargi yarpaqlari iri olmaqla enli nestersekillidir Meyveleri tund qehveyi sallaq meyveli iki merikarpdan ibaret olub uzunlugu 3 4 mm dir Iyun iyul aylarinda cicekleyir ve avqustda ise meyveleri yetisir Ozunemexsus iyli olub dadi mueyyen olunmamisdir Bozqirli cemenliklerde aciq yerlerde dasli yamaclarda mese kenarinda enliyarpaqli ve kuknar meselerinde muxtelifotluq ve yuksekdagliq bozqirlarda yuksekdagliq alp cemenliklerinde ve dag tundra erazilerinde yasayir Senaye ehemiyyetine gore Altay Tuva ve Xakassi erazilerinde daha coxdur Xammalindan daha cox flavonoid almaq ucun istifade edilir Bu bitki cicekleme dovrunde yeni iyunun ikinci yarisindan bir aya qeder toplanilir Bitkinin yerustu hissesi govde ve kokleri kesilerek toplanilir Toplanilan xammal kesilmeli nazik qatlarla serilmeli yaxsi havasi deyisilen cardax ve naveslerde ve ya 50 70ºC temperaturda quruducu skaflarda qurudulmalidir Xammalin toplanilma duzgunluyune riayet edilmeli beleki toplanilan massivlerden tekrar toplanilma 2 3 ilden bir aparilmalidir Xammal havasi deyisilen quru yerlerde standarta uygun qablasdirilaraq stelajlarda saxlanilir Saxlama muddeti 5 ildir Terkibi ve tesiriYerustu hissesinin terkibinde flavonoidler 6 8 kvercetin ve izoramnetin rutin izoramnetin 3 rutinozid izokvercitrin toremeleri vardir Bundan basqa terkibinde saponinler asi maddeleri efir yagi karotin ve askorbin tursusu vardir Altay erazisinde olan bu novde flavonoidlerin miqdari Avropa hissesinde olan novlerden 2 5 defe cox olur Bitkinin demlemesi keyfiyyetli odqovucu dermandir Bitkiden alinan Buplerin adli preparatin terkibinde 90 den cox flavonoidler baslica olaraq izoramnetin 3 rutinozid 40 55 olur Bu preparat kapilliyarotoksikoz hemorragik diatez burun qanaxmalari ve damar odemlerinin profilaktikasi ve mualicesinde tetbiq edilir IstinadlarHemcinin bax