Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arbi Şəmsədinoviç Mamakayev (çeç. Мамакаев Iарби Шамсудди-кӏант;2 dekabr 1918, Nadtereçnoye, Terek vilayəti – 24 avqust 1958) — Çeçen sovet yazıçısı, tərcüməçi, çeçen ədəbiyyatının klassiki olan Vaynax ədəbiyyatının banilərindən biri.
| Arbi Mamakayev | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 2 dekabr 1918 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 24 avqust 1958(39 yaşında) |
| Fəaliyyəti | şair, dramaturq, tərcüməçi |
| Fəaliyyət illəri | 1934-cü ildən |
| Üzvlüyü |
|
Həyatı
Arbi Mamakayev 1918-ci il dekabrın 2-də Aşağı Naur kəndində kəndli ailəsində anadan olub. Erkən yaşlarınan atasız və anasız qalıb. Sernovodsk kəndindəki uşaq evində tərbiyə alıb, sonra fəhlə fakültəsində oxuyub.
1930-cu illərdə o, "Leninski put" qəzetində və radioda işləməyə başlayıb, dramaturqlar kursuna daxil olub.
Ərbi Mamakayevin ilk şeirləri 1934-cü ildə çap olunub. "Terekin dalğaları" adlı ilk toplusu 1940-cı ildə nəşr edilib. Şairin ən məşhur əsərlərindən biri də "Əslaq və Səlixət" poemasıdır.
1941-ci ildə danon ilə o, ilk dəfə əksinqilabi fəaliyyətdə ittiham edilərək həbs edilərək, altı ay həbsdə saxlanılıb. Lakin günahı sübuta yetirilmədiyindən sərbəst buraxılıb. Həbsdən çıxandan sonra Çeçenistan-İnquşetiya Yazıçılar Birliyində baş məsləhətçi vəzifəsində çalışıb. Bu zaman Çeçen-İnquş Dram Teatrının səhnəsində onun "Qəzəb" və "Zəka" pyesləri tamaşaya qoyulurdu.
Lakin çeçenlərin və inquşların deportasiyasına qarşı çıxandan dərhal sonra yenidən həbs olunur. Bunun ardınca 1956-cı ilə qədər davam edən Maqadana sürgün baş verir. Şairin hazırkı dövrə çatmış irsində sürgün illərinə aid şeirlər yoxdur.
Sürgündən şair ailəsinin yaşadığı Qazaxıstana qayıdır. O, "Znamya Truda" qəzetinin redaksiyasında işləməyə başlayır.
1957-ci ildə Arbi Mamakayev reabilitasiya olunaraq vətənə qayıdır. Vətəndə Mamakayev partiya sıralarına bərpa edilir və Yazıçılar Birliyində baş məsləhətçi kimi işə götürülür. Amma partiya bileti almaqdan imtina etməsi ömrünün son ilini çətinləşdirir.
Arbi Mamakayev uzun sürən xəsətlikdən sonra 1958-ci ildə şair dostu, Çeçenistanın xalq yazıçısı Abuzər Aydəmirovun evində vəfat edir.
Yaradıcılığı
A.Mamakayev "Qəzəb", "Zəka", "Matros Mayrbek", "Hekayə", "Doğma kənddə" və bir sıra başqa pyeslərin müəllifidir. Onun bir çox şeirləri çeçen ədəbiyyatının klassikasına çevrilib. Bu şeirlər üzərində hələ də populyar olan bir sıra mahnılar yazılır. Arbi Mamakayev rus ədəbiyyatının əsərlərinin çeçen dilinə tərcüməsində fəal iştirak etmişdir. Xüsusilə, o, ilk dəfə Mixail Lermontovun lirikasını tərcümə edib: "Mələk", "Kazak laylası", "Dağ zirvələri", "Əlvida, yuyulmamış Rusiya" və s.
Xatirəsi
1989-cu ildə Çeçenistan Respublikasının Nadtereçnoye kəndində Arbi Mamakayev adına Ədəbi Xatirə Muzeyi açılmışdır. Muzey Arbi Mamakayevin yeganə oğlu — Çeçenistan Yazıçılar İttifaqının idarə heyətinin sədri, hazırda muzeyin direktoru olan Eduard Arbiyeviç Mamakayevin təşəbbüsü ilə yaradılıb.
2 dekabr 2008-ci ildə Nadtereçnı kəndində Arbi Mamakayevin abidəsinin açılışı olub.
Qroznı və Avturı küçələri Arbi Mamakayevin adını daşıyır. Qroznıda, Arbi Mamakayev küçəsi, 1-dəki evdə rus və çeçen dillərində yazılmış xatirə lövhəsi quraşdırılıb:
 | Küçə Çeçen ədəbiyyatının klassiki Mamakayev Arbi Şamsudinoviçin adını daşıyır (02.12.1918 - 26.08.1958). |  |
Əsərləri
- Мамакаев А., Мамакаев Э. Избранное. «Кавказ, я был твоим…»: стихотворения, поэма, проза, публицистика, письма, воспоминания. Библиотека чеченской литературы. 11. Благотворительный фонд поддержки чеченской литературы. 2010. ISBN .
- Мамакаев А. Чеченские горы: [избранное: стихи, проза]. . 2008. ISBN .
- Мамакаев А. «Я был твоим, Кавказ»: стихотворения, проза и публицистика, письма. Московская городская организация Союза писателей России. 2008. ISBN .
- Мамакаев А. В горах Чечни: поэма. Чечено-Ингушское кн. изд-во. 1977.
İstinadlar
- (unspecified title) (ukr.).
- "Министерство культуры Чеченской Республики". 2014-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- "Информационный портал "Литературные новости"". 2009-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- . Альта-софт (rus). 2021-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-09.
- "Улица Арби Мамакаева, Автуры". 2gis.ru (rus). 2021-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-09.
Xarici keçidlər
- Литературно-мемориальный музей Арби Мамакаева
- Арби Мамакаев — "чеченский Есенин"
- Музей Арби Мамакаева 2021-10-24 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arbi Semsedinovic Mamakayev cec Mamakaev Iarbi Shamsuddi kӏant 2 dekabr 1918 Nadterecnoye Terek vilayeti 24 avqust 1958 Cecen sovet yazicisi tercumeci cecen edebiyyatinin klassiki olan Vaynax edebiyyatinin banilerinden biri Arbi MamakayevDogum tarixi 2 dekabr 1918 1918 12 02 Dogum yeri Nadterecnoye Terek vilayeti RSFSR d Vefat tarixi 24 avqust 1958 1958 08 24 39 yasinda Fealiyyeti sair dramaturq tercumeciFealiyyet illeri 1934 cu ildenUzvluyu SSRI Yazicilar Ittifaqi 1938 HeyatiArbi Mamakayev 1918 ci il dekabrin 2 de Asagi Naur kendinde kendli ailesinde anadan olub Erken yaslarinan atasiz ve anasiz qalib Sernovodsk kendindeki usaq evinde terbiye alib sonra fehle fakultesinde oxuyub 1930 cu illerde o Leninski put qezetinde ve radioda islemeye baslayib dramaturqlar kursuna daxil olub Erbi Mamakayevin ilk seirleri 1934 cu ilde cap olunub Terekin dalgalari adli ilk toplusu 1940 ci ilde nesr edilib Sairin en meshur eserlerinden biri de Eslaq ve Selixet poemasidir 1941 ci ilde danon ile o ilk defe eksinqilabi fealiyyetde ittiham edilerek hebs edilerek alti ay hebsde saxlanilib Lakin gunahi subuta yetirilmediyinden serbest buraxilib Hebsden cixandan sonra Cecenistan Inqusetiya Yazicilar Birliyinde bas meslehetci vezifesinde calisib Bu zaman Cecen Inqus Dram Teatrinin sehnesinde onun Qezeb ve Zeka pyesleri tamasaya qoyulurdu Qroznida Arbi Mamakayevin adini dasiyan kucede xatire lovhesi Lakin cecenlerin ve inquslarin deportasiyasina qarsi cixandan derhal sonra yeniden hebs olunur Bunun ardinca 1956 ci ile qeder davam eden Maqadana surgun bas verir Sairin hazirki dovre catmis irsinde surgun illerine aid seirler yoxdur Surgunden sair ailesinin yasadigi Qazaxistana qayidir O Znamya Truda qezetinin redaksiyasinda islemeye baslayir 1957 ci ilde Arbi Mamakayev reabilitasiya olunaraq vetene qayidir Vetende Mamakayev partiya siralarina berpa edilir ve Yazicilar Birliyinde bas meslehetci kimi ise goturulur Amma partiya bileti almaqdan imtina etmesi omrunun son ilini cetinlesdirir Arbi Mamakayev uzun suren xesetlikden sonra 1958 ci ilde sair dostu Cecenistanin xalq yazicisi Abuzer Aydemirovun evinde vefat edir YaradiciligiA Mamakayev Qezeb Zeka Matros Mayrbek Hekaye Dogma kendde ve bir sira basqa pyeslerin muellifidir Onun bir cox seirleri cecen edebiyyatinin klassikasina cevrilib Bu seirler uzerinde hele de populyar olan bir sira mahnilar yazilir Arbi Mamakayev rus edebiyyatinin eserlerinin cecen diline tercumesinde feal istirak etmisdir Xususile o ilk defe Mixail Lermontovun lirikasini tercume edib Melek Kazak laylasi Dag zirveleri Elvida yuyulmamis Rusiya ve s Xatiresi1989 cu ilde Cecenistan Respublikasinin Nadterecnoye kendinde Arbi Mamakayev adina Edebi Xatire Muzeyi acilmisdir Muzey Arbi Mamakayevin yegane oglu Cecenistan Yazicilar Ittifaqinin idare heyetinin sedri hazirda muzeyin direktoru olan Eduard Arbiyevic Mamakayevin tesebbusu ile yaradilib 2 dekabr 2008 ci ilde Nadterecni kendinde Arbi Mamakayevin abidesinin acilisi olub Qrozni ve Avturi kuceleri Arbi Mamakayevin adini dasiyir Qroznida Arbi Mamakayev kucesi 1 deki evde rus ve cecen dillerinde yazilmis xatire lovhesi qurasdirilib Kuce Cecen edebiyyatinin klassiki Mamakayev Arbi Samsudinovicin adini dasiyir 02 12 1918 26 08 1958 EserleriMamakaev A Mamakaev E Izbrannoe Kavkaz ya byl tvoim stihotvoreniya poema proza publicistika pisma vospominaniya Biblioteka chechenskoj literatury 11 Blagotvoritelnyj fond podderzhki chechenskoj literatury 2010 ISBN 5918210148 Mamakaev A Chechenskie gory izbrannoe stihi proza 2008 ISBN 5235031857 Mamakaev A Ya byl tvoim Kavkaz stihotvoreniya proza i publicistika pisma Moskovskaya gorodskaya organizaciya Soyuza pisatelej Rossii 2008 ISBN 5708202734 Mamakaev A V gorah Chechni poema Checheno Ingushskoe kn izd vo 1977 Istinadlar unspecified title ukr Ministerstvo kultury Chechenskoj Respubliki 2014 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 25 Informacionnyj portal Literaturnye novosti 2009 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 25 Alta soft rus 2021 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 09 Ulica Arbi Mamakaeva Avtury 2gis ru rus 2021 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 09 Xarici kecidlerLiteraturno memorialnyj muzej Arbi Mamakaeva Arbi Mamakaev chechenskij Esenin Muzej Arbi Mamakaeva 2021 10 24 at the Wayback Machine