Kəlbəcər rayonunun abidələri — "Kəlbəcər" toponiminin mənşəyi qədim türk dilində "çay üstündə qala" deməkdir. Bu unikal təbiət möcüzəsinin yerləşdiyi qayada Tərtərçay çayı boyunca cərgə ilə düzülmüş qədim süni mağaralar mövcuddur. Kəlbəcərdəki oronomik toponimlərin hamısı türk mənşəlidir. Bir sıra qədim türk tayfalarının adı bu gün də bu toponimlərdə yaşayır. Kəlbəcər ən qədim insan məskənlərindən biridir. Kəlbəcər ərazisində 30 min ildən çox tarixi olan qədim yaşayış məskənləri, 6 min il yaşı olan qaya təsvirləri, çöp şəkilli qədim türk əlifbası nümunələri aşkar edilib. Buradakı daş abidələr Şimali Azərbaycanda erkən dövr türklüyün, atəşpərəstliyin, xristianlığın, VII əsrdən isə İslamın yayıldığı dövrlərdə yaradılıb. Kəlbəcər Azərbaycanın ən yüksək dağ rayonudur. Ən hündür zirvələri Camışdağ dağındakı zirvə-(3724 m) və Dəlidağdır (3616 m). Ərazinin çox hissəsi meşəlikdir. Meşələrin ümumi sahəsi 30 min hektara yaxındır. 1936 kvadrat kilometr ərazisi, 60 min əhalisi, 128 kəndi olan Kəlbəcər rayonu böyük tarixi keçmişi, zəngin mədəniyyəti, qədim tarixi abidələri ilə seçilir. Kəlbəcərdə alban dövrünə aid xeyli tarixi abidələr var. Bunlardan ən məşhuru Xudavəng məbəd kompleksidir. Təbiətin Kəlbəcərə bəxş etdiyi min bir nemətdən biri də bizi dünyaya tanıdan– İSTİSUDUR.
Tarixi-dini abidələri
- Alban məbədi (500-cü il) – Həsənriz kəndi (İNV № 280)
- Alban məbədi (1283-cü il) – Həsənriz kəndi (İNV № 279)
- Alban məbədi (V–IX əsrlər) – Vəng kəndi
- Alban kilsəsi (V–VII əsrlər) – Çərəkdar kəndixalqqazeti.com
- Alban məbədi (614-cü il) – Kolataq kəndi (İNV № 270)
- Müqəddəs Yaqub kilsəsi (635-ci il) — Kolataq kəndi (İNV № 269)
- Alban məbədi (672-ci il) – Qocaqot kəndi (İNV № 278)
- Alban məbədi (698-ci il) – Qocaqot kəndi (İNV № 277)
- Alban məbədi (713-cü il) – Dəstəgir kəndi (İNV № 4498)
- Alban məbədi (718-ci il) – Qasapet kəndi (İNV № 4485)
- Kilsə (1894-cü il) – Qasapet kəndi (İNV № 4486)
- Kilsə (1898-ci il) – Maqadiz kəndi (İNV № 4488)
- Kilsə (1668-ci il) – Dovşanlı kəndi (İNV № 4482)
- Kilsə (XVII əsr) – Dəvədaşı (Poqosoqomer) kəndi (İNV № 4483)
- Qırmızı məbəd (XVII əsr) – Qozlu kəndi (İNV № 4484)
- Urek məbədi (1279-cu il) – Talış kəndi (İNV № 4489)
- Alban kilsəsi (VIII–IX əsrlər) – Tərtər çayının Bulanıq çayı ilə qovşağında
- Alban məbədi (X əsr) – Çormanlı (Qarnakar) kəndi (İNV № 274)
- Alban kilsəsi (XI əsr) – Çormanlı (Qarnakar) kəndi (İNV № 275)
- Kilsə (1883-cü il) – Maxrataq kəndi (İNV № 4490)
- Məbəd (1881-ci il) – Maxrataq kəndi (İNV № 4491)
- Məbəd – Maxrataq kəndi (İNV № 4492)
- Məbəd – Şaplar kəndi (İNV № 4493)
- Məbəd – Şaplar kəndi (İNV № 4479)
- Məbəd (XIII əsr)– Vəngli kəndi (İNV № 4478)
- Məbəd – Kiçan kəndi (İNV № 4480)
- Məbəd (1251-ci il)– Smakaok kəndi (İNV № 4481)
- Alban məbədi (XII əsr) – Çıldıran kəndi (İNV № 272)
- Qırmızı məbəd (XIII əsr) – Çıldıran kəndi (İNV № 273)
- "Xatırvank" məbədi (1204-cü il) – Qozlu kəndi (İNV № 276)
- Məscid (XIX əsr)
- Məscid (XVIII–XIX əsrlər) – Başlıbel kəndi
- Məscid (XIX əsr) — Otaqlı kəndi
Ziyarətgahları
- Qəbiristanlıqlar (3 ədəd) orta əsrlər – Qasapet kəndindən 5–6 km aralı (İNV № 5844)
- Qoç daşlar piri – Əsir kəndi yaxınlığında
- Seyid Əsədullahın ziyarətgahı (XIX əsr) – Söyüdlü yaylağı
- Seyid Bağır ağanın ocağı – Başlıbel kəndi
- Seyid Əliabbas ağa ziyarətgahı – Başlıbel kəndi
- Seyid Əhməd ağa ocağı
Tarixi memarlıq abidələri
- Dovşanlı nekropolu (son tunc ilk dəmir dövrü) – Araçadzor kəndi (İNV № 1228)
- Balıqaya nekropolu (son tunc ilk dəmir dövrü) – Sırxavənd kəndi (İNV № 1229)
- Daş qoç fiqurları — ərəb yazısı ilə (XIX əsr) – Zar kəndi (İNV № 6155)
- Daş qoç fiqurları — ərəb yazısı ilə (XIX əsr) — Zar kəndi (İNV № 6156)
- Daş qoç fiqurları — ərəb yazısı ilə (XIX əsr) — Zar kəndi (İNV № 6157)
- Daş qoç fiqurları — ərəb yazısı ilə (XIX əsr) — Zar kəndi (İNV № 6158)
- Daş at fiquru – Zəylik kəndi — (İNV № 6159)
- Celabert qalası – Qasapet kəndi (İNV № 4487)
- Lök qalası (VII–VIII əsrlər) – Qanlıkənd kəndi
- Uluxan qalası (VII–IX əsrlər) – Qaracanlı kəndi
- Qalaboynu qalası (VIII–IX əsrlər) – Qalaboynu kəndi
- Comərd qalası (VIII–IX əsrlər) – Comərd kəndi
- Keşikçi qalası (VIII–IX əsrlər) – Qamışlı kəndi
- Urud abidələrinin xronoloji sayı (1478–1610) – Zar, Zeylik, Keşdək kəndləri
- Tağlı daş körpü (XIX əsr) – Soyuqbulaq kəndi
İstinadlar
- "İşğal edilmiş ərazilərimizdəki 400-dən çox tarixi abidənin yarısı erməniləşdirilib". cience.gov.az. 2021-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcərin 27 il əsarətdə qalan abidələri". ikisahil.com. 2021-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcər tarixi abidələr diyarıdır". xalqqazeti.com. 2021-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "İrsimiz işğal altında". anl.az. 2021-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Erməni vandalizmi nəticəsində dağıdılmış abidələr". armenianvandalism.preslib.az. 2021-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcər rayonu: Əsirlikdə olan tarixi Azərbaycan abidələri". heydaraliyev-centers.az. 2021-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcərin tarixi abidələri". anl.az. 2021-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcər rayonunun vandalizmə məruz qalmış abidələri". www.dqdk.gov.az. 2021-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
Xarici keçidlər
- "Kəlbəcərin tarixi abidələri". www.youtube.com. İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcərin maddi-mədəni irsi". kelbecer-ih.gov.az. İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcər rayonu haqqında". supremecourt.gov.az. İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
- "Kəlbəcər tarixi-mədəniyyət abidələri ilə zəngindir". azertag.az. İstifadə tarixi: 3 iyun 2021.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kelbecer rayonunun abideleri Kelbecer toponiminin menseyi qedim turk dilinde cay ustunde qala demekdir Bu unikal tebiet mocuzesinin yerlesdiyi qayada Tertercay cayi boyunca cerge ile duzulmus qedim suni magaralar movcuddur Kelbecerdeki oronomik toponimlerin hamisi turk menselidir Bir sira qedim turk tayfalarinin adi bu gun de bu toponimlerde yasayir Kelbecer en qedim insan meskenlerinden biridir Kelbecer erazisinde 30 min ilden cox tarixi olan qedim yasayis meskenleri 6 min il yasi olan qaya tesvirleri cop sekilli qedim turk elifbasi numuneleri askar edilib Buradaki das abideler Simali Azerbaycanda erken dovr turkluyun atesperestliyin xristianligin VII esrden ise Islamin yayildigi dovrlerde yaradilib Kelbecer Azerbaycanin en yuksek dag rayonudur En hundur zirveleri Camisdag dagindaki zirve 3724 m ve Delidagdir 3616 m Erazinin cox hissesi meselikdir Meselerin umumi sahesi 30 min hektara yaxindir 1936 kvadrat kilometr erazisi 60 min ehalisi 128 kendi olan Kelbecer rayonu boyuk tarixi kecmisi zengin medeniyyeti qedim tarixi abideleri ile secilir Kelbecerde alban dovrune aid xeyli tarixi abideler var Bunlardan en meshuru Xudaveng mebed kompleksidir Tebietin Kelbecere bexs etdiyi min bir nemetden biri de bizi dunyaya tanidan ISTISUDUR Tarixi dini abideleriAlban mebedi 500 cu il Hesenriz kendi INV 280 Alban mebedi 1283 cu il Hesenriz kendi INV 279 Alban mebedi V IX esrler Veng kendi Alban kilsesi V VII esrler Cerekdar kendixalqqazeti com Alban mebedi 614 cu il Kolataq kendi INV 270 Muqeddes Yaqub kilsesi 635 ci il Kolataq kendi INV 269 Alban mebedi 672 ci il Qocaqot kendi INV 278 Alban mebedi 698 ci il Qocaqot kendi INV 277 Alban mebedi 713 cu il Destegir kendi INV 4498 Alban mebedi 718 ci il Qasapet kendi INV 4485 Kilse 1894 cu il Qasapet kendi INV 4486 Kilse 1898 ci il Maqadiz kendi INV 4488 Kilse 1668 ci il Dovsanli kendi INV 4482 Kilse XVII esr Devedasi Poqosoqomer kendi INV 4483 Qirmizi mebed XVII esr Qozlu kendi INV 4484 Urek mebedi 1279 cu il Talis kendi INV 4489 Alban kilsesi VIII IX esrler Terter cayinin Bulaniq cayi ile qovsaginda Alban mebedi X esr Cormanli Qarnakar kendi INV 274 Alban kilsesi XI esr Cormanli Qarnakar kendi INV 275 Kilse 1883 cu il Maxrataq kendi INV 4490 Mebed 1881 ci il Maxrataq kendi INV 4491 Mebed Maxrataq kendi INV 4492 Mebed Saplar kendi INV 4493 Mebed Saplar kendi INV 4479 Mebed XIII esr Vengli kendi INV 4478 Mebed Kican kendi INV 4480 Mebed 1251 ci il Smakaok kendi INV 4481 Alban mebedi XII esr Cildiran kendi INV 272 Qirmizi mebed XIII esr Cildiran kendi INV 273 Xatirvank mebedi 1204 cu il Qozlu kendi INV 276 Mescid XIX esr Mescid XVIII XIX esrler Baslibel kendi Mescid XIX esr Otaqli kendiZiyaretgahlariQebiristanliqlar 3 eded orta esrler Qasapet kendinden 5 6 km arali INV 5844 Qoc daslar piri Esir kendi yaxinliginda Seyid Esedullahin ziyaretgahi XIX esr Soyudlu yaylagi Seyid Bagir aganin ocagi Baslibel kendi Seyid Eliabbas aga ziyaretgahi Baslibel kendi Seyid Ehmed aga ocagiTarixi memarliq abideleriDovsanli nekropolu son tunc ilk demir dovru Aracadzor kendi INV 1228 Baliqaya nekropolu son tunc ilk demir dovru Sirxavend kendi INV 1229 Das qoc fiqurlari ereb yazisi ile XIX esr Zar kendi INV 6155 Das qoc fiqurlari ereb yazisi ile XIX esr Zar kendi INV 6156 Das qoc fiqurlari ereb yazisi ile XIX esr Zar kendi INV 6157 Das qoc fiqurlari ereb yazisi ile XIX esr Zar kendi INV 6158 Das at fiquru Zeylik kendi INV 6159 Celabert qalasi Qasapet kendi INV 4487 Lok qalasi VII VIII esrler Qanlikend kendi Uluxan qalasi VII IX esrler Qaracanli kendi Qalaboynu qalasi VIII IX esrler Qalaboynu kendi Comerd qalasi VIII IX esrler Comerd kendi Kesikci qalasi VIII IX esrler Qamisli kendi Urud abidelerinin xronoloji sayi 1478 1610 Zar Zeylik Kesdek kendleri Tagli das korpu XIX esr Soyuqbulaq kendiIstinadlar Isgal edilmis erazilerimizdeki 400 den cox tarixi abidenin yarisi ermenilesdirilib cience gov az 2021 06 03 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecerin 27 il esaretde qalan abideleri ikisahil com 2021 06 04 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecer tarixi abideler diyaridir xalqqazeti com 2021 06 03 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Irsimiz isgal altinda anl az 2021 06 03 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Ermeni vandalizmi neticesinde dagidilmis abideler armenianvandalism preslib az 2021 07 24 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecer rayonu Esirlikde olan tarixi Azerbaycan abideleri heydaraliyev centers az 2021 09 23 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecerin tarixi abideleri anl az 2021 06 03 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecer rayonunun vandalizme meruz qalmis abideleri www dqdk gov az 2021 06 03 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2021 Xarici kecidler Kelbecerin tarixi abideleri www youtube com Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecerin maddi medeni irsi kelbecer ih gov az Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecer rayonu haqqinda supremecourt gov az Istifade tarixi 3 iyun 2021 Kelbecer tarixi medeniyyet abideleri ile zengindir azertag az Istifade tarixi 3 iyun 2021 Hemcinin baxKelbecer abideleri Kelbecer rayonu Kelbecer memarliq abideleri Kelbecer Tarix Diyarsunasliq Muzeyi