Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turtkul (özb. To‘rtko‘l, Тўрткўл, qaraq. Tórtkúl, Төрткүл, Petro-Aleksandrovsk) — Qaraqalpaqıstanda (Özbəkistan) şəhər, Turtkul rayonunun inzibati mərkəzi (tuman). Amudərya çayının sağ sahilində yerləşir.
| Turtkul | |
|---|---|
| özb. To‘rtko‘l, Тўрткўл qaraq. Tórtkúl, Төрткүл | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Özbəkistan |
| Region | Qaraqalpaqıstan |
| Rayon | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1873 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 85 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 50 800 nəfər (2004) |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
1873-cü ildə Amudərya çayının sağ sahilinin Xivə xanlığından Rusiyaya keçməsi ilə, Xivə qalasının yerində Turtkul, Rusiya imperiyasının Sırdərya bölgəsinin bir hissəsi olaraq Petro-Aleksandrovsk şəhəri (əslində-Petro-Aleksandrovskoye istehkamı) meydana gəldi.
Petro-Aleksandrovsk istehkamı, Türkistan Hərbi Dairəsinin Amudərya şöbəsi rəisinin iqamətgahı oldu. Şöbənin rəisi Amudəryanın Xiva tərəfində araq istehsalının qadağan edilməsi və Rusiya tərəfinə qaçaqmalçılığı, habelə soyğunçuluq, mal-qara oğurluğu üçün çayı keçən quldurların axtarılması və cəzalandırılması kimi məsələlərdə Xivə xanı ilə yazışmalar aparırdı.
Petro-Aleksandrovsk rayon şəhərinin gerbi, 21 aprel 1909-cu ildə, Sırdərya bölgəsinin digər gerbləri ilə birlikdə təsdiq edildi. "Qara zəmidə qırmızı qalxanın üstündə 3 üzüm salxımı ilə müşayiət olunan 3 qülləsi və açıq qapıları olan gümüş qala divarı var. Kəhar hissədə Sırdərya bölgəsinin emblemi var. Qalxan Aleksandr lenti ilə bağlanmış və gümüş divar tacı ilə örtülmüş qızıl üzüm budaqları ilə əhatə olunmuşdur.
1920-ci ildə Petro-Aleksandrovskun adı dəyişdirilərək Turtkul oldu. 1925-1932-ci illərdə Qaraqalpaq ASSR-in paytaxtı idi. 1939-cu ildə paytaxt Turtkulun 170 km-də olan Nukus şəhərinə köçürüldü. 1949-cu ildə şəhərin yeri sahilinin eroziyasına görə indiki yerinə dəyişdirildi.
Turtkul hazırda Qaraqalpaqstanın ən böyük şəhərlərindən biridir. Öz televiziyası var. Şəhərdə 2010-cu ilin yayında böyük bir ərzaq və geyim bazarı açılıb.
İqlimi
Turtkul soyuq çöl və quraq iqlimə malikdir. İqlimi kontinental, quraq və istidır. Ən soyuq ay orta temperaturu −25°C (−13°F) olan yanvar, ən isti ay isə 45°C (113°F) temperaturla iyul ayıdır. İllik orta temperatur 12.4°C (54.3°F)-dir. İllik yağıntı 97 mm; mart ayında ən yüksəkdir, təxminən 20 mm və iyul-sentyabr ayları arasında sıfıra yaxındır. Buxarlanma yağıntıları orta hesabla 36 dəfə, bəzən 270 dəfə üstələyir.
İqtisadiyyatı
Şəhərdə pambıq emalı fabriki, dəmir-beton zavodu, asfalt zavodu və Nukus Tibb Məktəbinin xarici bölməsi var. 1975-ci ildə şəhər əhalisi 22.000, 1991-ci ildə 38.200 nəfər idi.
Təhsil
Turtkul rayonunda 6 kollec fəaliyyət göstərir:
- Turtkul Bankçılıq Kolleci
- Turtkul Sənaye Pedaqoji Kolleci
- Turtkul Tibb Kolleci
- Turtkul Kənd Təsərrüfatı Kolleci
- Turtkul Sənaye və Nəqliyyat Kolleci
- Turtkul Akademik Liseyi.
İstinadlar
- О возделывании водки в Хиве (усл.) 2020-02-23 at the Wayback Machine. Письмо начальника Аму-Дарьинского отдела Туркестанского военного округа Хану Хивинскому. 4 ноября 1874 года, № 420.
- О краже туркменами имущества каракалпаков (усл.) 2019-12-28 at the Wayback Machine Письмо начальника Аму-Дарьинского отдела Туркестанского военного округа Хану Хивинскому. 28 ноября 1874 года, № 3579.
- Турткуль 2012-03-24 at the Wayback Machine, Great Soviet Encyclopedia (in Russian)
- Maria Shahgedanova (2002) The physical geography of northern Eurasia 2021-09-05 at the Wayback Machine, Volume 3 of Oxford regional environments, Oxford University Press, ISBN p. 269
- Robert E. Gabler et al. (2008) Physical Geography 2021-07-29 at the Wayback Machine, ISBN p. 246
- Kenneth Walton (2007) The Arid Zones 2021-07-29 at the Wayback Machine, Transaction Publishers, ISBN , p. 37
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turtkul ozb To rtko l Tyrtkyl qaraq Tortkul Tortkүl Petro Aleksandrovsk Qaraqalpaqistanda Ozbekistan seher Turtkul rayonunun inzibati merkezi tuman Amuderya cayinin sag sahilinde yerlesir Turtkulozb To rtko l Tyrtkyl qaraq Tortkul Tortkүl41 33 sm e 61 00 s u Olke OzbekistanRegion QaraqalpaqistanRayonTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1873Merkezin hundurluyu 85 1 mSaat qursagi UTC 5EhalisiEhalisi 50 800 nefer 2004 Xeriteni goster gizle Turtkul Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiTurtkul mescidiSeherde qastronom 1873 cu ilde Amuderya cayinin sag sahilinin Xive xanligindan Rusiyaya kecmesi ile Xive qalasinin yerinde Turtkul Rusiya imperiyasinin Sirderya bolgesinin bir hissesi olaraq Petro Aleksandrovsk seheri eslinde Petro Aleksandrovskoye istehkami meydana geldi Petro Aleksandrovsk istehkami Turkistan Herbi Dairesinin Amuderya sobesi reisinin iqametgahi oldu Sobenin reisi Amuderyanin Xiva terefinde araq istehsalinin qadagan edilmesi ve Rusiya terefine qacaqmalciligi habele soygunculuq mal qara ogurlugu ucun cayi kecen quldurlarin axtarilmasi ve cezalandirilmasi kimi meselelerde Xive xani ile yazismalar aparirdi Petro Aleksandrovsk rayon seherinin gerbi 21 aprel 1909 cu ilde Sirderya bolgesinin diger gerbleri ile birlikde tesdiq edildi Qara zemide qirmizi qalxanin ustunde 3 uzum salximi ile musayiet olunan 3 qullesi ve aciq qapilari olan gumus qala divari var Kehar hissede Sirderya bolgesinin emblemi var Qalxan Aleksandr lenti ile baglanmis ve gumus divar taci ile ortulmus qizil uzum budaqlari ile ehate olunmusdur 1920 ci ilde Petro Aleksandrovskun adi deyisdirilerek Turtkul oldu 1925 1932 ci illerde Qaraqalpaq ASSR in paytaxti idi 1939 cu ilde paytaxt Turtkulun 170 km de olan Nukus seherine kocuruldu 1949 cu ilde seherin yeri sahilinin eroziyasina gore indiki yerine deyisdirildi Turtkul hazirda Qaraqalpaqstanin en boyuk seherlerinden biridir Oz televiziyasi var Seherde 2010 cu ilin yayinda boyuk bir erzaq ve geyim bazari acilib IqlimiTurtkul soyuq col ve quraq iqlime malikdir Iqlimi kontinental quraq ve istidir En soyuq ay orta temperaturu 25 C 13 F olan yanvar en isti ay ise 45 C 113 F temperaturla iyul ayidir Illik orta temperatur 12 4 C 54 3 F dir Illik yaginti 97 mm mart ayinda en yuksekdir texminen 20 mm ve iyul sentyabr aylari arasinda sifira yaxindir Buxarlanma yagintilari orta hesabla 36 defe bezen 270 defe usteleyir IqtisadiyyatiSeherde pambiq emali fabriki demir beton zavodu asfalt zavodu ve Nukus Tibb Mektebinin xarici bolmesi var 1975 ci ilde seher ehalisi 22 000 1991 ci ilde 38 200 nefer idi TehsilTurtkul rayonunda 6 kollec fealiyyet gosterir Turtkul Bankciliq Kolleci Turtkul Senaye Pedaqoji Kolleci Turtkul Tibb Kolleci Turtkul Kend Teserrufati Kolleci Turtkul Senaye ve Neqliyyat Kolleci Turtkul Akademik Liseyi IstinadlarO vozdelyvanii vodki v Hive usl 2020 02 23 at the Wayback Machine Pismo nachalnika Amu Darinskogo otdela Turkestanskogo voennogo okruga Hanu Hivinskomu 4 noyabrya 1874 goda 420 O krazhe turkmenami imushestva karakalpakov usl 2019 12 28 at the Wayback Machine Pismo nachalnika Amu Darinskogo otdela Turkestanskogo voennogo okruga Hanu Hivinskomu 28 noyabrya 1874 goda 3579 Turtkul 2012 03 24 at the Wayback Machine Great Soviet Encyclopedia in Russian Maria Shahgedanova 2002 The physical geography of northern Eurasia 2021 09 05 at the Wayback Machine Volume 3 of Oxford regional environments Oxford University Press ISBN 0 19 823384 1 p 269 Robert E Gabler et al 2008 Physical Geography 2021 07 29 at the Wayback Machine ISBN 0 495 55506 1 p 246 Kenneth Walton 2007 The Arid Zones 2021 07 29 at the Wayback Machine Transaction Publishers ISBN 0 202 30928 2 p 37