Ələt — Bakının Qaradağ rayonunda eyniadlı inzibati ərazi vahidində şəhər tipli qəsəbə. Xəzər dənizi sahilində, düzənlikdədir. Toponim türk-monqol mənşəli oyrat tayfasının ələt qolunun adından yaranmışdır. Etnotoponimdir.
Ələt Qəsəbəsi | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Qaradağ rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 12600 nəfər |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Ələt qəsəbəsinin ərazisində XIX əsrin 40–50-ci illərində bir neçə balıqçı evi olmuş, yaxın rayonların dağ kəndlərinin əhalisi heyvanların qışlaması üçün qəsəbənin ərazisindən istifadə etmiş və tədricən orada məskunlaşmışlar. 1881–1884-cü illərdə tikilən Bakı-Tiflis və 1921–1924-cü illərdə tikilən Bakı-İrəvan dəmir yolları Ələt qəsəbəsinin ərazisindən keçir. Ələt qəsəbəsi inzibati ərazi vahidliyi kimi 1935-ci ildə təşkil olunmuş, qəsəbənin ərazisində Bakı-Ələt və Yeni Ələt dəmir yol stansiyaları tikilmiş və balıq vətəgələrinə balıqla yüklənən gəmilərin yan aldığı Ələt-Pristan (Sahil) yaşayış məntəqəsi salınmışdır. Ələt qəsəbəsi 1956-cı ilə qədər Hacıqabul rayonunun tərkibində olmuş, 1956-cı ildən isə Qaradağ rayonunun tərkibindədir. Hazırda Ələt qəsəbəsinin inzibati ərazi vahidliyinə Şıxlar, Kötəl, Baş-Ələt, Ələt-Körpü və Pirsaat 2 yaşayış məntəqələri daxildir.
Ərazidə "Ələt Azad İqtisadi Zonası" yerləşdir.
Etimologiyası
Ələt – Qaradağ rayonunda (Bakı) şəhər tipli qəsəbədir. Xəzər dənizinin sahilində yerləşir. Toponimikaya aid əsərlərdə Ələt adının türk-monqol mənşəli "oyrat" tayfasının Ələt//olet qolunun adından alındığı söylənilir.
Heredotun məlumatına görə, Ələt Midiya çarlarından birinin adıdır. Ələt Midiyadan qaçmış skifləri müdafiə etdiyinə görə onun adı yerli tayfalar arasında geniş yayılmışdır.
Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan) ərazisində, Ələtli kəndi və Dağıstanda eyni adlı su obyekti olmuşdur. Fəzlullah Rəşidəddin Monqolustan ərazisində Ələt yaşayış məntəqəsi haqqında məlumat vermişdir. Mənbələrdən aldığımız məlumatlara görə XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərində Volqa boyunda Alat, Özbəkistan və digər Orta Asiya ölkələrində Ələt adlı oykonimlər olmuş və olmaqdadır. Özü də maraqlıdır ki, həmin onomastik vahidlərin hamısı türk xalqlarında mövcuddur. Hal-hazırda isə Azərbaycan Respublikası ərazisində müxtəlif yerlərdə Ələt, Ələtli, Baş Ələt və s. yaşayış məntəqələri mövcuddur.
Əhali
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2019 |
---|---|---|---|---|
5118 | ▲7920 | ▲8355 | ▲11 455 | ▲12 600 |
İqtisadiyyatı
2014-cü ildə Ələtdə Bakı Limanının bərə terminalı tikilmişdir. Oktyabr ayından etibarən Bakı-Türkmənbaşı Bərə Keçidi Türkmənistana tərəf fəaliyyətə başlamışdır. 2017-ci ilin mart ayından Qazaxıstana Xəzər dənizi vasitəsilə "Ələt-Aktau limanı" bərə keçidi işə başlayıb.
2018-ci ildə qəsəbədə Yeni Bakı Limanı açıldı. 2018-ci ilin mayında Prezident İlham Əliyev Ələtdə Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Kompleksinin açılışında iştirak edib. Bu kompleks Rusiya ərazisindən yan keçən "İpək Yolu" (Ukrayna — Gürcüstan — Azərbaycan — Qazaxıstan — Çin) Beynəlxalq layihəsinin bir hissəsidir.
İstinadlar
- Azərbaycanın demoqrafik göstəriciləri 2020-06-07 at the Wayback Machine Səh 84
- Ələt // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- . 2015-08-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- Şərifli, Yunis. "Azərbaycan və "Kəmər və Yol" Təşəbbüsü: regional nəqliyyat mərkəzi olma yolunda". Politicon.co (az.). Topçubaşov Mərkəzi. 13 iyun 2020. 2022-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 20 sentyabr 2021.
- Azərbaycan xalq əfsanələri. Bakı, 1985, 285 s., 214
- R. Fəzlullah. "Oğuznamə". Bakı, 1992, 72 s., 19
- "Siyahıyaalma-1959". 2012-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- "Siyahıyaalma-1970". 2013-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- "Siyahıyaalma-1979". 2013-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- "Siyahıyaalma-1989". 2012-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- "Kurık (Qazaxıstan) – Ələt (Bakı, Azərbaycan) Bərəsi". 2018-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
- İlham Əliyev Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Kompleksinin açılışında iştirak edib
- "Yeni "İpək Yolu" Rusiyadan yan keçən alternativ nəqliyyat dəhlizidir". 2016-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-13.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elet Bakinin Qaradag rayonunda eyniadli inzibati erazi vahidinde seher tipli qesebe Xezer denizi sahilinde duzenlikdedir Toponim turk monqol menseli oyrat tayfasinin elet qolunun adindan yaranmisdir Etnotoponimdir Elet Qesebesi39 56 54 sm e 49 24 24 s u Olke AzerbaycanRayon Qaradag rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 12600 neferXeriteni goster gizle Elet Qesebesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiElet qesebesinin erazisinde XIX esrin 40 50 ci illerinde bir nece baliqci evi olmus yaxin rayonlarin dag kendlerinin ehalisi heyvanlarin qislamasi ucun qesebenin erazisinden istifade etmis ve tedricen orada meskunlasmislar 1881 1884 cu illerde tikilen Baki Tiflis ve 1921 1924 cu illerde tikilen Baki Irevan demir yollari Elet qesebesinin erazisinden kecir Elet qesebesi inzibati erazi vahidliyi kimi 1935 ci ilde teskil olunmus qesebenin erazisinde Baki Elet ve Yeni Elet demir yol stansiyalari tikilmis ve baliq vetegelerine baliqla yuklenen gemilerin yan aldigi Elet Pristan Sahil yasayis menteqesi salinmisdir Elet qesebesi 1956 ci ile qeder Haciqabul rayonunun terkibinde olmus 1956 ci ilden ise Qaradag rayonunun terkibindedir Hazirda Elet qesebesinin inzibati erazi vahidliyine Sixlar Kotel Bas Elet Elet Korpu ve Pirsaat 2 yasayis menteqeleri daxildir Erazide Elet Azad Iqtisadi Zonasi yerlesdir EtimologiyasiElet Qaradag rayonunda Baki seher tipli qesebedir Xezer denizinin sahilinde yerlesir Toponimikaya aid eserlerde Elet adinin turk monqol menseli oyrat tayfasinin Elet olet qolunun adindan alindigi soylenilir Heredotun melumatina gore Elet Midiya carlarindan birinin adidir Elet Midiyadan qacmis skifleri mudafie etdiyine gore onun adi yerli tayfalar arasinda genis yayilmisdir Qerbi Azerbaycan indiki Ermenistan erazisinde Eletli kendi ve Dagistanda eyni adli su obyekti olmusdur Fezlullah Resideddin Monqolustan erazisinde Elet yasayis menteqesi haqqinda melumat vermisdir Menbelerden aldigimiz melumatlara gore XVIII esrin sonu XIX esrin evvellerinde Volqa boyunda Alat Ozbekistan ve diger Orta Asiya olkelerinde Elet adli oykonimler olmus ve olmaqdadir Ozu de maraqlidir ki hemin onomastik vahidlerin hamisi turk xalqlarinda movcuddur Hal hazirda ise Azerbaycan Respublikasi erazisinde muxtelif yerlerde Elet Eletli Bas Elet ve s yasayis menteqeleri movcuddur Ehali1959 1970 1979 1989 20195118 7920 8355 11 455 12 600IqtisadiyyatiBaki Beynelxalq Deniz Ticaret Limani 2014 cu ilde Eletde Baki Limaninin bere terminali tikilmisdir Oktyabr ayindan etibaren Baki Turkmenbasi Bere Kecidi Turkmenistana teref fealiyyete baslamisdir 2017 ci ilin mart ayindan Qazaxistana Xezer denizi vasitesile Elet Aktau limani bere kecidi ise baslayib 2018 ci ilde qesebede Yeni Baki Limani acildi 2018 ci ilin mayinda Prezident Ilham Eliyev Eletde Baki Beynelxalq Deniz Ticaret Limani Kompleksinin acilisinda istirak edib Bu kompleks Rusiya erazisinden yan kecen Ipek Yolu Ukrayna Gurcustan Azerbaycan Qazaxistan Cin Beynelxalq layihesinin bir hissesidir IstinadlarAzerbaycanin demoqrafik gostericileri 2020 06 07 at the Wayback Machine Seh 84 Elet Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 2015 08 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 05 13 Serifli Yunis Azerbaycan ve Kemer ve Yol Tesebbusu regional neqliyyat merkezi olma yolunda Politicon co az Topcubasov Merkezi 13 iyun 2020 2022 01 02 tarixinde Istifade tarixi 20 sentyabr 2021 Azerbaycan xalq efsaneleri Baki 1985 285 s 214 R Fezlullah Oguzname Baki 1992 72 s 19 Siyahiyaalma 1959 2012 05 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Siyahiyaalma 1970 2013 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Siyahiyaalma 1979 2013 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Siyahiyaalma 1989 2012 01 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Kurik Qazaxistan Elet Baki Azerbaycan Beresi 2018 10 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Ilham Eliyev Baki Beynelxalq Deniz Ticaret Limani Kompleksinin acilisinda istirak edib Yeni Ipek Yolu Rusiyadan yan kecen alternativ neqliyyat dehlizidir 2016 01 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 13 Vikianbarda Elet ile elaqeli mediafayllar var