Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vilyam Layon Makkenzi (ing. William Lyon Mackenzie; 12 mart 1795, Sprinqfeld, Dandi) — Kanada jurnalisti, siyasətçisi, inqilabçısı.
Həyatı
Vilyam Layon Makkenzi 12 mart 1795-ci ild Sprinqfelddə anadan olub. Müəllim təhsilini məhəllə məktəbində tamamladıqdan sonra 1817-ci ildə Uiltşirdə bir kanal şirkətinin idarə edilməsi üzrə iş dünyasına girdi.
1820 və 1830-cu illlərdə Vilyam Layon Makkenzi Yuxarı Kanada sisteminin ən böyük, kritik tənqidçisi idi. Onun temperamenti və inancı onu müstəmləkə hökumətinə qarşı silahlı üsyan etməyə və hətta, bu üsyana başçılıq etmə nöqtəsinə qədər aparmışdı. 1820-ci ildə Makkenzi İngilis Şimali Amerikaya köç etdi. 1824-cü ildə Müstəmləkə Müdafiəsini nəşr etməyə başladı və 1 il əvvəl nəşr yerini Quinstondan Yorka (Toronto) daşıdı. Qəzeti vasitəsilə koloniya içindəki imtiyaz və iqtidar adamlarını çox şiddətlə tənqid etdi və 8 İyun 1826-cı ildə bir sıra gənc jurnalist onun mətbəəəsini alt-üst etdi. Bu, Makkenizyə, onun məqaləsinə və reformist fikirlərinə qarşı Family Compact kimi tanınan iqtidar partiyasının səhvi idi.
O, tezliklə Yuxarı Kanada camaatı arasında xalq qəhrəmanı olmağa başlayır kim ki, Yuxarı Kanada idarəçiləri haqqında düzgün fikirlərə sahibdir və artıq nəsə edilməyin tərəfdarıdır.
Makkenzi 1828-ci ildə York qraflığı üçün Yuxarı Kanadanın Qanunvericilik Assambleyasına seçkilərdə qalib gəldi və 1830-cu ildə yenidən seçildi. 1831-ci ildə o, hökumətə şiddətlə hücum etdi və buna görə də assamblyedan qovuldu. O, 1834-cü ilə tez-tez seçkilərə yenidən seçilirdi və qovulurdu. 1835-ci ildə yeni qurulan Toronto şəhərinin ilk bələdiyyə başçısı seçildi.
1829-cu ili onun siyası həyatında kritik il idi, belə ki, o, həmin ildə Amerika Birləşmiş Dövlətlərinə səfər etdi və Vaşinqtonda president Andrew Jackson ilə görüşdü. Bu görüşdən sonra Makkenzi öz hislərinə bird aha əmin oldu: onun Yuxarı Kanadanın siyası elitalarına olan tənqidləri haqlıdır və bu respublikaçı hökumət, bəlkə də, siyası və social islahatlara nail olmaq üçün ən real cavabdır. 1832-ci ildə Kanadaya gedərək İngilis hökumətinə Yuxarı Kanadadakı acı bir vəziyyət haqqında etiraz etdi və nəzakət və haqlı bir simpatiya ilə qarşılandı. Onun idarəetmə ilə əlaqədar aqresiv və birbaşa hücumları qanuni hərəkət təhdidləri, təhqir iddiaları və təzyiq bürolarının qırıldığı və Ontario Gölünə atıldığı qəzetin bürosuna hücum ilə dərhal cavab gətirdi.
Makkenzi əyalətdəki islahat iddiasını ətraflı olaraq izah edən və 1835-ci ildə nəşr olunan "Şikayət Komitəsinin Yeddinci Hesabatı/İslahatı" nı hazırlayarkən çox əziyyət çəkmişdi. 1835-ci ilin noyabr ayında Makkenzi Louis-Cozef Papineau'nu ziyarət etdi və iki Kanadalıların reformist qrupları arasındakı ittifaqı gücləndirdi.
1836-cı ilin ümumi seçkilərində Makkenzi vəzifəsini itirdi. O, yeni qubernator Francis Bondun açıq siyasətbazlığında təhqir edildi. Makkenzi radikal tədbirləri müdafiə edən adamlardan ibarət bir qrupun mərkəzi oldu. İyul ayı, 1837-ci ildə gələcəkdəki ola biləcək inqilab üçün mərkəz qurma istiqamətində bir ehtiyat komitə təyin edildi. Makkenzi və onun davamçıları, 25 noyabr 1837-ci ildə müvəqqəti hökuməti elan edənə qədər açıq üsyan hərəkatına başladı.
Üsyan və sürgün
Üsyançılar təkcə Makkenzi və hücuma qatılan ardıcılları deyildi, həmçinin, Vali Bondun başçılıq etdiyi İngilis Konservativ Partiyasının üzvləri (Torry) idi. 7 dekabr 1837-ci ildə üsyankarlara sadiq Tory gücləri hücuma məruz qaldı. Üsyançılar tezliklə dağılmağa başladılar və Makkenzi Amerika Birləşmiş Dövlətlərinə qaçdı. Niagara çayındakı Navy Adalarının müqəddəs sahəsindən müvəqqəti bir hökumət elan etdi, ancaq tezliklə bu da geri çəkildi. Makkenzi 1839-cu ildə həbs olundu və tərəfsizlik qanunlarını tapdaladığı üçün 12 ay həbs cəzasına məhkum edildi.
Makkenzi növbəti on ildə ailəsini jurnalistika və New York Gömrük Məclisində bir müddətə çalışaraq dəstəklədi. 1849-cu ildə Birləşmiş Kanada əyalətinin Qanunvericilik Assambleyasının amnistiya siyahısına düşərək əfv edildi və Kanadaya geri döndü. 1850-ci ildə Haldimanda getmək üçün qanunvericilik orqanına seçildi və 1858-ci ildə təqaüdə çıxana qədər burda oturdu. Lakin məsul hökuməti və Birləşmiş Kanada Əyalətinin siyasi həyatında operativ prinsipləri yaratmaq üçün modelləşdirilən təşkilatları çox az anlamışdı və bundan belə siyasi həyatında, 1837-ci ildəki üsyandan əvvəl olduğu kimi əhəmiyyətli bir rol oynamadı.
Baxmayaraq ki, Makkenzi arzu etdiyi düşünülən islahatların həyata keçirilməsində uğursuzluq yaşadı, onun dəyişiklik üçün etdiyi hərəkətlər, göstərdiyi şücaətlər Kanada tarixində xüsusi yer tutub və Kanadalıların siyası tarixi məhz onun yazdıqları və etdiklərindən bəhrələnib. Makkenzi, 1861-ci ilin 28 avqustunda vəfat edib.
Mübahisə və miras
Makkenzinin rəsmi bioqrafiyası onun kürəkəni Charles Lindsey tərəfindən 1862-ci nəşr olundu. Yaxın keçmişdə, miras üçün bir sıra mübahisələr oldu, kimisi Makkenzinin siyasi müvəffəqiyyətsizliklərindən bəs etdi, kimisi onu siyasi qəhrəman kimi qələmə verdi. Tənqidçiləri onu Torontonun borcu və ya bölünmüş təşkilatları ilə başa çıxa bilməyən təsirsiz bir bələdiyyə başçısı olaraq təyin edir. Bədxahlar əsassız olaraq, onun liderlik əskikliyini ölümcül bir qüsur olaraq göstərirlər.
Yenə də 1837-ci ildəki uğursuz üsyana baxmayaraq, Makkenzi yeni bir millətiniçində demokratik bir cəmiyyətin lazımlı ünsürlərini təyin etməyə kömək etdi. 2002-ci ildəki köhnə Makkenzi bioqrafiyasında, köhnə Toronto Bələdiyyə Başçısı John Sewell, Makkenzinin ədalətli bir seçki prosesi də daxil olmaqla radikal demokratik ideallarının siyasi mövzularda xalqa açıq müzakirələri açıqladığını və xalqın demokratik müddətcə iştirakının 21-ci əsrdə də əhəmiyyətini qoruduğunu iddia edir. Bununla birlikdə, Makkenzininnin qızdırmalı hirsi, qısa boy və qırmızı parik kimi qəribəliklərinin hesabatları, onu Yuxarı Kanadada məsul və məsuliyyət sahibi bir hökumətin mübarizəsində lider olaraq siyasi irsindən zaman zaman çıxardı.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vilyam Layon Makkenzi ing William Lyon Mackenzie 12 mart 1795 Sprinqfeld Dandi Kanada jurnalisti siyasetcisi inqilabcisi Uiliam Layon MakkenziHeyatiVilyam Layon Makkenzi 12 mart 1795 ci ild Sprinqfeldde anadan olub Muellim tehsilini mehelle mektebinde tamamladiqdan sonra 1817 ci ilde Uiltsirde bir kanal sirketinin idare edilmesi uzre is dunyasina girdi 1820 ve 1830 cu illlerde Vilyam Layon Makkenzi Yuxari Kanada sisteminin en boyuk kritik tenqidcisi idi Onun temperamenti ve inanci onu mustemleke hokumetine qarsi silahli usyan etmeye ve hetta bu usyana basciliq etme noqtesine qeder aparmisdi 1820 ci ilde Makkenzi Ingilis Simali Amerikaya koc etdi 1824 cu ilde Mustemleke Mudafiesini nesr etmeye basladi ve 1 il evvel nesr yerini Quinstondan Yorka Toronto dasidi Qezeti vasitesile koloniya icindeki imtiyaz ve iqtidar adamlarini cox siddetle tenqid etdi ve 8 Iyun 1826 ci ilde bir sira genc jurnalist onun metbeeesini alt ust etdi Bu Makkenizye onun meqalesine ve reformist fikirlerine qarsi Family Compact kimi taninan iqtidar partiyasinin sehvi idi O tezlikle Yuxari Kanada camaati arasinda xalq qehremani olmaga baslayir kim ki Yuxari Kanada idarecileri haqqinda duzgun fikirlere sahibdir ve artiq nese edilmeyin terefdaridir Makkenzi 1828 ci ilde York qrafligi ucun Yuxari Kanadanin Qanunvericilik Assambleyasina seckilerde qalib geldi ve 1830 cu ilde yeniden secildi 1831 ci ilde o hokumete siddetle hucum etdi ve buna gore de assamblyedan qovuldu O 1834 cu ile tez tez seckilere yeniden secilirdi ve qovulurdu 1835 ci ilde yeni qurulan Toronto seherinin ilk belediyye bascisi secildi 1829 cu ili onun siyasi heyatinda kritik il idi bele ki o hemin ilde Amerika Birlesmis Dovletlerine sefer etdi ve Vasinqtonda president Andrew Jackson ile gorusdu Bu gorusden sonra Makkenzi oz hislerine bird aha emin oldu onun Yuxari Kanadanin siyasi elitalarina olan tenqidleri haqlidir ve bu respublikaci hokumet belke de siyasi ve social islahatlara nail olmaq ucun en real cavabdir 1832 ci ilde Kanadaya gederek Ingilis hokumetine Yuxari Kanadadaki aci bir veziyyet haqqinda etiraz etdi ve nezaket ve haqli bir simpatiya ile qarsilandi Onun idareetme ile elaqedar aqresiv ve birbasa hucumlari qanuni hereket tehdidleri tehqir iddialari ve tezyiq burolarinin qirildigi ve Ontario Golune atildigi qezetin burosuna hucum ile derhal cavab getirdi Makkenzi eyaletdeki islahat iddiasini etrafli olaraq izah eden ve 1835 ci ilde nesr olunan Sikayet Komitesinin Yeddinci Hesabati Islahati ni hazirlayarken cox eziyyet cekmisdi 1835 ci ilin noyabr ayinda Makkenzi Louis Cozef Papineau nu ziyaret etdi ve iki Kanadalilarin reformist qruplari arasindaki ittifaqi guclendirdi 1836 ci ilin umumi seckilerinde Makkenzi vezifesini itirdi O yeni qubernator Francis Bondun aciq siyasetbazliginda tehqir edildi Makkenzi radikal tedbirleri mudafie eden adamlardan ibaret bir qrupun merkezi oldu Iyul ayi 1837 ci ilde gelecekdeki ola bilecek inqilab ucun merkez qurma istiqametinde bir ehtiyat komite teyin edildi Makkenzi ve onun davamcilari 25 noyabr 1837 ci ilde muveqqeti hokumeti elan edene qeder aciq usyan herekatina basladi Usyan ve surgunUsyancilar tekce Makkenzi ve hucuma qatilan ardicillari deyildi hemcinin Vali Bondun basciliq etdiyi Ingilis Konservativ Partiyasinin uzvleri Torry idi 7 dekabr 1837 ci ilde usyankarlara sadiq Tory gucleri hucuma meruz qaldi Usyancilar tezlikle dagilmaga basladilar ve Makkenzi Amerika Birlesmis Dovletlerine qacdi Niagara cayindaki Navy Adalarinin muqeddes sahesinden muveqqeti bir hokumet elan etdi ancaq tezlikle bu da geri cekildi Makkenzi 1839 cu ilde hebs olundu ve terefsizlik qanunlarini tapdaladigi ucun 12 ay hebs cezasina mehkum edildi Makkenzi novbeti on ilde ailesini jurnalistika ve New York Gomruk Meclisinde bir muddete calisaraq destekledi 1849 cu ilde Birlesmis Kanada eyaletinin Qanunvericilik Assambleyasinin amnistiya siyahisina duserek efv edildi ve Kanadaya geri dondu 1850 ci ilde Haldimanda getmek ucun qanunvericilik orqanina secildi ve 1858 ci ilde teqaude cixana qeder burda oturdu Lakin mesul hokumeti ve Birlesmis Kanada Eyaletinin siyasi heyatinda operativ prinsipleri yaratmaq ucun modellesdirilen teskilatlari cox az anlamisdi ve bundan bele siyasi heyatinda 1837 ci ildeki usyandan evvel oldugu kimi ehemiyyetli bir rol oynamadi Baxmayaraq ki Makkenzi arzu etdiyi dusunulen islahatlarin heyata kecirilmesinde ugursuzluq yasadi onun deyisiklik ucun etdiyi hereketler gosterdiyi sucaetler Kanada tarixinde xususi yer tutub ve Kanadalilarin siyasi tarixi mehz onun yazdiqlari ve etdiklerinden behrelenib Makkenzi 1861 ci ilin 28 avqustunda vefat edib Mubahise ve mirasMakkenzinin resmi bioqrafiyasi onun kurekeni Charles Lindsey terefinden 1862 ci nesr olundu Yaxin kecmisde miras ucun bir sira mubahiseler oldu kimisi Makkenzinin siyasi muveffeqiyyetsizliklerinden bes etdi kimisi onu siyasi qehreman kimi qeleme verdi Tenqidcileri onu Torontonun borcu ve ya bolunmus teskilatlari ile basa cixa bilmeyen tesirsiz bir belediyye bascisi olaraq teyin edir Bedxahlar esassiz olaraq onun liderlik eskikliyini olumcul bir qusur olaraq gosterirler Yene de 1837 ci ildeki ugursuz usyana baxmayaraq Makkenzi yeni bir milletinicinde demokratik bir cemiyyetin lazimli unsurlerini teyin etmeye komek etdi 2002 ci ildeki kohne Makkenzi bioqrafiyasinda kohne Toronto Belediyye Bascisi John Sewell Makkenzinin edaletli bir secki prosesi de daxil olmaqla radikal demokratik ideallarinin siyasi movzularda xalqa aciq muzakireleri aciqladigini ve xalqin demokratik muddetce istirakinin 21 ci esrde de ehemiyyetini qorudugunu iddia edir Bununla birlikde Makkenzininnin qizdirmali hirsi qisa boy ve qirmizi parik kimi qeribeliklerinin hesabatlari onu Yuxari Kanadada mesul ve mesuliyyet sahibi bir hokumetin mubarizesinde lider olaraq siyasi irsinden zaman zaman cixardi