Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ərməniyyə (ərəb. إمارة أرمينيا, translit. imārat Arminiya) — Əməvilər sülaləsi dövründəki inzibati bölgü üzrə Xilafət sistemindəki IV əmirlik (canişinlik).
"Azərbaycan tarixi: ən qədim dövrlərdən XX əsrin əvvəllərinə qədər" kitabında qeyd olunur:
Yeni ərəb inzibati-bölgü sisteminə görə Cənubi Qafqazda ərəb işğal dairəsinə daxil edilmiş bütün torpaqları özündə birləşdirən “Ərminiyə” ərazisi vaxtilə Bizans imperatoru Yustinianın (527-565) “Qərbi Ermənistan”da həyata keçirdiyi inzibati islahata uyğun olaraq ənənəvi şəkildə I-IV Ərminiyə adı ilə dörd hissəyə bölünmüşdü. I və II Ərminiyə şimalda Tiflis və Dərbənddən cənubda Araz çayınadək, qərbdə Kiçik Qafqaz dağlarından şərqdə Xəzər dənizinədək olan sahəni əhatə edir və əsasən ərəblərin Aran adlandırdığı qədim Albaniya torpaqlarını özündə birləşdirirdi. Ərəb Arran vilayətinin tərkibinə Albaniyanın özündən başqa 644-cü ildən müsəlmanların tabeliyində olan Tiflis və onun civarları, eləcə də dağlıların yaşadıqları ərazi də daxil edilmişdi. Ermənistan özü isə III-IV Ərminiyə bölgüsünə aid idi.
Bu ərazi Cənubi Qafqaz ölkələrini də əhatə edirdi. Mərkəzi Dəbil (Dvin) şəhəri idi; bu şəhərin xarabalıqları indiki Ermənistan ərazisindədir. Abbasilər sülaləsi dövründə III əmirlik olub və 789-cu ildən paytaxtı Bərdə idi. Ərəb müəllifləri (əl-İstəxri, ibn Havqəl, əl-Müqəddəsi və s.) çox vaxt Azərbaycan (indiki Cənubi Azərbaycan), Arran (indiki Azərbaycan Respublikası) və Ermənistanı (indiki Şərqi Türkiyə) bir inzibati vahiddə birləşdirərək Ərməniyyə və ya Azərbaycan adlandırırlar.
Əmirlər
- Məhəmməd ibn Mərvan (693 – 701, faktiki olaraq 699-cu ildən)
- Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (709 – 715)
- Cərrah ibn Abdullah əl-Həkəmi (722 – 724)
- Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (725-729)
- Cərrah ibn Abdullah əl-Həkəmi (729 – 730)
- Məsləmə ibn Əbd əl-Malik (731 – 732)
- Mərvan ibn Məhəmməd (Kar ləqəbli) (732 – 744)
- Musafir ibn Kusayr (745 – 750)
- Əbu Cəfər (750-754)
- Həsən ibn Kəhtəbə ət-Tayi (754 – 759)
- Mehdi (760-775)
- Həsən ibn Kəhtəbə ət-Tayi (771 – 775)
- Yəzid ibn Usayd əs-Sulami (752 – 754) (759 – 769) (775 – 780)
- Harun (780-786)
- Huzayma ibn Hazim ət-Təmimi (786 – 787)
- Yusuf ibn Rəşid əs-Sulami (787)
- Yəzid ibn Məzyəd əş-Şeybani (787 – 788)
- Ubəydullah ibn Mehdi (788-791)
- Fəzl ibn Yəhya ibn Xalid əl-Bərmaki (792-795)
- Məhəmməd əl-Əmin (795-809)
- Əhməd ibn Yəzid əs-Sulami (796 – 797) (811)
- Səyid ibn Səlm əl-Bahili (798 – 799) (799)
- Nəsr ibn Həbib əl-Mühəlləbi (799)
- Yəzid ibn Məzyəd əş-Şeybani (799 – 801)
- Əsəd ibn Yəzid əş-Şeybani (801 – 802)
- Məhəmməd ibn Yəzid əş-Şeybani (802 – 803)
- Huzayma ibn Hazim ət-Təmimi (803 – 806)
- Süleyman ibn Yəzid əl-Əmiri (806 – 807)
- Əyyub ibn Süleyman (807)
- Yəhya ibn Zufər (808)
- Əbdallah ibn Məhəmməd (809)
- Məhəmməd ibn Zühəyr əd-Dəbbi (809)
- Əsəd ibn Yəzid ibn Məzyəd (809 – 811)
- İshaq ibn Süleyman əl Həşimi (811 – 813)
- Əbu Əbdallah (814)
- Hatim ibn Hərsəmə ibn Əyun (815 – 818)
- Yəhya ibn Muad (818 – 819)
- Əhməd ibn Yəhya (819 – 820)
- İsa ibn Məhəmməd əl Məmuni (820 – 823)
- Məhəmməd ibn Əbdallah əl Kəlbi (823)
- Zurayk ibn Əli (824 – 825)
- Əhməd ibn Əbd əl-Əla (825 – 826)
- Əbd əl-Əla ibn İbrahim (826 – 827)
- Məhəmməd ibn Humayd ət-Tusi (827 – 828)
- Xalid ibn Yəzid əş-Şeybəni (829 – 832)
- Əl-Abbas ibn əl-Məmun (832-834)
- Əl-Əfşin Həydər ibn Kavus (835-840)
- Xalid ibn Yəzid əş-Şeybəni (841)
- Xalid ibn Yəzid ibn Məzyəd əş-Şeybəni (842-845)
- Məhəmməd ibn Xalid (845 – 849)
- Əbu Əbdallah əl-Mutazz Billah (849-862)
- Əl-Abbas ibn əl-Müstain (863 – 865)
- Əbdallah ibn əl-Mutazz (866 – 867)
- İsa ibn əş-Seyx əz-Zuhri əş-Seybani (870)
- Cəfər əl-Mufavvid (875 – 883)
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan tarixi, Ən qədim dövrlərdən XX əsrin əvvəllərinə qədər, Bakı; Elm, 1993 (284s), səh. 126
- Тер-Гевондян Арам. Армения и арабский халифат. Ереван, «АН Армянской ССР», 1977, s.271-285.
- Z.M.Bünyadov - Azərbaycan VII-IX əsrlərdə, Bakı, 2007
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ermeniyye ereb إمارة أرمينيا translit imarat Arminiya Emeviler sulalesi dovrundeki inzibati bolgu uzre Xilafet sistemindeki IV emirlik canisinlik Azerbaycan tarixi en qedim dovrlerden XX esrin evvellerine qeder kitabinda qeyd olunur Yeni ereb inzibati bolgu sistemine gore Cenubi Qafqazda ereb isgal dairesine daxil edilmis butun torpaqlari ozunde birlesdiren Erminiye erazisi vaxtile Bizans imperatoru Yustinianin 527 565 Qerbi Ermenistan da heyata kecirdiyi inzibati islahata uygun olaraq enenevi sekilde I IV Erminiye adi ile dord hisseye bolunmusdu I ve II Erminiye simalda Tiflis ve Derbendden cenubda Araz cayinadek qerbde Kicik Qafqaz daglarindan serqde Xezer denizinedek olan saheni ehate edir ve esasen ereblerin Aran adlandirdigi qedim Albaniya torpaqlarini ozunde birlesdirirdi Ereb Arran vilayetinin terkibine Albaniyanin ozunden basqa 644 cu ilden muselmanlarin tabeliyinde olan Tiflis ve onun civarlari elece de daglilarin yasadiqlari erazi de daxil edilmisdi Ermenistan ozu ise III IV Erminiye bolgusune aid idi Bu erazi Cenubi Qafqaz olkelerini de ehate edirdi Merkezi Debil Dvin seheri idi bu seherin xarabaliqlari indiki Ermenistan erazisindedir Abbasiler sulalesi dovrunde III emirlik olub ve 789 cu ilden paytaxti Berde idi Ereb muellifleri el Istexri ibn Havqel el Muqeddesi ve s cox vaxt Azerbaycan indiki Cenubi Azerbaycan Arran indiki Azerbaycan Respublikasi ve Ermenistani indiki Serqi Turkiye bir inzibati vahidde birlesdirerek Ermeniyye ve ya Azerbaycan adlandirirlar EmirlerMehemmed ibn Mervan 693 701 faktiki olaraq 699 cu ilden Mesleme ibn Ebd el Malik 709 715 Cerrah ibn Abdullah el Hekemi 722 724 Mesleme ibn Ebd el Malik 725 729 Cerrah ibn Abdullah el Hekemi 729 730 Mesleme ibn Ebd el Malik 731 732 Mervan ibn Mehemmed Kar leqebli 732 744 Musafir ibn Kusayr 745 750 Ebu Cefer 750 754 Hesen ibn Kehtebe et Tayi 754 759 Mehdi 760 775 Hesen ibn Kehtebe et Tayi 771 775 Yezid ibn Usayd es Sulami 752 754 759 769 775 780 Harun 780 786 Huzayma ibn Hazim et Temimi 786 787 Yusuf ibn Resid es Sulami 787 Yezid ibn Mezyed es Seybani 787 788 Ubeydullah ibn Mehdi 788 791 Fezl ibn Yehya ibn Xalid el Bermaki 792 795 Mehemmed el Emin 795 809 Ehmed ibn Yezid es Sulami 796 797 811 Seyid ibn Selm el Bahili 798 799 799 Nesr ibn Hebib el Muhellebi 799 Yezid ibn Mezyed es Seybani 799 801 Esed ibn Yezid es Seybani 801 802 Mehemmed ibn Yezid es Seybani 802 803 Huzayma ibn Hazim et Temimi 803 806 Suleyman ibn Yezid el Emiri 806 807 Eyyub ibn Suleyman 807 Yehya ibn Zufer 808 Ebdallah ibn Mehemmed 809 Mehemmed ibn Zuheyr ed Debbi 809 Esed ibn Yezid ibn Mezyed 809 811 Ishaq ibn Suleyman el Hesimi 811 813 Ebu Ebdallah 814 Hatim ibn Herseme ibn Eyun 815 818 Yehya ibn Muad 818 819 Ehmed ibn Yehya 819 820 Isa ibn Mehemmed el Memuni 820 823 Mehemmed ibn Ebdallah el Kelbi 823 Zurayk ibn Eli 824 825 Ehmed ibn Ebd el Ela 825 826 Ebd el Ela ibn Ibrahim 826 827 Mehemmed ibn Humayd et Tusi 827 828 Xalid ibn Yezid es Seybeni 829 832 El Abbas ibn el Memun 832 834 El Efsin Heyder ibn Kavus 835 840 Xalid ibn Yezid es Seybeni 841 Xalid ibn Yezid ibn Mezyed es Seybeni 842 845 Mehemmed ibn Xalid 845 849 Ebu Ebdallah el Mutazz Billah 849 862 El Abbas ibn el Mustain 863 865 Ebdallah ibn el Mutazz 866 867 Isa ibn es Seyx ez Zuhri es Seybani 870 Cefer el Mufavvid 875 883 Hemcinin baxErmenistan tarixi erazi Cuxurseed beylerbeyliyi Sunik Irevan xanligi Ermeni vilayeti Irevan quberniyasi Azerbaycan tarixi erazi IstinadlarAzerbaycan tarixi En qedim dovrlerden XX esrin evvellerine qeder Baki Elm 1993 284s seh 126 Ter Gevondyan Aram Armeniya i arabskij halifat Erevan AN Armyanskoj SSR 1977 s 271 285 Z M Bunyadov Azerbaycan VII IX esrlerde Baki 2007Xarici kecidler