Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Tiollar — ümumi formulu RSH olan spirtlərin kükürd analoqları. Burada R karbohidrogen radikalıdır, məsələn, metanetiol (metil merkaptan) (CH3SH), etanetiol (etil merkaptan) (C2H5SH) və s., IUPAC terminologiyasında "merkaptanlar" adı köhnəlmişdir. və istifadə üçün tövsiyə edilmir.
Adlandırılması
Sistematik nomenklaturaya görə karbohidrogen radikalının sonuna "-tiol" şəkilçisi əlavə edilir. əgər tiol qrupu-SH molekulda əsas deyilsə, onda qaydaya uyğun olaraq, ilkin maddənin adının əvvəlinə "merkapta-" önlüyü əlavə edirlər.
Tiolların alınması
Alkantiolları alkilhalogenidlərin natrium və ya kalium hidrosulfidlərlə qarşılıqlı təsirindən alırlar
- R-Hal+HS-→R-SH
- C2H5J + KSH → C2H5SH + KJ
Sidik cövhərinin alkilhalogenidlərə rəsirindən S-alkilzotiuron duzuna çevrilir ki, onun da qələvi mühitdə hidrolizindən tiollar alınır.
Fiziki-kimyəvi xassələri
Tiolların qaynama temperaturu müvafiq spirtlərin qaynama temperaturundan aşağıdır. Bu kükürdün oksigenə nisbətən elektromənfiliyinin az olması ilə izah olunur. Buna görə, tiollar spirtlərə nisbətən hidrogen rabitəsi əmələ gətirməyə az meyillidir. Tiollar təkcə spirtlərdən deyil, həmçinin başqa üzvi maddələrdən iyinə görə fərqlənirlər. Merkaptanlar hətta çüzi miqdarda belə kəskin iyə malik olurlar.
Turşuluğu
Tiollar — hidrogen sulfidin monoalkiləvəzli törəmələridir və tərkibində aktiv hidrogen atomu olduğundan onlar zəif turşulardır. Hidrogenin mütəhərrikliyi-SH-da OH-a nisbətən yüksəkdir. Buna görədə tiollar sulu məhlulda qələvilərlə duzlar-merkaptidlər RSNa əmələ gətirirlər.
Oksidləşmə
Spirtlərdən fərqli olaraq tiollarda oksidləşmə karbon atomuna görə deyil, kükürdə görə gedir.
Üzvi turşularla qarşılıqlı təsiri
Tiollar spirtlər kimi üzvi turşularla esterləşmə reaksiyalarına girirlər. Nəticədə tioefirlər əmələ gətirirlər. Reaksiya güclü turşuların iştirakı ilə kataliz olunur.
Mənbə
- S. F. Qarayev, U. B. İmaşev, G. M. Talıbov "Üzvi kimya", 2013.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Tiollar umumi formulu RSH olan spirtlerin kukurd analoqlari Burada R karbohidrogen radikalidir meselen metanetiol metil merkaptan CH3SH etanetiol etil merkaptan C2H5SH ve s IUPAC terminologiyasinda merkaptanlar adi kohnelmisdir ve istifade ucun tovsiye edilmir TiollarAdlandirilmasiSistematik nomenklaturaya gore karbohidrogen radikalinin sonuna tiol sekilcisi elave edilir eger tiol qrupu SH molekulda esas deyilse onda qaydaya uygun olaraq ilkin maddenin adinin evveline merkapta onluyu elave edirler Tiollarin alinmasiAlkantiollari alkilhalogenidlerin natrium ve ya kalium hidrosulfidlerle qarsiliqli tesirinden alirlar R Hal HS R SH C2H5J KSH C2H5SH KJ Sidik covherinin alkilhalogenidlere resirinden S alkilzotiuron duzuna cevrilir ki onun da qelevi muhitde hidrolizinden tiollar alinir Fiziki kimyevi xasseleriTiollarin qaynama temperaturu muvafiq spirtlerin qaynama temperaturundan asagidir Bu kukurdun oksigene nisbeten elektromenfiliyinin az olmasi ile izah olunur Buna gore tiollar spirtlere nisbeten hidrogen rabitesi emele getirmeye az meyillidir Tiollar tekce spirtlerden deyil hemcinin basqa uzvi maddelerden iyine gore ferqlenirler Merkaptanlar hetta cuzi miqdarda bele keskin iye malik olurlar TursuluguTiollar hidrogen sulfidin monoalkilevezli toremeleridir ve terkibinde aktiv hidrogen atomu oldugundan onlar zeif tursulardir Hidrogenin muteherrikliyi SH da OH a nisbeten yuksekdir Buna gorede tiollar sulu mehlulda qelevilerle duzlar merkaptidler RSNa emele getirirler OksidlesmeSpirtlerden ferqli olaraq tiollarda oksidlesme karbon atomuna gore deyil kukurde gore gedir Uzvi tursularla qarsiliqli tesiriTiollar spirtler kimi uzvi tursularla esterlesme reaksiyalarina girirler Neticede tioefirler emele getirirler Reaksiya guclu tursularin istiraki ile kataliz olunur MenbeS F Qarayev U B Imasev G M Talibov Uzvi kimya 2013