Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Musa oğlu Quliyev (31 may 1912, Gəncə – 29 yanvar 1989, Bakı) — Azərbaycan SSR Dövlət və SSRİ Dövlət mükafatları (iki dəfə) laureatı, "Azərbaycanın Əməkdar elm xadimi", akademik, kimya elmləri doktoru, professor.
| Əli Quliyev | |
|---|---|
| Əli Musa oğlu Quliyev | |
 Əli Quliyev | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Gəncə, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (76 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Elm sahəsi | Kimya |
| Elmi dərəcəsi | Kimya elmləri doktoru |
| Elmi adı | Akademik |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
  |
Həyatı
Əli Musa oğlu Quliyev 1912-ci il mayın 31-də Gəncə şəhərində anadan olmuşdur.1927-ci ildə Gəncə şəhərində ibtidai təhsil aldıqdan sonra Bakıya gəlmişdir.1931-ci ildə Bakı Pedoqoji Texnikumunu bitirib və Goranboy rayonunda müəllimlik etmişdir.1934-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) kimya fakultəsinə daxil olmuş və oranı 1939-cu ildə bitirdikdən sonra Dövlət imtahan komissiyasının qərarı ilə “Üzvi kimya”kafedrasında assistent saxlanmışdır.
Elmi və pedoqoji fəaliyyəti
Əli Quliyev 1937-ci ildən təhsilini davam etdirməklə yanaşı Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft Emalı İnstitutunda müəllimi,akademik Y.Məmmədəliyevin laboratoriyasında baş laborant,BDU-ni bitirdikdən sonra isə həmin institutda kimyaçı,sahə rəisi və böyük mühəndis vəzifəsində çalışmışdır.
II-ci Dünya müharibəsi illərində o,hərbi sifarişlər yerinə yetirən şöbəyə rəhbərlik etmiş,tank əleyhinə yandırıcı butulkaların nüsxəsini hazırlamış və sınaqdan keçirmişdir.1934-cü ildə “Təbii qazdan heksametilentetraminin (urotropinin)alınması mövzusunda namizədlik işini müdafiə etmişdir. Ə.Quliyev həmçinin bəzi dərman və yuyucu maddələrin alınması işində də çalışmışdır.
1934-cü ildə “Təbii qazdan heksametilentetraminin (urotropinin)alınması mövzusunda namizədlik işini müdafiə etmişdir.
1945-ci ildə AETNEİ-də Ə.Quliyevin rəhbərliyi ilə “Aşqarların sintezi” laboratoriyası yaradılmış və keçmiş sovetlər ittifaqında ilk dəfə olaraq“AzNİİ depressator” və “AzNiii-4”aşqarları sintez edilmiş və respublikamızın neft emalı zavodalrında sənaye miqyasında istehsal edilmişdir.Bu işlərə görə o,1948 və 1951-ci illərdə iki dəfə SSRİ Dövlət Mükafatı Laureatı adına layiq görülmüşdür.
1951-ci ildə Ə.Quliyev motor sürtkü yağlarının keyfiyyətini yüksəltmək üçün aşqarların sintezi və onların tətbiqinə dair doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək kimya elmləri dokoru alimlik dərəcəsi adına layiq görülmüşdür.
Professor Ə.M.Quliyev bir pedaqoq kimi yüksəkixtisaslı kadrların təhsili işinə xüsusi diqqət yetirmişdir.O, 1951-1960-cı illərdə BDU “Üzvi kimya “kafedrasının müdiri,1960-1974-ci illərdə isə həmin kafedranın professoru olaraq tələbələrinə kimya elminin möcüzələrini aşılamışdır. 1958-ci ildə “Neft-kimyası”ixtisası üzrə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvi, 1959-cu ildə isə həqiqi üzvi seçilmişdir. 1963-67-ci illərdə Azərbaycan EA Kimya Elmlər Bölməsinin akademik-katibi olmuşdur.
1959-65-ci illərdə akademik Ə.Quliyev Azərbaycan EA Neft Kimya Prosesləri İnstitutunda “Aşqarlar və yağlar” şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. 1965-ci ildə bu şöbənin əsasında bilavasitə akademik Əli Quliyevin rəhbərliyi ilə keçmiş Sovetlər İttifaqında yeganə profilli Azərbaycan EA Aşqarlar Kimyası İnstitutu yaradıldı. O, 1965-1987-ci illərdə Aşqarlar Kimyası İnstitutunun direktoru olmuşdur.
1970-ci ildə akademik Ə.M.Quliyev və onun rəhbərlik etdiyi institutun əməkdaşları Bakı neftlərindən alınan motor yağlarının keyfiyyətini yüksəltmək üçün səmərəli aşqarların texnologiyasının hazırlanması və sənayedə tətbiqi işinə və onlar əsasında kompozisiya yaratdıqlarına görə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı Laureatı adına layiq görülmüşdür.
1974-ci ildə ona Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi adı verilmişdir.O,respublikamızın elm və tədris müəssisələrində çalışan 6 elmlər doktoru,60-dan artıq elmlər namizədi yetişdirmişdir.
Akad.Əli.Quliyevin "Yağlara və yanacaqlara əlavə edilən aşqarların kimyası və texnologiyası"əsəri iki dəfə Sankt-Peterburq şəhərində nəşr olunmuşdur.Əli müəllim öz əməkdaşları ilə birlikdə 670 elmi məqaləni çap etdirmişdir.166 müəlliflik şəhadətnaməsi almışdır.O, 8 monoqrafiyanın müəllifidir.
Akademik Ə.M.Quliyevin əsas elmi tədqiqat işləri üzvi kimya,neft-kimyası,neftin emalı və aşqarlar kimasına aiddir.Onun rəhbərliyi ilə alkilfenollar, aromatik tiollar,epoksi birləşmələr,sulfobirləşmələr,polimerlər əsasında tərkibində müxtəlif funksional qrup və elementlər olan bir çox üzvi aşqar,stabilizator,inhibitor,YSM-lər sintez edilmiş,onlardan bir çoxunun istehsal texnologiyasi işlənib hazırlanmış və sənayedə tətbiq edilmişdir.Bunlara AzNİİ-depressatoru,AzNİİ-SİATİM-1,SB-3,SB-3u,BFK,BFKu,İNXP-21,İXP-21,İXP-101 və s.misal göstərmək olar.Əli müəllim keçmiş İttifaq miqyasında müxtəlif kükürdüzvi birləşmələrin sintezi və onlarıb əsasında aşqarların yaradılması sahəsində tanınmış elmi məktəb yaratmış görkəmli alim idi.
Təltiflər
Akademik Ə.M.Quliyev respublika kimya elmini Rumıniya,Meksika,Çin ,Macarıstan və digər xarici ölkələrdə ləyaqətlə təmsil etmişdir.Azərbaycan SSR Ali Sovetinə VIII və IX çağırışlarda deputat seçilmişdir.Onun əməyi dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir.Əli müəllim iki dəfə Qırmızı Əmək Bayrağı,üç dəfə “Şərəf nişanı”ordeni və medallarla,6 dəfə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.Effektiv aşqarların sintezi və onların istehal texnologiyasının hazırlanması işlərinə rəhbərlik etdiyinə görə SSRİ-Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin 2 qızıl və 4 gümüş medalına layiq görülmüşdür.
Ə.Quliyev 1989-cu il yanvar ayının 29-da uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra vəfat etmişdir.
Xatirəsi
Onun xatirəsinin əbədiləşdirmək məqəsdi ilə hökumət 1993-cü ildə Azərbaycan EA Aşqarlar Kimyası İntitutuna onun adını vermişdir.
Hər il gənc kimyaçı alimlər akadmeik Əli Quliyev adına mükafata layiq görülürlər.
"Akademik Əli Quliyev" adlı yeni kitab işıq üzü görmüşdür. Alimin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə qələmə alınmış əsərin müəllifi .
İstinadlar
- Cavadova, Həqiqət. "Görkəmli kimyaçı alim haqqında kitab". anl.az. Azərbaycan qəzeti. 7 noyabr 2012. səh. 7. 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 23 fevral 2016.
- ""Akademik Əli Quliyev adına mükafat"ın növbəti qalibi müəyyənləşdiriləcək". 2016-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Eli Quliyev Eli Musa oglu Quliyev 31 may 1912 Gence 29 yanvar 1989 Baki Azerbaycan SSR Dovlet ve SSRI Dovlet mukafatlari iki defe laureati Azerbaycanin Emekdar elm xadimi akademik kimya elmleri doktoru professor Eli QuliyevEli Musa oglu QuliyevEli QuliyevDogum tarixi 31 may 1912Dogum yeri Gence Rusiya imperiyasiVefat tarixi 29 yanvar 1989 76 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSRVetendasligi SSRIElm sahesi KimyaElmi derecesi Kimya elmleri doktoruElmi adi AkademikTehsili Baki Dovlet UniversitetiMukafatlariHeyatiEli Musa oglu Quliyev 1912 ci il mayin 31 de Gence seherinde anadan olmusdur 1927 ci ilde Gence seherinde ibtidai tehsil aldiqdan sonra Bakiya gelmisdir 1931 ci ilde Baki Pedoqoji Texnikumunu bitirib ve Goranboy rayonunda muellimlik etmisdir 1934 cu ilde Baki Dovlet Universitetinin BDU kimya fakultesine daxil olmus ve orani 1939 cu ilde bitirdikden sonra Dovlet imtahan komissiyasinin qerari ile Uzvi kimya kafedrasinda assistent saxlanmisdir Elmi ve pedoqoji fealiyyetiEli Quliyev 1937 ci ilden tehsilini davam etdirmekle yanasi Azerbaycan Elmi Tedqiqat Neft Emali Institutunda muellimi akademik Y Memmedeliyevin laboratoriyasinda bas laborant BDU ni bitirdikden sonra ise hemin institutda kimyaci sahe reisi ve boyuk muhendis vezifesinde calismisdir II ci Dunya muharibesi illerinde o herbi sifarisler yerine yetiren sobeye rehberlik etmis tank eleyhine yandirici butulkalarin nusxesini hazirlamis ve sinaqdan kecirmisdir 1934 cu ilde Tebii qazdan heksametilentetraminin urotropinin alinmasi movzusunda namizedlik isini mudafie etmisdir E Quliyev hemcinin bezi derman ve yuyucu maddelerin alinmasi isinde de calismisdir 1934 cu ilde Tebii qazdan heksametilentetraminin urotropinin alinmasi movzusunda namizedlik isini mudafie etmisdir 1945 ci ilde AETNEI de E Quliyevin rehberliyi ile Asqarlarin sintezi laboratoriyasi yaradilmis ve kecmis sovetler ittifaqinda ilk defe olaraq AzNII depressator ve AzNiii 4 asqarlari sintez edilmis ve respublikamizin neft emali zavodalrinda senaye miqyasinda istehsal edilmisdir Bu islere gore o 1948 ve 1951 ci illerde iki defe SSRI Dovlet Mukafati Laureati adina layiq gorulmusdur 1951 ci ilde E Quliyev motor surtku yaglarinin keyfiyyetini yukseltmek ucun asqarlarin sintezi ve onlarin tetbiqine dair doktorluq dissertasiyasi mudafie ederek kimya elmleri dokoru alimlik derecesi adina layiq gorulmusdur Professor E M Quliyev bir pedaqoq kimi yuksekixtisasli kadrlarin tehsili isine xususi diqqet yetirmisdir O 1951 1960 ci illerde BDU Uzvi kimya kafedrasinin mudiri 1960 1974 ci illerde ise hemin kafedranin professoru olaraq telebelerine kimya elminin mocuzelerini asilamisdir 1958 ci ilde Neft kimyasi ixtisasi uzre Azerbaycan Elmler Akademiyasinin muxbir uzvi 1959 cu ilde ise heqiqi uzvi secilmisdir 1963 67 ci illerde Azerbaycan EA Kimya Elmler Bolmesinin akademik katibi olmusdur 1959 65 ci illerde akademik E Quliyev Azerbaycan EA Neft Kimya Prosesleri Institutunda Asqarlar ve yaglar sobesine rehberlik etmisdir 1965 ci ilde bu sobenin esasinda bilavasite akademik Eli Quliyevin rehberliyi ile kecmis Sovetler Ittifaqinda yegane profilli Azerbaycan EA Asqarlar Kimyasi Institutu yaradildi O 1965 1987 ci illerde Asqarlar Kimyasi Institutunun direktoru olmusdur 1970 ci ilde akademik E M Quliyev ve onun rehberlik etdiyi institutun emekdaslari Baki neftlerinden alinan motor yaglarinin keyfiyyetini yukseltmek ucun semereli asqarlarin texnologiyasinin hazirlanmasi ve senayede tetbiqi isine ve onlar esasinda kompozisiya yaratdiqlarina gore Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati Laureati adina layiq gorulmusdur 1974 ci ilde ona Azerbaycan SSR emekdar elm xadimi adi verilmisdir O respublikamizin elm ve tedris muessiselerinde calisan 6 elmler doktoru 60 dan artiq elmler namizedi yetisdirmisdir Akad Eli Quliyevin Yaglara ve yanacaqlara elave edilen asqarlarin kimyasi ve texnologiyasi eseri iki defe Sankt Peterburq seherinde nesr olunmusdur Eli muellim oz emekdaslari ile birlikde 670 elmi meqaleni cap etdirmisdir 166 muelliflik sehadetnamesi almisdir O 8 monoqrafiyanin muellifidir Akademik E M Quliyevin esas elmi tedqiqat isleri uzvi kimya neft kimyasi neftin emali ve asqarlar kimasina aiddir Onun rehberliyi ile alkilfenollar aromatik tiollar epoksi birlesmeler sulfobirlesmeler polimerler esasinda terkibinde muxtelif funksional qrup ve elementler olan bir cox uzvi asqar stabilizator inhibitor YSM ler sintez edilmis onlardan bir coxunun istehsal texnologiyasi islenib hazirlanmis ve senayede tetbiq edilmisdir Bunlara AzNII depressatoru AzNII SIATIM 1 SB 3 SB 3u BFK BFKu INXP 21 IXP 21 IXP 101 ve s misal gostermek olar Eli muellim kecmis Ittifaq miqyasinda muxtelif kukurduzvi birlesmelerin sintezi ve onlarib esasinda asqarlarin yaradilmasi sahesinde taninmis elmi mekteb yaratmis gorkemli alim idi TeltiflerAkademik E M Quliyev respublika kimya elmini Ruminiya Meksika Cin Macaristan ve diger xarici olkelerde leyaqetle temsil etmisdir Azerbaycan SSR Ali Sovetine VIII ve IX cagirislarda deputat secilmisdir Onun emeyi dovlet terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir Eli muellim iki defe Qirmizi Emek Bayragi uc defe Seref nisani ordeni ve medallarla 6 defe Azerbaycan SSR Ali Sovetinin Fexri Fermani ile teltif edilmisdir Effektiv asqarlarin sintezi ve onlarin istehal texnologiyasinin hazirlanmasi islerine rehberlik etdiyine gore SSRI Xalq Teserrufati Nailiyyetleri Sergisinin 2 qizil ve 4 gumus medalina layiq gorulmusdur E Quliyev 1989 cu il yanvar ayinin 29 da uzun suren agir xestelikden sonra vefat etmisdir XatiresiOnun xatiresinin ebedilesdirmek meqesdi ile hokumet 1993 cu ilde Azerbaycan EA Asqarlar Kimyasi Intitutuna onun adini vermisdir Her il genc kimyaci alimler akadmeik Eli Quliyev adina mukafata layiq gorulurler Akademik Eli Quliyev adli yeni kitab isiq uzu gormusdur Alimin anadan olmasinin 100 illiyi munasibetile qeleme alinmis eserin muellifi IstinadlarCavadova Heqiqet Gorkemli kimyaci alim haqqinda kitab anl az Azerbaycan qezeti 7 noyabr 2012 seh 7 2016 03 03 tarixinde Istifade tarixi 23 fevral 2016 Akademik Eli Quliyev adina mukafat in novbeti qalibi mueyyenlesdirilecek 2016 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 28