Adnan Şahbulatov adına Çeçenistan Dövlət Filarmoniyası — Çeçenistan Respublikasının əsas peşəkar konsert təşkilatı.
Adnan Şahbulatov adına Çeçenistan Dövlət Filarmoniyası | |
---|---|
| |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Yerləşir | Çeçenistan |
Ünvan | Qroznı şəhəri, Teatralnaya küçəsi, ev 1/75 |
Tarixi | |
Əvvəlki adı | Çeçen-İnquş Dövlət Filarmoniyası |
Əsası qoyulub | 1939 |
Filarmoniya binası | |
Memarlıq üslubu | modernizm |
Heyət | |
Direktor | Denilxanova Tamara Sultanovna |
Bədii rəhbər | Aymani Aydəmirova |
Baş rejissor | Valeri Xlebnikov |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Xalq teatrında bədii özfəaliyyət kollektivləri, musiqi studiyası və xalq çalğı alətləri orkestri əsasında rejissor Q.X.Mepurnovun təşəbbüsü ilə 1936-cı ildə çeçen-inquş mahnı, musiqi və rəqs ansamblı yaradıldı. Bədii rəhbər və baş dirijor Qazaxıstan SSR-in əməkdar incəsənət xadimi L.M.Şarqorodski idi. 1939-cu ildə bu kollektivlərin bazasında filarmoniya yaradıldı. Eyni zamanda musiqi məktəbinin müəllimi D.Beslerin rəhbərliyi ilə Filarmoniyada simfonik orkestr yaradılmışdır. Orkestrin üzvlərindən simli kvartet və estrada qrupları təşkil edildi.
Filarmoniya respublikanın musiqi mədəniyyətinin inkişafına böyük töhfə vermişdir. Bir sıra sovet bəstəkarları çeçen-inquş folkloru əsasında əsərlər yaratmışlar: A.A.Davidenkonun "Çeçen süitası", M.V.Kovalın "Djigitovka", "Çeçen-inquş mövzularında simli kvartet üçün süita" və "Çeçen-inquş melodiyası" N.S.Reçmenski, Umar Beksultanovun "Dağlar əfsanəsi" şeiri bu qəbildəndir. Çeçen-İnquş MSSR-in əməkdar artisti A.Xalebski simfonik orkestr üçün çeçen-inquş mövzularında süita, çoxsaylı xor əsərləri yazmış, çeçen-inquş folklorunun mahnı və rəqslərini ayrıca yazılar və aranjemanlar etmişdir.
Deportasiyadan sonra
Çeçen-İnquş Filarmoniyasının çiçəklənmə dövrü Vaxa Tataevin (1958–1976) respublikanın mədəniyyət naziri olduğu dövrə düşmüşdü. Respublikanın məşhur artistlərindən — RSFSR-in əməkdar artisti Məryəm Aydəmirova, Ömər Dimayev, RSFSR xalq artisti Valid Daqayev, Çeçenistan-İnquş MSSR-in xalq artistləri Sultan Maqomedov və Şita Edisultanov kimi görkəmli sənətkarlardan başqa, Mahmud Esambayev də burada işləyirdi.
1972-ci ildə bəstəkar Səid Dimayev filarmoniyanın bəddi rəhbəri, Nikolay Kiryakoviç Amanatidi isə direktoru oldu.
1977-ci ildə respublika teatr-konsert zalının 800 tamaşaçı tuta bilən yeni binası istifadəyə verildi. Bina memarlar A.Dobrovolski, R.Naymuşin və V.Qoldovski tərəfindən layihələndirilmiş və o dövrün ən son texnologiyası ilə təchiz edilmişdir. Binanın qarşısında rəngli musiqi fəvvarələri var idi.
1980-ci illərdə Filarmoniyanın afişalarında yeni istedadlı artistlərin adları peyda oldu: Tamara Dadaşeva, Zelimxan Dudayev, Apti Dalhadov, Marem Taşayeva, Ramzan Daudov, İslam Gelqoyev və başqaları. Bu sənətçilərin ətrafında bir neçə folklor kollektivi — Tamara Dadaşevanın iştirakı ilə "Sintar" ansamblı, Apti Dalhadov və Məryəm Taşayevanın iştirakı ilə "İçkeriya VİA", Əli Dimayevin rəhbərliyi altında "Zama" ansamblı və bir sıra başqaları yaradılmışdır.
Müharibədən sonra
SSRİ-nin dağılmasından və Çeçenistan ərazisində hərbi əməliyyatlardan sonra bir çox artistlər yaradıcılıq fəaliyyətlərini dayandırmağa, bəziləri isə respublikanı tərk etməyə məcbur oldular.
Döyüşlərin tam dayandırılmasından çox əvvəl Çeçenistanda həyatın bütün sahələrinin bərpası başladı. Proses çox çətin keçdi, çünki bəzi mədəniyyət xadimləri ölmüş, bəziləri respublikanı tərk etmiş, mədəniyyət müəssisələri dağıdılmış, geyim, musiqi alətləri, nəqliyyat, maliyyə yox idi. Filarmoniya işinə praktiki olaraq sıfırdan başlamalı oldu.
2006-cı ildə Dövlət Filarmoniyasında xalq çalğı alətləri orkestri yaradılmışdır. Qısa müddətdə yeni proqram yaradıldı. Üç ay sonra orkestrin solo konserti baş tutdu.
Respublikada musiqi mədəniyyətinin dirçəldilməsi istiqamətində xeyli iş aparılır ki, bunda filarmoniya işçilərinin də xidmətləri diqqətəlayiq yer tutur. Musiqi mədəniyyətinin və incəsənətinin respublika əhalisi arasında təbliğində böyük uğurlarına görə Dövlət Filarmoniyasının bir çox artistləri Çeçenistan Respublikasının fəxri adlarına layiq görülmüşlər. Onların arasında Çeçenistan Respublikasının xalq artistləri Marem Taşayeva, Makka Mejiyeva, Zelimxan Dudayev, İmran Usmanov, əməkdar artistlər Kuzani Abduraşidova, Taus Musayeva, Bislan Suipov, Zina Anasova, Malika Yunusova, Toita İsrailova, Vaxa Saayev və başqaları var.
İstinadlar
- "ГБУК «Чеченская государственная филармония им. А.Шахбулатова»". 2014-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-07-31.
- Богат, 2016
- "Большой министр маленькой республики". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-30.
- Севостьянов
Ədəbiyyat
- Богат А. В. Грозный и Чечено-Ингушетия в значках и почтовых изданиях. Израиль: А. Г. студия плюс дизайн. 2016. ISBN .
Xarici keçidlər
- Большой министр маленькой республики
- Севостьянов М. П. "Республиканский театрально-концертный зал". gorod-grozny.ru (rus). İstifadə tarixi: 2021-07-03.
- Отчетный концерт Чеченской Государственной Филармонии — YouTube
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adnan Sahbulatov adina Cecenistan Dovlet Filarmoniyasi Cecenistan Respublikasinin esas pesekar konsert teskilati Adnan Sahbulatov adina Cecenistan Dovlet FilarmoniyasiQrozni seherinde Filarmoniyanin yerlesdiyi konsert zalinin binasiYerlesmesi43 19 24 sm e 45 41 00 s u Olke RusiyaYerlesir CecenistanUnvan Qrozni seheri Teatralnaya kucesi ev 1 75TarixiEvvelki adi Cecen Inqus Dovlet FilarmoniyasiEsasi qoyulub 1939Filarmoniya binasiMemarliq uslubu modernizmHeyetDirektor Denilxanova Tamara SultanovnaBedii rehber Aymani AydemirovaBas rejissor Valeri Xlebnikov Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiXalq teatrinda bedii ozfealiyyet kollektivleri musiqi studiyasi ve xalq calgi aletleri orkestri esasinda rejissor Q X Mepurnovun tesebbusu ile 1936 ci ilde cecen inqus mahni musiqi ve reqs ansambli yaradildi Bedii rehber ve bas dirijor Qazaxistan SSR in emekdar incesenet xadimi L M Sarqorodski idi 1939 cu ilde bu kollektivlerin bazasinda filarmoniya yaradildi Eyni zamanda musiqi mektebinin muellimi D Beslerin rehberliyi ile Filarmoniyada simfonik orkestr yaradilmisdir Orkestrin uzvlerinden simli kvartet ve estrada qruplari teskil edildi Filarmoniya respublikanin musiqi medeniyyetinin inkisafina boyuk tohfe vermisdir Bir sira sovet bestekarlari cecen inqus folkloru esasinda eserler yaratmislar A A Davidenkonun Cecen suitasi M V Kovalin Djigitovka Cecen inqus movzularinda simli kvartet ucun suita ve Cecen inqus melodiyasi N S Recmenski Umar Beksultanovun Daglar efsanesi seiri bu qebildendir Cecen Inqus MSSR in emekdar artisti A Xalebski simfonik orkestr ucun cecen inqus movzularinda suita coxsayli xor eserleri yazmis cecen inqus folklorunun mahni ve reqslerini ayrica yazilar ve aranjemanlar etmisdir Deportasiyadan sonraFilarmoniyanin sekili olan 1979 cu ilde buraxilmis SSRI poct markasi Cecen Inqus Filarmoniyasinin ciceklenme dovru Vaxa Tataevin 1958 1976 respublikanin medeniyyet naziri oldugu dovre dusmusdu Respublikanin meshur artistlerinden RSFSR in emekdar artisti Meryem Aydemirova Omer Dimayev RSFSR xalq artisti Valid Daqayev Cecenistan Inqus MSSR in xalq artistleri Sultan Maqomedov ve Sita Edisultanov kimi gorkemli senetkarlardan basqa Mahmud Esambayev de burada isleyirdi 1972 ci ilde bestekar Seid Dimayev filarmoniyanin beddi rehberi Nikolay Kiryakovic Amanatidi ise direktoru oldu 1977 ci ilde respublika teatr konsert zalinin 800 tamasaci tuta bilen yeni binasi istifadeye verildi Bina memarlar A Dobrovolski R Naymusin ve V Qoldovski terefinden layihelendirilmis ve o dovrun en son texnologiyasi ile techiz edilmisdir Binanin qarsisinda rengli musiqi fevvareleri var idi 1980 ci illerde Filarmoniyanin afisalarinda yeni istedadli artistlerin adlari peyda oldu Tamara Dadaseva Zelimxan Dudayev Apti Dalhadov Marem Tasayeva Ramzan Daudov Islam Gelqoyev ve basqalari Bu senetcilerin etrafinda bir nece folklor kollektivi Tamara Dadasevanin istiraki ile Sintar ansambli Apti Dalhadov ve Meryem Tasayevanin istiraki ile Ickeriya VIA Eli Dimayevin rehberliyi altinda Zama ansambli ve bir sira basqalari yaradilmisdir Muharibeden sonraSSRI nin dagilmasindan ve Cecenistan erazisinde herbi emeliyyatlardan sonra bir cox artistler yaradiciliq fealiyyetlerini dayandirmaga bezileri ise respublikani terk etmeye mecbur oldular Doyuslerin tam dayandirilmasindan cox evvel Cecenistanda heyatin butun sahelerinin berpasi basladi Proses cox cetin kecdi cunki bezi medeniyyet xadimleri olmus bezileri respublikani terk etmis medeniyyet muessiseleri dagidilmis geyim musiqi aletleri neqliyyat maliyye yox idi Filarmoniya isine praktiki olaraq sifirdan baslamali oldu 2006 ci ilde Dovlet Filarmoniyasinda xalq calgi aletleri orkestri yaradilmisdir Qisa muddetde yeni proqram yaradildi Uc ay sonra orkestrin solo konserti bas tutdu Respublikada musiqi medeniyyetinin dirceldilmesi istiqametinde xeyli is aparilir ki bunda filarmoniya iscilerinin de xidmetleri diqqetelayiq yer tutur Musiqi medeniyyetinin ve incesenetinin respublika ehalisi arasinda tebliginde boyuk ugurlarina gore Dovlet Filarmoniyasinin bir cox artistleri Cecenistan Respublikasinin fexri adlarina layiq gorulmusler Onlarin arasinda Cecenistan Respublikasinin xalq artistleri Marem Tasayeva Makka Mejiyeva Zelimxan Dudayev Imran Usmanov emekdar artistler Kuzani Abdurasidova Taus Musayeva Bislan Suipov Zina Anasova Malika Yunusova Toita Israilova Vaxa Saayev ve basqalari var Istinadlar GBUK Chechenskaya gosudarstvennaya filarmoniya im A Shahbulatova 2014 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2014 07 31 Bogat 2016 Bolshoj ministr malenkoj respubliki 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 30 SevostyanovEdebiyyatBogat A V Groznyj i Checheno Ingushetiya v znachkah i pochtovyh izdaniyah Izrail A G studiya plyus dizajn 2016 ISBN 978 965 555 874 6 Xarici kecidlerBolshoj ministr malenkoj respubliki Sevostyanov M P Respublikanskij teatralno koncertnyj zal gorod grozny ru rus Istifade tarixi 2021 07 03 Otchetnyj koncert Chechenskoj Gosudarstvennoj Filarmonii YouTube