Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tumsoy-Lam (çeç. Tumsoyn lam) — Çeçenistan Respublikasının İtum-Kali və Şatoy rayonlarının sərhəddində Arqun vadisində yerləşən dağ zirvəsi.
| Tumsoy-Lam | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Hündür zirvəsi | 2072 m. |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Böyük Qafqaz dağlarının şərq hissəsində Martan və Arqun çaylarının arasında yerləşən bu Tumsoy-Lam dəniz səviyyəsindən 2072 metr, digər məlumatlara görə 2074 metr yüksəklikdə yerləşir. Adının mənası Tumsoylular dağı kimi tərcümə olunur. Əsas vadinin əks tərəfində, yaylada və azmeylli yamaclarda şimala doğru Tumsoy-lam silsiləsindən şərqə doğru - Martan çayının mənbəyindən Arqun çayına qədər yerləşir. Silsilənin uzunluğu 11 km-dir. Şimal-şərqə doğru Borzoy, Tumsoy kəndləri, cənubda isə Enista, Xurika və Basxa kəndləri üzərində ucalır.
Bu dağ "İmperator Rusiya Coğrafiya Cəmiyyəti"nin Qafqaz bölməsində xatırlanır:
 | Əsas vadinin yaylasında və az meylli yaamaclarında, Tumsoy-Lam silsiləsindən şimala doğriu yerləşir. Yaxınlığında tərk edilmiş Tsoqunoy, Vaşenderoy kimi çeçen aulları vardır. |  |
Tarixi
3 avqust 1873-cü ildə Tumsoy-Lam dağından rus naturalist, statistik və etnoqraf N.K.Zeydlits yol salmışdır. Pagirevin göstəricisində Tumsoy aulu və Tumsoy-Lam dağının adı qeyd olunub.
Tumsoy-Lam dağının yamacında yaşayış qülləsi var. Tumsohy-axk çayının dik sahilində yüksəlir. Tumsoy qülləsinin təxminən 5 metr hündürlüyü var. Taypu Tumsoya aiddir. XVI əsrdə tikilmişdir.
Vatan-Kortda - Tumsoy-Lama dağının şərq qolunda Vatan-Kort məzarlığı var. Tumsoy kəndindən cənuba doğru (1,5 km yüksəklikdə) Arqun çayına doğru uçurumun kənarında daş qutulardan ibarət məzarlıq var. 1964-cü ildə bir daş qutu tarixçi V.B.Vinoqradov və M.X.Oşayev tərəfindən açıldı. Adət və inventar üzrə məzarlığın Borzoya (Bu adda kənd var) aid olduğu müəyyən edildi və XIII-XIV əsrlərə aid olan bu məzar, həm də həmin tayfaya, Borzoya aiddir.
Məzarın yaxınlığında, onun ərazisində "Vatan-Kort məskəni" məntəqəsinin qalıqları var.
Bu qalıqlar 1964-cü ildə V.B.Vinoqradov və M.X.Oşayev tərəfindən tədqiq olunub.
2019-cu ildə Çeçenistanda "Tumsoy-Lam 2019" adlı Festival keçirilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- Известия Кавказского отдела Императорского Русского географического общества. Том 17. 1904 год. С. 68
- В Аргунском ущелье Чеченской республики прошла дискуссионная площадка. 2019-07-06 at the Wayback Machine Гучигов Сайпуддин (4 июля 2019).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tumsoy Lam cec Tumsoyn lam Cecenistan Respublikasinin Itum Kali ve Satoy rayonlarinin serheddinde Arqun vadisinde yerlesen dag zirvesi Tumsoy LamUmumi melumatlarHundur zirvesi 2072 m Yerlesmesi42 50 22 sm e 45 32 49 s u Olke RusiyaTumsoy Lam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaBoyuk Qafqaz daglarinin serq hissesinde Martan ve Arqun caylarinin arasinda yerlesen bu Tumsoy Lam deniz seviyyesinden 2072 metr diger melumatlara gore 2074 metr yukseklikde yerlesir Adinin menasi Tumsoylular dagi kimi tercume olunur Esas vadinin eks terefinde yaylada ve azmeylli yamaclarda simala dogru Tumsoy lam silsilesinden serqe dogru Martan cayinin menbeyinden Arqun cayina qeder yerlesir Silsilenin uzunlugu 11 km dir Simal serqe dogru Borzoy Tumsoy kendleri cenubda ise Enista Xurika ve Basxa kendleri uzerinde ucalir Bu dag Imperator Rusiya Cografiya Cemiyyeti nin Qafqaz bolmesinde xatirlanir Esas vadinin yaylasinda ve az meylli yaamaclarinda Tumsoy Lam silsilesinden simala dogriu yerlesir Yaxinliginda terk edilmis Tsoqunoy Vasenderoy kimi cecen aullari vardir Tarixi3 avqust 1873 cu ilde Tumsoy Lam dagindan rus naturalist statistik ve etnoqraf N K Zeydlits yol salmisdir Pagirevin gostericisinde Tumsoy aulu ve Tumsoy Lam daginin adi qeyd olunub Tumsoy Lam daginin yamacinda yasayis qullesi var Tumsohy axk cayinin dik sahilinde yukselir Tumsoy qullesinin texminen 5 metr hundurluyu var Taypu Tumsoya aiddir XVI esrde tikilmisdir Vatan Kortda Tumsoy Lama daginin serq qolunda Vatan Kort mezarligi var Tumsoy kendinden cenuba dogru 1 5 km yukseklikde Arqun cayina dogru ucurumun kenarinda das qutulardan ibaret mezarliq var 1964 cu ilde bir das qutu tarixci V B Vinoqradov ve M X Osayev terefinden acildi Adet ve inventar uzre mezarligin Borzoya Bu adda kend var aid oldugu mueyyen edildi ve XIII XIV esrlere aid olan bu mezar hem de hemin tayfaya Borzoya aiddir Mezarin yaxinliginda onun erazisinde Vatan Kort meskeni menteqesinin qaliqlari var Bu qaliqlar 1964 cu ilde V B Vinoqradov ve M X Osayev terefinden tedqiq olunub 2019 cu ilde Cecenistanda Tumsoy Lam 2019 adli Festival kecirilmisdir Hemcinin baxBaloy Lam Ataykort Tebulosmta Amir Kort AseneteIstinadlarGEOnet Names Server 2018 Izvestiya Kavkazskogo otdela Imperatorskogo Russkogo geograficheskogo obshestva Tom 17 1904 god S 68 V Argunskom ushele Chechenskoj respubliki proshla diskussionnaya ploshadka 2019 07 06 at the Wayback Machine Guchigov Sajpuddin 4 iyulya 2019