Qırğız atı — Qırğız atı bir at cinsidir. 4 min il əvvəl atçılıqla məşğul olan qırğızların qədim əcdadlarının atlarından törəmişdir. Monqol və qismən şərq at cinslərinin əhəmiyyətli bir təsirinə məruz qalmışdır. Qırğız atlarının qabarıq bir cins xüsusiyyətinə malikdir: qısa, maral boynuna bənzər boyuna, inkişaf etməmiş küt bir uzunsov bədənə və güclü kürəyə, sallanan krupa, çox güclü dırnaqlara sahibdirlər. Orta boy 137 sm, ön ətrafı sümüklərinin eni 17,5 smdir. Rəngi müxtəlifdir: ən çox yayılmış rəngi qəhvəyi və bozdur.
Qırğız atı | |
---|---|
Cins | At |
Cinsin istiqaməti | Dağ-minik, yarış |
Ölçüləri | Hündürlüyü: 130–142 sm |
Rəngi | Əsasən kürən |
Yaranma tarixi | XVII-XVIII əsrlər |
Müəllifi | qırğızlar |
Yetişdirildiyi yer | Qırğızıstan |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Atlar çox davamlı və iddiasızdır. Demək olar ki, bütün il boyunca otlaqlarda otarılırlar. Yalnız qışda samanla bəslənilirlər. Qırğız atları istər minik istərsə yük heyvanalrı kimi istifadə olunurlar. Qırğız cinsinin damazlıq minmə Don ayğırları ilə yaxşılaşdırılması nəticəsində dağlarda işləməyə uyğunlaşdırılmış Yeni Qırğız cinsli atlar yetişdirilmişdir. Yaxşı bir bədəndə onlar mütənasib, gözəl şəkildə qurulmuş görünürlər. Beli qısadır, lakin güclüdür. Yarışlarda 20–30 verst məsafədə orta hesabla 1 dəqiqə 36 saniyəyə bir mil qət olunur.
Hal-hazırda Qırğızıstan yetişdiriciləri Qırğız atının cins keyfiyyətlərini yaxşılaşdırmaq üçün çalışırlar. 2007-ci ildə onun qorunma vəziyyəti Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı tərəfindən "risk altında deyil" olaraq qeyd edilir.
İstifadəsi
Qırğız atı minik, yarışı və yüngül qoşqu atı kimi istifadə olunur. Ət və süd istehsalı üçündə olduqca əhəmiyyətlidir. 2002-ci ildə Qırğızıstanda at əti istehsalı 24 800 ton olmuşdur ki, bu da həmin ildə istehsal olunan ümumi ətin təxminən səkkizdə bir hissəsini təşkil edirdi.
Kok-boru (Qırğızıstanda ulak-tartış kimi də tanınır), oodarış (at üstündə güləş) və (təxminən "qızı qovmaq" mənasını verir) kimi ənənəvi oyunlarla Qırğız atı istifadə olunmuşdur. Üstəlik sovetlərdən əvvəl qırğızların köçəri keçmişinin simbolu olduğu kimi həm də postsovet Qırğızıstan mədəniyyətinin və milli kimliyinin bir elementi olmuşdur.
İstinadlar
- David Trilling (7 November 2008). Kyrgyzstan: Festival Celebrates the Kyrgyz Horse, Marks Revival 2017-09-29 at the Wayback Machine. eurasianet.org. Accessed January 2017.
- David Trilling, Alina Dalbaeva (6 November 2008). Kyrgyzstan: Festival Celebrates the Kyrgyz Horse, Marks Revival 2015-11-18 at the Wayback Machine. eurasianet.org. Accessed January 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qirgiz ati Qirgiz ati bir at cinsidir 4 min il evvel atciliqla mesgul olan qirgizlarin qedim ecdadlarinin atlarindan toremisdir Monqol ve qismen serq at cinslerinin ehemiyyetli bir tesirine meruz qalmisdir Qirgiz atlarinin qabariq bir cins xususiyyetine malikdir qisa maral boynuna benzer boyuna inkisaf etmemis kut bir uzunsov bedene ve guclu kureye sallanan krupa cox guclu dirnaqlara sahibdirler Orta boy 137 sm on etrafi sumuklerinin eni 17 5 smdir Rengi muxtelifdir en cox yayilmis rengi qehveyi ve bozdur Qirgiz atiCins AtCinsin istiqameti Dag minik yarisOlculeri Hundurluyu 130 142 smRengi Esasen kurenYaranma tarixi XVII XVIII esrlerMuellifi qirgizlarYetisdirildiyi yer Qirgizistan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Atlar cox davamli ve iddiasizdir Demek olar ki butun il boyunca otlaqlarda otarilirlar Yalniz qisda samanla beslenilirler Qirgiz atlari ister minik isterse yuk heyvanalri kimi istifade olunurlar Qirgiz cinsinin damazliq minme Don aygirlari ile yaxsilasdirilmasi neticesinde daglarda islemeye uygunlasdirilmis Yeni Qirgiz cinsli atlar yetisdirilmisdir Yaxsi bir bedende onlar mutenasib gozel sekilde qurulmus gorunurler Beli qisadir lakin gucludur Yarislarda 20 30 verst mesafede orta hesabla 1 deqiqe 36 saniyeye bir mil qet olunur Hal hazirda Qirgizistan yetisdiricileri Qirgiz atinin cins keyfiyyetlerini yaxsilasdirmaq ucun calisirlar 2007 ci ilde onun qorunma veziyyeti Birlesmis Milletler Teskilatinin Erzaq ve Kend Teserrufati Teskilati terefinden risk altinda deyil olaraq qeyd edilir IstifadesiQirgiz ati minik yarisi ve yungul qosqu ati kimi istifade olunur Et ve sud istehsali ucunde olduqca ehemiyyetlidir 2002 ci ilde Qirgizistanda at eti istehsali 24 800 ton olmusdur ki bu da hemin ilde istehsal olunan umumi etin texminen sekkizde bir hissesini teskil edirdi Kok boru Qirgizistanda ulak tartis kimi de taninir oodaris at ustunde gules ve texminen qizi qovmaq menasini verir kimi enenevi oyunlarla Qirgiz ati istifade olunmusdur Ustelik sovetlerden evvel qirgizlarin koceri kecmisinin simbolu oldugu kimi hem de postsovet Qirgizistan medeniyyetinin ve milli kimliyinin bir elementi olmusdur IstinadlarDavid Trilling 7 November 2008 Kyrgyzstan Festival Celebrates the Kyrgyz Horse Marks Revival 2017 09 29 at the Wayback Machine eurasianet org Accessed January 2017 David Trilling Alina Dalbaeva 6 November 2008 Kyrgyzstan Festival Celebrates the Kyrgyz Horse Marks Revival 2015 11 18 at the Wayback Machine eurasianet org Accessed January 2017