Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üzüm ilbizi (lat. Helix pomatia) — heyvanlar aləminin molyusklar tipinin i̇lbizlər sinfinin stylommatophora dəstəsinin helicidae fəsiləsinin helix cinsinə aid heyvan növü.
| Üzüm ilbizi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Ranqsız: Tipüstü: Tip: Sinif: Yarımsinif: İnfrasinif: Koqorta: Yarımkoqorta: Dəstəüstü: Dəstə: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Üzüm ilbizi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təsviri
Tənək ilbizi ağciyərlilər yarımsinfinin saplaqgözlülər dəstəsinə daxildir. Təbiətdə geniş yayılmışdır. Ona üzüm bağlarında, kolluqlarda, otlaqlarda və digər yerlərdə rast gəlinir.
Quruluşu
Tənək ilbizlərində bədən spiralvari burulmuş bütöv çanaq içərisində yerləşir. Spiral sağtərəf istiqamətində bir neçə dövrə vurur. Onun zirvəsi distal tərəfdə, əks tərəfində isə çanağın ağzı yerləşir. Çanaq sarımtıl-qonur rəngdədir, üzərində uzununa zolaqlar olur, assimetrikdir. Çanağın içərisində ilbizin bədəni yerləşir. Onun ağız hissəsindən baş və ayaq xaricə açılır. Başın ön tərəfində ağız dəliyi olur. Başın bel tərəfində bir cüt göz çıxıntıları, onların zirvəsində isə gözlər yerləşir. Sağ göz çıxıntısının alt tərəfində cinsi dəlik var. Çanaq ağzının sağ tərəfinin yanında tənəffüs və anal dəliyi olur. Bədən kisəsinin birinci dövrəsini qaraciyər tutur. Axırıncı dövrə ən iri olub, mantiya qatında formalaşmış və orada böyrək, ürək, qan damarları yerləşir. Mantiya, mantiya boşluğunu əhatə edir. Mantiya boşluğu qapalıdır, xarici mühitlə tənəffüs dəliyi ilə əlaqələnir. Mantiya boşluğunda mantiya kompleksi orqanları tənəffüs, qan-damar sistemi və böyrək yerləşir. Mantiya boşluğunun arxa hissəsində ürək olur. O, qulaqcıq və mədəcikdən ibarət olub, aorta ondan başlanğıc götürür. Mantiya qatının daxili tərəfində yerləşən qan-damar sistemi şaxələnərək ağciyəri yaradır. Tənək ilbizinin həzm sistemi ağız dəliyi ilə başlayır, ağız boşluğuna keçir və ondan sonra udlaq gəlir. Udlaq qalın əzələvi divara malikdir. Udlağın dib hissəsindən önə doğru hərəkətli dilcik uzanır. Onun üzərində radula, yaxud sürtkəc olur. Radula çoxlu miqdarda buynuz dişciklərdən təşkil olunmuşdur. Bunlar eninə sıralarda yerləşir. Dilcik radula ilə xaricə uzanaraq qidanı qaşıyır. Udlağa ağızsuyu vəzilərinin axarları açılır. Udlaqdan sonra qida borusu olur. Onun arxa hissəsi geniş və uzun çinədanı əmələ gətirir. Bunun üzərində isə ağızsuyu vəziləri yerləşir. Qida mədədə həll olduqca qaraciyərə keçir, orada daha yaxşı həll olub, şirəsi sorulur və müəyyən qədər ehtiyat qlükogenə çevrilir. Cinsi sistem hermotfroditdir, tək cinsi vəzə malikdirlər. O, müxtəlif vaxtlarda həm toxum, həm də yumurta hüceyrəsi hazırlayır. Dişi və erkək cinsi dəliklər bir-birinə yaxın yerləşir və ümumi kloaka dəliyi ilə xaricə açılır.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uzum ilbizi lat Helix pomatia heyvanlar aleminin molyusklar tipinin i lbizler sinfinin stylommatophora destesinin helicidae fesilesinin helix cinsine aid heyvan novu Uzum ilbiziElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarRanqsiz Tipustu SpirallilarTip MolyusklarSinif IlbizlerYarimsinif Infrasinif Koqorta Yarimkoqorta Desteustu Deste StylommatophoraYarimdeste Infradeste Fesileustu Fesile HelicidaeYarimfesile Triba Cins HelixNov Uzum ilbiziBeynelxalq elmi adiHelix pomatia L 1758Sekil axtarisiITIS 77907NCBI 6536EOL 449906TesviriTenek ilbizi agciyerliler yarimsinfinin saplaqgozluler destesine daxildir Tebietde genis yayilmisdir Ona uzum baglarinda kolluqlarda otlaqlarda ve diger yerlerde rast gelinir Qurulusu Tenek ilbizlerinde beden spiralvari burulmus butov canaq icerisinde yerlesir Spiral sagteref istiqametinde bir nece dovre vurur Onun zirvesi distal terefde eks terefinde ise canagin agzi yerlesir Canaq sarimtil qonur rengdedir uzerinde uzununa zolaqlar olur assimetrikdir Canagin icerisinde ilbizin bedeni yerlesir Onun agiz hissesinden bas ve ayaq xarice acilir Basin on terefinde agiz deliyi olur Basin bel terefinde bir cut goz cixintilari onlarin zirvesinde ise gozler yerlesir Sag goz cixintisinin alt terefinde cinsi delik var Canaq agzinin sag terefinin yaninda teneffus ve anal deliyi olur Beden kisesinin birinci dovresini qaraciyer tutur Axirinci dovre en iri olub mantiya qatinda formalasmis ve orada boyrek urek qan damarlari yerlesir Mantiya mantiya boslugunu ehate edir Mantiya boslugu qapalidir xarici muhitle teneffus deliyi ile elaqelenir Mantiya boslugunda mantiya kompleksi orqanlari teneffus qan damar sistemi ve boyrek yerlesir Mantiya boslugunun arxa hissesinde urek olur O qulaqciq ve medecikden ibaret olub aorta ondan baslangic goturur Mantiya qatinin daxili terefinde yerlesen qan damar sistemi saxelenerek agciyeri yaradir Tenek ilbizinin hezm sistemi agiz deliyi ile baslayir agiz bosluguna kecir ve ondan sonra udlaq gelir Udlaq qalin ezelevi divara malikdir Udlagin dib hissesinden one dogru hereketli dilcik uzanir Onun uzerinde radula yaxud surtkec olur Radula coxlu miqdarda buynuz disciklerden teskil olunmusdur Bunlar enine siralarda yerlesir Dilcik radula ile xarice uzanaraq qidani qasiyir Udlaga agizsuyu vezilerinin axarlari acilir Udlaqdan sonra qida borusu olur Onun arxa hissesi genis ve uzun cinedani emele getirir Bunun uzerinde ise agizsuyu vezileri yerlesir Qida medede hell olduqca qaraciyere kecir orada daha yaxsi hell olub siresi sorulur ve mueyyen qeder ehtiyat qlukogene cevrilir Cinsi sistem hermotfroditdir tek cinsi veze malikdirler O muxtelif vaxtlarda hem toxum hem de yumurta huceyresi hazirlayir Disi ve erkek cinsi delikler bir birine yaxin yerlesir ve umumi kloaka deliyi ile xarice acilir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Hemcinin bax