Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Rəcəbov Əli-Bala Ələkbər oğlu — gəmi kapitanı.
| Əli-Bala Rəcəbov | |
|---|---|
| Əli-Bala Ələkbər oğlu Rəcəbov | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı |
| Vəfat tarixi | 14 yanvar 1953 (73 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Ələkbər Rəcəbov |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| İxtisası | Gəmi kapitanı |
| Fəaliyyət illəri | 1905-1944 |
| Mükafatları | "Əmək Qəhrəmanı" fəxri adı, "Qırmızı Əmək Bayrağı", "Lenin ordeni", "Almaniya üzərində qələbə", "SSRİ dəniz donanması Fəxri işçisi nişanı" |
Həyatı
Əli-Bala Rəcəbov 22 mart 1879-cu ildə Bakı şəhərində Xəzər dənizçiləri ailəsində anadan olmuşdur. Valideynlərini tez itirən Əli qardaşının himayəsində böyümüşdür. 1921-ci ildə Həştərxanda doğulmuş Pryanişnikova Marfa Matveyevna ilə həyat qurmuşdur. 1941-ci ildə həyat yoldaşı vəfat etmişdir. 1947-ci ildə isə Bakıda doğulmuş Myaçın Veronika Arkadyevna ilə ailə həyatı qurmuşdur. Təəccüblü deyildir ki, o da ailəsindən nəslən keçən ixtisasa yiyələnmiş və ömrünün əlli ilini bu sənətə həsr etmişdir.
İş fəaliyyəti
1904-cü il martın 8-də Bakı Dənizçilik peşə məktəbinə şturman olmaq üçün imtahan verən Rəcəbov, 1905-ci ildə milyonçu və xeyriyyəçi Musa Nağıyevin sahibi olduğu "Elias" gəmisində kapitan kimi fəaliyyətə başlayır. O, 1905-ci ildən 1922-ci ilə qədər Quliyevin sahibi olduğu "Abbasiya" gəmisində, 1922-ci ildən 1930-cu ilə qədər "İskra", "Lafarq" gəmiləri, 1930-cu ildən 1943-cü ilə qədər "Ağamalı oğlu" gəmisində kapitan kimi işləmişdir. İkinci Dünya Müharibəsi illərində Şimali Qafqazın işğalı və neftin dəmiryolu vasitəsilə daşınmasının qeyri-mümkünlüyü dənizçiləri və Bakı limanının rəhbərliyini yeni yollar axtarmağa vadar edir. Və nəhayət, bu yol tapılır. Dənizçilər neft dolu çənləri xüsusi quraşdırılmış dəmir yolu vasitəsilə Xəzərə endirir və oradan yedək gəmisi ilə Krasnovodska daşımağa başlayırlar. Bu, dünya neftdaşıma tarixində bir yenilik idi. Bu üsulla dənziçilər Bakıdan Krasnovodska 35 neftdaşıyan dəmir yol sisterni, Mahaçqaladan Krasnovodska hər birinin beş ton ağırlığı olan neft çənləri daşıyırlar. Bundan sonra düşmən aviasiyasının əsas hədəfi, təbii ki, neft daşımaları, deməli, Xəzər dəniz yolu olur. Həmin gərgin döyüş günlərində Xəzər donanmasına məxsus bir çox gəmi düşmən aviasiyasının hücumları nəticəsində zədələnir, hətta bəzi gəmilər batır. "Kasptanker"ə məxsus nəhəng "Ağamalıoğlu" gəmisinin düşmən təyyarəsi tərəfindən atəşə tutulmasına baxmayaraq gəmidəki 10 min ton benzinin xilas edilməsi isə Xəzər dənizçiliyi tarixinin qəhrəmanlıq səhifəsidir. "1942-ci il oktyabrın 27-də Həştərxana çatdırdığı benzini boşaldan "Ağamalıoğlu" gəmisi düşmən aviasiyasının hücumuna məruz qalır və dərhal gəmidə yanğın baş verir. Yaxınlıqda olan "Jdanov" gəmisi hava hücumunu dəf edərək "Ağamalıoğlu" gəmisinin köməyinə gəlir. Qeyd edək ki, "Ağamalıoğlu" gəmisinin kapitanı təcrübəli dənizçi Əlibala Rəcəbov idi. "Jdanov" gəmisi tankerə yaxınlaşana qədər təcrübəli kapitanın rəhbərliyi ilə yanğını heyət özü söndürə bilmişdi. Ə. Rəcəbov yaralansa da, gəmini tərk etməmişdi…"
1942-ci ilin oktyabrın 28-dən II Dünya müharibəsində Həştərxanda hərbi tapşırığı yerinə yetirərkən düşmən aviasiyasının hücumu zamanı bombardmana düşmüş Rəcəbov boğazından və ayağından yaralanmış və sağalandan sonar 1943-cü il fevralın 10-da "Stalin" tankerində 1947-ci ilə qədər kapitan kimi çalışmışdır. 1947-ci ildə Rəcəbov səhhətinin pisləşməsi ilə bağlı olaraq gəmidə üzməyi dayandırmış, Kasptankerin təmir olunan gəmilərinə kapitan təyin edilmişdir. Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi İdarəsinin Ə.Rəcəbov haqqında yazılan təqdimat-tərifdə qeyd olunurdu: "1896-cı ildən su nəqliyyatında işləyir. "Ağamalıoğlu" tankerinin kapitanıdır. Nəqliyyatda işlədiyi müddət ərzində qəza törətməyib. 1933-cü ilin gərgin neft daşımaları zamanı iri tankerlərin dörd boru vasitəsilə doldurulmasını təklif edib. Onun bu təcrübəsi sonralar bütün tankerlərdə tətbiq olunub və bu, hər yükləmə zamanı vaxta iki saat qənaət etməyə imkan yaradıb. 1934-1935-ci illərin qış təmiri zamanı Rəcəbov yoldaş gəmini 8 günə təmirdən yüksək göstəricilərlə çıxarıb. Yoldaş Rəcəbov dəfələrlə mükafatlandırılıb".
Mükafatları
1936-ci ildə iş müddəti ərzində yaxşı işləməyinə və nefdaşıma planını yerinə yetirdiyinə görə "Əmək Qəhrəmanı" fəxri adı verilmiş sonar "Qırmızı Əmək Bayrağı", "Lenin ordeni", "Almaniya üzərində qələbə", "SSRİ dəniz donanması Fəxri işçisi nişanı" ilə mükafatlandırılmışdır. 1944-cü ildən isə fərdi təqaüdə çıxmışdır. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Sənədli Məmbələr fondundakı 129 №-li papkada gəmi kapitanı Rəcəbov Əli-Bala Ələkbər oğlunun həyat və fəaliyyətini əks etdirən bir sıra tarixi sənəd və eksponatlar mühafizə edilir. 27 may 1966-cı ildə Əli-Bala Rəcəbovun həyat yoldaşı V.A.Myacina tərəfindən muzeyə hədiyyə olunan əşyalar XX əsr Azərbaycan tarixinin mühüm materialları sırasında qorunur.
İstinadlar
- A.Əliyeva "Dəniz kapitanı Əli-Bala Rəcəbovun həyat və fəaliyyətinə dair muzey materiallarının əhəmiyyəti haqqında // "Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində muzeylərin rolu" IV Respublika elmi konfransının materialları, Bakı-19.VI.2014, səh 35-38
- Müsəllim Həsənov. Azərbaycanda gəmiçilik: Sənədli tarix. Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin 160 illiyinə həsr edilir. Bakı-2018, səh. 108
- M.Həsənov. Azərbaycanda gəmiçilik: Sənədli tarix. Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin 160 illiyinə həsr edilir. Bakı-2018, səh 91
Xarici keçidlər
- Müsəllim Həsənov. Azərbaycanda gəmiçilik: Sənədli tarix. Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin 160 illiyinə həsr edilir. Bakı-2018[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Recebov Eli Bala Elekber oglu gemi kapitani Eli Bala RecebovEli Bala Elekber oglu RecebovDogum tarixi 22 mart 1879Dogum yeri BakiVefat tarixi 14 yanvar 1953 1953 01 14 73 yasinda Vefat yeri Baki Baki vilayeti Azerbaycan SSR SSRIAtasi Elekber RecebovMilliyyeti azerbaycanliIxtisasi Gemi kapitaniFealiyyet illeri 1905 1944Mukafatlari Emek Qehremani fexri adi Qirmizi Emek Bayragi Lenin ordeni Almaniya uzerinde qelebe SSRI deniz donanmasi Fexri iscisi nisani HeyatiEli Bala Recebov 22 mart 1879 cu ilde Baki seherinde Xezer denizcileri ailesinde anadan olmusdur Valideynlerini tez itiren Eli qardasinin himayesinde boyumusdur 1921 ci ilde Hesterxanda dogulmus Pryanisnikova Marfa Matveyevna ile heyat qurmusdur 1941 ci ilde heyat yoldasi vefat etmisdir 1947 ci ilde ise Bakida dogulmus Myacin Veronika Arkadyevna ile aile heyati qurmusdur Teeccublu deyildir ki o da ailesinden neslen kecen ixtisasa yiyelenmis ve omrunun elli ilini bu senete hesr etmisdir Is fealiyyeti Xezer deniz neqliyyatinda 50 il fasilesiz emeye gore Baki 1 oktyabr 1944 cu il 1904 cu il martin 8 de Baki Denizcilik pese mektebine sturman olmaq ucun imtahan veren Recebov 1905 ci ilde milyoncu ve xeyriyyeci Musa Nagiyevin sahibi oldugu Elias gemisinde kapitan kimi fealiyyete baslayir O 1905 ci ilden 1922 ci ile qeder Quliyevin sahibi oldugu Abbasiya gemisinde 1922 ci ilden 1930 cu ile qeder Iskra Lafarq gemileri 1930 cu ilden 1943 cu ile qeder Agamali oglu gemisinde kapitan kimi islemisdir Ikinci Dunya Muharibesi illerinde Simali Qafqazin isgali ve neftin demiryolu vasitesile dasinmasinin qeyri mumkunluyu denizcileri ve Baki limaninin rehberliyini yeni yollar axtarmaga vadar edir Ve nehayet bu yol tapilir Denizciler neft dolu cenleri xususi qurasdirilmis demir yolu vasitesile Xezere endirir ve oradan yedek gemisi ile Krasnovodska dasimaga baslayirlar Bu dunya neftdasima tarixinde bir yenilik idi Bu usulla denziciler Bakidan Krasnovodska 35 neftdasiyan demir yol sisterni Mahacqaladan Krasnovodska her birinin bes ton agirligi olan neft cenleri dasiyirlar Bundan sonra dusmen aviasiyasinin esas hedefi tebii ki neft dasimalari demeli Xezer deniz yolu olur Hemin gergin doyus gunlerinde Xezer donanmasina mexsus bir cox gemi dusmen aviasiyasinin hucumlari neticesinde zedelenir hetta bezi gemiler batir Kasptanker e mexsus neheng Agamalioglu gemisinin dusmen teyyaresi terefinden atese tutulmasina baxmayaraq gemideki 10 min ton benzinin xilas edilmesi ise Xezer denizciliyi tarixinin qehremanliq sehifesidir 1942 ci il oktyabrin 27 de Hesterxana catdirdigi benzini bosaldan Agamalioglu gemisi dusmen aviasiyasinin hucumuna meruz qalir ve derhal gemide yangin bas verir Yaxinliqda olan Jdanov gemisi hava hucumunu def ederek Agamalioglu gemisinin komeyine gelir Qeyd edek ki Agamalioglu gemisinin kapitani tecrubeli denizci Elibala Recebov idi Jdanov gemisi tankere yaxinlasana qeder tecrubeli kapitanin rehberliyi ile yangini heyet ozu sondure bilmisdi E Recebov yaralansa da gemini terk etmemisdi 1942 ci ilin oktyabrin 28 den II Dunya muharibesinde Hesterxanda herbi tapsirigi yerine yetirerken dusmen aviasiyasinin hucumu zamani bombardmana dusmus Recebov bogazindan ve ayagindan yaralanmis ve sagalandan sonar 1943 cu il fevralin 10 da Stalin tankerinde 1947 ci ile qeder kapitan kimi calismisdir 1947 ci ilde Recebov sehhetinin pislesmesi ile bagli olaraq gemide uzmeyi dayandirmis Kasptankerin temir olunan gemilerine kapitan teyin edilmisdir Xezer Deniz Gemiciliyi Idaresinin E Recebov haqqinda yazilan teqdimat terifde qeyd olunurdu 1896 ci ilden su neqliyyatinda isleyir Agamalioglu tankerinin kapitanidir Neqliyyatda islediyi muddet erzinde qeza toretmeyib 1933 cu ilin gergin neft dasimalari zamani iri tankerlerin dord boru vasitesile doldurulmasini teklif edib Onun bu tecrubesi sonralar butun tankerlerde tetbiq olunub ve bu her yukleme zamani vaxta iki saat qenaet etmeye imkan yaradib 1934 1935 ci illerin qis temiri zamani Recebov yoldas gemini 8 gune temirden yuksek gostericilerle cixarib Yoldas Recebov defelerle mukafatlandirilib Mukafatlari1936 ci ilde is muddeti erzinde yaxsi islemeyine ve nefdasima planini yerine yetirdiyine gore Emek Qehremani fexri adi verilmis sonar Qirmizi Emek Bayragi Lenin ordeni Almaniya uzerinde qelebe SSRI deniz donanmasi Fexri iscisi nisani ile mukafatlandirilmisdir 1944 cu ilden ise ferdi teqaude cixmisdir Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinin Senedli Membeler fondundaki 129 li papkada gemi kapitani Recebov Eli Bala Elekber oglunun heyat ve fealiyyetini eks etdiren bir sira tarixi sened ve eksponatlar muhafize edilir 27 may 1966 ci ilde Eli Bala Recebovun heyat yoldasi V A Myacina terefinden muzeye hediyye olunan esyalar XX esr Azerbaycan tarixinin muhum materiallari sirasinda qorunur IstinadlarA Eliyeva Deniz kapitani Eli Bala Recebovun heyat ve fealiyyetine dair muzey materiallarinin ehemiyyeti haqqinda Azerbaycan tarixinin oyrenilmesinde muzeylerin rolu IV Respublika elmi konfransinin materiallari Baki 19 VI 2014 seh 35 38 Musellim Hesenov Azerbaycanda gemicilik Senedli tarix Azerbaycan Xezer Deniz Gemiciliyinin 160 illiyine hesr edilir Baki 2018 seh 108 M Hesenov Azerbaycanda gemicilik Senedli tarix Azerbaycan Xezer Deniz Gemiciliyinin 160 illiyine hesr edilir Baki 2018 seh 91Xarici kecidlerMusellim Hesenov Azerbaycanda gemicilik Senedli tarix Azerbaycan Xezer Deniz Gemiciliyinin 160 illiyine hesr edilir Baki 2018 olu kecid