Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikki (日記, azərb. "gündəlik") – ənənəvi janr. Yüksək ədəbi dəyərə malik gündəliklər və ya gündəlik formasında olan hekayələrdən ibarətdir.
Tarixi
İlk dövrlər
Yaponiyada ilk gündəliklər Çindəki rəsmi hökumət gündəlikləri əsasında formalaşmışdır. Çində rəsmilər imperatorun hərəkətlərini və dediklərini qeyd etmək üçün gündəliklərdən istifadə edirdilər. Bu ilk gündəliklər VII əsrdə qurulmasından sonra dövlət əhəmiyyətli və siyasi hadisələri təsvir edən rəsmi qeydlərə çevrilmişdir. Onlar Çin dilində yazılırdılar.Heyan dövründən etibarən hökumət rəsmiləri şəxsi gündəliklər yazmağa başlamışdırlar. Onlar şəxsi gündəliklərdə gördükləri işləri və onları sarayda narahat edən şeyləri qeyd edirdilər. Bu cür şəxsi gündəliklər çincə və ya yaponlaşdırılmış çincədə yazılırdı.
Ədəbi əhəmiyyəti təsdiqlənən ilk gündəlik 935-ci ildə Ki no Tsurayuki tərəfindən yazılmış "Tosa gündəliyi"dir. Ki no Tsurayuki hökumət rəsmisi idi və statusunun gətirdiyi məhdudiyyətlərdən yayınmaq üçün gündəliyi qadın təxəllüsü ilə yazmış, kanalardan istifadə etmişdir. O, gündəliyində müxtəlif təcrübələrini və səyahətlərini bölüşmüş, emosiyalarını büruzə verməkdən çəkinməmişdir.
X və XI əsrlərdə yazılan nikkilərin çoxu qadın müəlliflərə məxsusdur. Sarayda yaşayan qadınlar tərəfindən yazılan və oço nikki olaraq adlandırılan bu gündəliklər hadisələri olduğu kimi deyil, xatirələr şəklində təsvir edirdi. Odur ki, onların retroprespektiv məzmunu həmin gündəlikləri bədii etmişdir.
Bu gündəliklərin müəllifləri səmimi şəkildə özlərini ifadə etmələri ilə seçilirlər. 974-cü ildə anası tərəfindən yazılmış "" əsərində bir qadının həyatının bütün aspektləri təsvir olunmuşdur. Bu əsər növbəti dövrlərdəki qadın yazarlara böyük təsir göstərmişdir. 1008-ci ildə ildə yazılmış "İzumi Şikibunun gündəliyi" aid edilsə də, bəzi mütəxəssislər gündəliyin başqa qadın tərəfindən yazıldığını güman edirlər. Gündəliyin əsas mövzusu sevgi və ehtirasın müvəqqətiliyidir. 1010-cu ildə yazılmış "" isə eyniadlı müəllifə məxsusdur.Murasaki Şikibu bu gündəlikdə saray həyatını ətraflı şəkildə təsvir etmiş və əhəmiyyətli rəylər bildirmişdir.
qızı tərəfindən 1060-cı ildə yazılmış ""ndə müəllif dünyanı nağıllarda olduğu kimi arzuladığı gəncliyini və bu arzularından peşmançılığını təsvir etmişdir. Eyniadlı müəllif tərəfindən 1112-ci ildə yazılmış "Sanuki no Sukenin gündəliyi" imperatora qarşı hiss edilən sevgidən bəhs edir. Bu gündəliklər Heyan dövründə nikki ədəbiyyatının çiçəklənməsinə aid nümunələr hesab olunur.
Orta əsrlər
Orta əsrlərdə yazılmış nikkilərə 1219-cu ildə yazılmış "Kenşun Monin no Çunaqonun gündəliyi", 1246-52-ci illərdə yazılmış " gündəliyi" və 1280-ci ildə tərəfindən yazılmış "Batan ay gündəliyi" aiddir. Bu dövrdə "Kaydoki" (1223) və "Tokan Kiko" (1242) kimi səyahət gündəliklərinin sayı artmışdır. İlk gündəliklərdən fərqli olaraq bu gündəliklərdə hadisələr ətraf əyalətlərdə baş verir. 1307-ci ildə yazılmış "Tovazuqatari" gündəliyində cinsi istəklərini və rahibə kimi yaşadığı çətinlikləri təsvir etmişdir.Matsuo Başonun yeddi aylıq səyahətini təsvir edən "" (1694) və tərəfindən yazılmış "" (1801) də nikki hesab olunur. Bu dövrdə yazılmış gündəliklər gündəlik hadisələri və şayiələri qeyd edirdi.
Müasir dövr
Müasir dövrdə etiraf xarakterli gündəliklər yazılmağa başlamışdır. Bu cür gündəliklərə tərəfindən yazılmış "İçiyo gündəliyi" (1912), tərəfindən yazılmış "Yalansız gündəlik" (1893-97), gündəlikləri və tərəfindən yazılmış "Dançotey Niçico" (1946-47) aid edilir.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Kodansha Encyclopedia of Japan. VI cild. Tokio: Kodansha. 1983. səh. 2. ISBN . İstifadə tarixi: 8 aprel 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikki 日記 azerb gundelik enenevi janr Yuksek edebi deyere malik gundelikler ve ya gundelik formasinda olan hekayelerden ibaretdir Edebi ehemiyyete malik olan ilk gundeliyin muellifi Ki no Tsurayuki TarixiIlk dovrler Yaponiyada ilk gundelikler Cindeki resmi hokumet gundelikleri esasinda formalasmisdir Cinde resmiler imperatorun hereketlerini ve dediklerini qeyd etmek ucun gundeliklerden istifade edirdiler Bu ilk gundelikler VII esrde qurulmasindan sonra dovlet ehemiyyetli ve siyasi hadiseleri tesvir eden resmi qeydlere cevrilmisdir Onlar Cin dilinde yazilirdilar Heyan dovrunden etibaren hokumet resmileri sexsi gundelikler yazmaga baslamisdirlar Onlar sexsi gundeliklerde gordukleri isleri ve onlari sarayda narahat eden seyleri qeyd edirdiler Bu cur sexsi gundelikler cince ve ya yaponlasdirilmis cincede yazilirdi Edebi ehemiyyeti tesdiqlenen ilk gundelik 935 ci ilde Ki no Tsurayuki terefinden yazilmis Tosa gundeliyi dir Ki no Tsurayuki hokumet resmisi idi ve statusunun getirdiyi mehdudiyyetlerden yayinmaq ucun gundeliyi qadin texellusu ile yazmis kanalardan istifade etmisdir O gundeliyinde muxtelif tecrubelerini ve seyahetlerini bolusmus emosiyalarini buruze vermekden cekinmemisdir X ve XI esrlerde yazilan nikkilerin coxu qadin muelliflere mexsusdur Sarayda yasayan qadinlar terefinden yazilan ve oco nikki olaraq adlandirilan bu gundelikler hadiseleri oldugu kimi deyil xatireler seklinde tesvir edirdi Odur ki onlarin retroprespektiv mezmunu hemin gundelikleri bedii etmisdir Bu gundeliklerin muellifleri semimi sekilde ozlerini ifade etmeleri ile secilirler 974 cu ilde anasi terefinden yazilmis eserinde bir qadinin heyatinin butun aspektleri tesvir olunmusdur Bu eser novbeti dovrlerdeki qadin yazarlara boyuk tesir gostermisdir 1008 ci ilde ilde yazilmis Izumi Sikibunun gundeliyi aid edilse de bezi mutexessisler gundeliyin basqa qadin terefinden yazildigini guman edirler Gundeliyin esas movzusu sevgi ve ehtirasin muveqqetiliyidir 1010 cu ilde yazilmis ise eyniadli muellife mexsusdur Murasaki Sikibu bu gundelikde saray heyatini etrafli sekilde tesvir etmis ve ehemiyyetli reyler bildirmisdir qizi terefinden 1060 ci ilde yazilmis nde muellif dunyani nagillarda oldugu kimi arzuladigi gencliyini ve bu arzularindan pesmanciligini tesvir etmisdir Eyniadli muellif terefinden 1112 ci ilde yazilmis Sanuki no Sukenin gundeliyi imperatora qarsi hiss edilen sevgiden behs edir Bu gundelikler Heyan dovrunde nikki edebiyyatinin ciceklenmesine aid numuneler hesab olunur Orta esrler Orta esrlerde yazilmis nikkilere 1219 cu ilde yazilmis Kensun Monin no Cunaqonun gundeliyi 1246 52 ci illerde yazilmis gundeliyi ve 1280 ci ilde terefinden yazilmis Batan ay gundeliyi aiddir Bu dovrde Kaydoki 1223 ve Tokan Kiko 1242 kimi seyahet gundeliklerinin sayi artmisdir Ilk gundeliklerden ferqli olaraq bu gundeliklerde hadiseler etraf eyaletlerde bas verir 1307 ci ilde yazilmis Tovazuqatari gundeliyinde cinsi isteklerini ve rahibe kimi yasadigi cetinlikleri tesvir etmisdir Matsuo Basonun yeddi ayliq seyahetini tesvir eden 1694 ve terefinden yazilmis 1801 de nikki hesab olunur Bu dovrde yazilmis gundelikler gundelik hadiseleri ve sayieleri qeyd edirdi Muasir dovr Muasir dovrde etiraf xarakterli gundelikler yazilmaga baslamisdir Bu cur gundeliklere terefinden yazilmis Iciyo gundeliyi 1912 terefinden yazilmis Yalansiz gundelik 1893 97 gundelikleri ve terefinden yazilmis Dancotey Nicico 1946 47 aid edilir IstinadlarKodansha Encyclopedia of JapanEdebiyyatKodansha Encyclopedia of Japan VI cild Tokio Kodansha 1983 seh 2 ISBN 0 87011 626 6 Istifade tarixi 8 aprel 2022