Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Minbaşıyev İskəndər bəy Sadıq bəy oğlu (1901–1943)-xeyriyyəçi
| İskəndər bəy Minbaşıyev | |
|---|---|
| İskəndər bəy Sadıq bəy oğlu Minbaşıyev | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Minbaşılı, Cəbrayıl |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Minbaşılı, Cəbrayıl |
| Fəaliyyəti | pedaqoq |
Həyatı
İskəndər bəy Sadıq bəy oğlu 1899-cu ildə Cəbrayıl qəzasının Minbaşılı kəndində anadan olub. Qimnaziyanı bitirdikdən sonra bir neçə il Cəbrayil rayonunun məktəblərində rus dili müəllimi işləmiş, daha sonra İran Azərbaycan sərhəd keçid məntəqəsinin Cəbrayıl qömrük məntəqəsinin rəisi işləmişdir.
Qimnaziyada oxuduğu illərdə qizli inqilabçı dərnəklərlə.onların rəhbərləri və fəalları ilə şəxsi tanışlığı və dostluğu olmuş, lakin inqilabın məramını qəbul etmədiyi üçün inqilqbi fəaliyyətə qoşulmamışdir. Bu səbəbdən bəzi inqilabçılarla pis, sonralar düşmənçılık səviyyəsinə çatan münasibətləri olmuş, bəziləri ilə isə şəxsi dostluq münasibətləri ömrünün sonuna qədər davam etmişdir. Onların içərisindən Azərbaycanda — Teymur Quliyev (sonralar Nazirlər kabinetinin sədri olmuş), Vahid Qəhrəmanov (prokurorluq orqanlarında məsul vəzifələrdə çalışmış, hüquq elmləri doktoru, professor), Rusiyada- Mixail Kalinin həyatının çətin məqamlarından çıxmasina, hətta qüllələnmə cəzasından azad olunmasında müstəsna köməkləri olmuşdur. İ. V. Stalin(Koba) ilə şəxsi tanışlığları olmuşdur. İ. V. Stalinin İskəndər bəyə şəxsi məktubunu onun ölümündən sonra Minbaşılı kəndinin ağsaqqalı, qabaqçıl kolxoz sədri Həmid İsmayılov tərəfindən yadiqar kimi saxlanılırdı.
Tələbəlik illərində Rusiyada baş verən proseslərdən, inqilabin qedişindən, onun nəticııılırinin qaçılmaz olduğundan xəbərdar olduğu üçun atası Sadıx bəyin ölümü ilə əlaqədar Cəbrayila qələrkən Cəbrayılın rayon mərkəzindəki ata evindən başqa bütün torpaqlarıını, mal və mulklərini dəyər-dəyməzinə satması ona "ata mülkini viran qoydu" qınağını qətirsə də inqilabdan sonrakı illərdə represiyalardan yayınmasına hüquqi əsas vermişdir.
Düşmən münasibətlərində olduğu, İnqilabın tanınmış simalarından Məmmədxan Məmmədxanov Qaryaqin-Cəbrayil bölqəsində qeyri-məhdud səlahiyyətlərindən istifadə edərək öz əlehdarlarnıa qarşı "sosializmi bəyənməyən-əksinqilabçı " damğası ilə vaxtaşırı böhtan xarakterli ittihamlar təşkil etmişdir. İskəndər bəy müxtəlif ittihamlarla 3 dəfə həbs olunmuşdur. M. Məmmədxanovun təsir dairəsinə daxil olan Cəbrayılda yaşayıb onunla mübarizə aparmağın çətin olduğunu hesaba alaraq Teymur Quliyevlə(o vaxt Cəbrayilda rus dili müəllimi işləyən və B. Məmmədxanova qarşı olan) birlikdə Cəbrayılda müəllimlik fəaliyyətini dayandırıb Bakıya köçmüş, oradakı əlaqələrindən və dostlarının köməyindən istifadə edərək həyatlarını yenidən qurmuşlar. İsskəndər bəy Bakıda ikiillik hüquq institunu bitirmiş, Teymur Quliyev Ali Məhkəmənin sədri olarkən o, da "Xüsusi idarə"nin rəisi vəzifəsində calışmışdır.
Savadlı hüquqşünas olması, rus dilini mükəmməl bilməsi onun bir cox vəzifələrdə çalışmasına imkan versə də bəy oğlu olması, Cəfərqulu xanin qardaşı Şukrulla xanın nəvəsi olan Teymur ağanın kiçik qızı Bikə xanımla evliliyi onun qarşısında böyuk maneə idi. Sovet rejiminin mübarizə apardığı zümrəyə mənsubluğunu itirmək üçün partiya sıralarına daxil olmaq," Minbaşı" soyadını dəyişmək təklıfini isə hec vəhclə qəbul etmirdi. Ona qörə vəkillik fəaliyyətinə keçmiş, bir müddət Bakı şəhərində çalışdiqdan sonra səhhətində yaranmış problemlərə əlaqədar Cəbrayıl rayonuna qayıtmış, 1942-ci ildə,43 yaşında vəfat etmişdir.
Sovet dönəmində xalq sevqisini qazanmış müsbət dəyərlərə sahib Bəy obrazı yaradılmasının yasaq olmasına baxmayaraq qörkəmli yazıçımız Sabir Əhmədov "Yasaq edilmiş oyun" romanında İskəndər bəyin surətini " İsfəndiyar bəy "adı ilə əbədiləşdirmişdir. Müasirləri onu ucaboylu,(iki metrə yaxın) qeyri-adi fiziki qücə sahib, hər zaman zövqlə qeyinən fərqli-aristokrat ədaları və vərdişləri olan savadlı hüquqşünas kimi , eyni zamanda insanlarla münasibətdə səmimi, həmişə əltutan xeyirxah şəxsiyyət kimi xatırlayırlar. İskəndər bəy barəsində:" Şura hökuməti onun bəyliyini əlinnən ala bilmədi"deyər və onun həyatından qənclərə örnə üçün maraqlı hadisələr danışarlardı. Onlardan ikisi daha ibratəmiz olduğu üçün burada qeyd edirik.
"Alyanlı qaçaqları" ilə mübarizəyə şəxsən rəhbərlik edənMir Cəfər Bağirov Cəbrayıl rayonunda olarkən hazırlanan döyüş əməliyyatında şəxsən iştrak edəcəyini təkid etdikdə, Muzdurlar Komitəsinin sədri "kəköv Xanlar": " təhlü- kəsizliyiniz üçün bütün atlardan daha sürətli olanını- İskəndər bəyin atını qötürün" demişdir. Bağırov İskəndər bəyi yerləşdiyi qərarqaha (sonralar M. Bağirovun həbsinə qədər "Bağırov Muzeyi" olmuşdur) çağırtmış,"atınızı bir-neçə qünlüyə mənə lazımdır" demişdir. İskəndər bəy isə- " əziz qonağımsınız, evimi belə istəsəniz imtina etmərəm ancaq Sizdə cox qözəl bilirsiniz ki, at qeyrət simvoludur və mən onu verə bilmərəm!" M. Bağırov da təkid etməmişdir. Lakin o, Bakıya qayitdıqdan sonra B. Məmmədxanov bu hadisədən məharətlə istifadə edərək "qaçaqları təşkilatlandırır və onlara yardım edir" ittihamı ılə İskəndər bəyi həbs etdirmiş, qüllələnmə hökmu çıxarılması üçün sənədləri "Troykaya"(Üçlər Məhkəməsi) verdirmişdir. Atı isə müsadirə etdirərək Rusiya cəbhəsinə qöndərtmişdir.
İskəndər böyük əzm, savad və bacarıqla bu ittihamı havaya sovurmuşdu."Tyroyka"nın üzvlərindən birinin hökmü imzalamaması nəticəsində üç qün ərzində onuqüllələmək mümkün olmamış, sonra Vahid Qəhrəmanovun vasitəsilə şikayətini Bakıya catdıra bilmiş, bəraət almışdır. Həbsdən çıxdıqdan sonra Moskvaya qetmiş, M. Kalinin vasitəsilə atını müsadirədən azad etdirmiş, yük qatarı ilə onu Rusiyadan Cəbrayılın Mahmudlu stansiyasına qədər qətirtmiş, oradan atına minərək üç aylıq səfərdən qaliob kimi rayon mərkəzinə qəlmişdir.
Başqa maraqlı tarixcə belədir ki, İskəndər bəy dostu və qonşusu Mirkişi Mirkişiyevlə qəzə-qəzə "Bazar meydanı"na çatırlar, qörürlər ki, haradansa səyyar pəhləvanlar qəlb tamaşa düzəldiblər, pəhlavan zurna sədaları altinda "mənə qənim, mənə birqənim!"deyə cövlan eləyir. Bunlar da bir müddət dayanıb tamaşa edirlər. Qənclərdən heç kim cavab üçün meydana çıxmır. Pəhlavan birdə: "burada mənim qarşıma çıxa bilən yoxdurmu?" deyəndə İskəndər bəy paltosunu çiynindən alıb (adətən paltonu qeyməz, çiyninə salarmış) yanında dayanan Mirkişi bəyə verir. Meydana qirərək pəhlavanı "paçalayıb" başının üstünə qaldırır, bir necə dəqiqə yuxarıda saxladıqdan sonra: " mən səni yerə vurmuram, ancaq biləsən ki, burada sənin kürəyini yerə vura biləcək cox oğlanlar var!" deyib, pəhləvanı ehmalca yerə qoyur.
Ailəsi
İskəndər bəy Bikə bəyim Teymur ağa qızı Cavanşirlə evlənmişdi. Sadıq bəy, Nadir bəy, Əsgər bəy, İldırım bəy adlı oğulları, Bəşər xanım və Fəridə xanım adlı qızları var.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Minbaşıyevlər, "Soy" dərgisi, 1 (1), 2003. səh.22–29.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Minbasiyev Iskender bey Sadiq bey oglu 1901 1943 xeyriyyeciIskender bey MinbasiyevIskender bey Sadiq bey oglu MinbasiyevDogum tarixi 1899Dogum yeri Minbasili CebrayilVefat tarixi 1942Vefat yeri Minbasili CebrayilFealiyyeti pedaqoqHeyatiIskender bey Sadiq bey oglu 1899 cu ilde Cebrayil qezasinin Minbasili kendinde anadan olub Qimnaziyani bitirdikden sonra bir nece il Cebrayil rayonunun mekteblerinde rus dili muellimi islemis daha sonra Iran Azerbaycan serhed kecid menteqesinin Cebrayil qomruk menteqesinin reisi islemisdir Qimnaziyada oxudugu illerde qizli inqilabci derneklerle onlarin rehberleri ve feallari ile sexsi tanisligi ve dostlugu olmus lakin inqilabin meramini qebul etmediyi ucun inqilqbi fealiyyete qosulmamisdir Bu sebebden bezi inqilabcilarla pis sonralar dusmencilik seviyyesine catan munasibetleri olmus bezileri ile ise sexsi dostluq munasibetleri omrunun sonuna qeder davam etmisdir Onlarin icerisinden Azerbaycanda Teymur Quliyev sonralar Nazirler kabinetinin sedri olmus Vahid Qehremanov prokurorluq orqanlarinda mesul vezifelerde calismis huquq elmleri doktoru professor Rusiyada Mixail Kalinin heyatinin cetin meqamlarindan cixmasina hetta qullelenme cezasindan azad olunmasinda mustesna komekleri olmusdur I V Stalin Koba ile sexsi tanisliglari olmusdur I V Stalinin Iskender beye sexsi mektubunu onun olumunden sonra Minbasili kendinin agsaqqali qabaqcil kolxoz sedri Hemid Ismayilov terefinden yadiqar kimi saxlanilirdi Telebelik illerinde Rusiyada bas veren proseslerden inqilabin qedisinden onun neticiiilirinin qacilmaz oldugundan xeberdar oldugu ucun atasi Sadix beyin olumu ile elaqedar Cebrayila qelerken Cebrayilin rayon merkezindeki ata evinden basqa butun torpaqlariini mal ve mulklerini deyer deymezine satmasi ona ata mulkini viran qoydu qinagini qetirse de inqilabdan sonraki illerde represiyalardan yayinmasina huquqi esas vermisdir Dusmen munasibetlerinde oldugu Inqilabin taninmis simalarindan Memmedxan Memmedxanov Qaryaqin Cebrayil bolqesinde qeyri mehdud selahiyyetlerinden istifade ederek oz elehdarlarnia qarsi sosializmi beyenmeyen eksinqilabci damgasi ile vaxtasiri bohtan xarakterli ittihamlar teskil etmisdir Iskender bey muxtelif ittihamlarla 3 defe hebs olunmusdur M Memmedxanovun tesir dairesine daxil olan Cebrayilda yasayib onunla mubarize aparmagin cetin oldugunu hesaba alaraq Teymur Quliyevle o vaxt Cebrayilda rus dili muellimi isleyen ve B Memmedxanova qarsi olan birlikde Cebrayilda muellimlik fealiyyetini dayandirib Bakiya kocmus oradaki elaqelerinden ve dostlarinin komeyinden istifade ederek heyatlarini yeniden qurmuslar Isskender bey Bakida ikiillik huquq institunu bitirmis Teymur Quliyev Ali Mehkemenin sedri olarken o da Xususi idare nin reisi vezifesinde calismisdir Savadli huquqsunas olmasi rus dilini mukemmel bilmesi onun bir cox vezifelerde calismasina imkan verse de bey oglu olmasi Ceferqulu xanin qardasi Sukrulla xanin nevesi olan Teymur aganin kicik qizi Bike xanimla evliliyi onun qarsisinda boyuk manee idi Sovet rejiminin mubarize apardigi zumreye mensublugunu itirmek ucun partiya siralarina daxil olmaq Minbasi soyadini deyismek teklifini ise hec vehcle qebul etmirdi Ona qore vekillik fealiyyetine kecmis bir muddet Baki seherinde calisdiqdan sonra sehhetinde yaranmis problemlere elaqedar Cebrayil rayonuna qayitmis 1942 ci ilde 43 yasinda vefat etmisdir Sovet doneminde xalq sevqisini qazanmis musbet deyerlere sahib Bey obrazi yaradilmasinin yasaq olmasina baxmayaraq qorkemli yazicimiz Sabir Ehmedov Yasaq edilmis oyun romaninda Iskender beyin suretini Isfendiyar bey adi ile ebedilesdirmisdir Muasirleri onu ucaboylu iki metre yaxin qeyri adi fiziki quce sahib her zaman zovqle qeyinen ferqli aristokrat edalari ve verdisleri olan savadli huquqsunas kimi eyni zamanda insanlarla munasibetde semimi hemise eltutan xeyirxah sexsiyyet kimi xatirlayirlar Iskender bey baresinde Sura hokumeti onun beyliyini elinnen ala bilmedi deyer ve onun heyatindan qenclere orne ucun maraqli hadiseler danisarlardi Onlardan ikisi daha ibratemiz oldugu ucun burada qeyd edirik Alyanli qacaqlari ile mubarizeye sexsen rehberlik edenMir Cefer Bagirov Cebrayil rayonunda olarken hazirlanan doyus emeliyyatinda sexsen istrak edeceyini tekid etdikde Muzdurlar Komitesinin sedri kekov Xanlar tehlu kesizliyiniz ucun butun atlardan daha suretli olanini Iskender beyin atini qoturun demisdir Bagirov Iskender beyi yerlesdiyi qerarqaha sonralar M Bagirovun hebsine qeder Bagirov Muzeyi olmusdur cagirtmis atinizi bir nece qunluye mene lazimdir demisdir Iskender bey ise eziz qonagimsiniz evimi bele isteseniz imtina etmerem ancaq Sizde cox qozel bilirsiniz ki at qeyret simvoludur ve men onu vere bilmerem M Bagirov da tekid etmemisdir Lakin o Bakiya qayitdiqdan sonra B Memmedxanov bu hadiseden meharetle istifade ederek qacaqlari teskilatlandirir ve onlara yardim edir ittihami ile Iskender beyi hebs etdirmis qullelenme hokmu cixarilmasi ucun senedleri Troykaya Ucler Mehkemesi verdirmisdir Ati ise musadire etdirerek Rusiya cebhesine qondertmisdir Iskender boyuk ezm savad ve bacariqla bu ittihami havaya sovurmusdu Tyroyka nin uzvlerinden birinin hokmu imzalamamasi neticesinde uc qun erzinde onuqullelemek mumkun olmamis sonra Vahid Qehremanovun vasitesile sikayetini Bakiya catdira bilmis beraet almisdir Hebsden cixdiqdan sonra Moskvaya qetmis M Kalinin vasitesile atini musadireden azad etdirmis yuk qatari ile onu Rusiyadan Cebrayilin Mahmudlu stansiyasina qeder qetirtmis oradan atina minerek uc ayliq seferden qaliob kimi rayon merkezine qelmisdir Basqa maraqli tarixce beledir ki Iskender bey dostu ve qonsusu Mirkisi Mirkisiyevle qeze qeze Bazar meydani na catirlar qorurler ki haradansa seyyar pehlevanlar qelb tamasa duzeldibler pehlavan zurna sedalari altinda mene qenim mene birqenim deye covlan eleyir Bunlar da bir muddet dayanib tamasa edirler Qenclerden hec kim cavab ucun meydana cixmir Pehlavan birde burada menim qarsima cixa bilen yoxdurmu deyende Iskender bey paltosunu ciyninden alib adeten paltonu qeymez ciynine salarmis yaninda dayanan Mirkisi beye verir Meydana qirerek pehlavani pacalayib basinin ustune qaldirir bir nece deqiqe yuxarida saxladiqdan sonra men seni yere vurmuram ancaq bilesen ki burada senin kureyini yere vura bilecek cox oglanlar var deyib pehlevani ehmalca yere qoyur AilesiIskender bey Bike beyim Teymur aga qizi Cavansirle evlenmisdi Sadiq bey Nadir bey Esger bey Ildirim bey adli ogullari Beser xanim ve Feride xanim adli qizlari var MenbeEnver Cingizoglu Minbasiyevler Soy dergisi 1 1 2003 seh 22 29 Hemcinin bax