Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Hiperdiffuzionizm — bir sivilizasiyanın və ya xalqın sonralar az inkişaf etmiş sivilizasiyalar və xalqlar tərəfindən alınmış bütün görkəmli və ya vacib şeylərin yaradıcısı olduğu fərziyyələr və nəzəriyyələr toplusu. Beləliklə, piramidalar kimi oxşar mədəni nailiyyətlərə malik olan bütün böyük sivilizasiyalar eyni qədim insanlardan əmələ gəlir . Dini təcrübələr, mədəni texnologiyalar və unudulmuş qədim sivilizasiyalar hiperdiffuziya üçün arqument ola bilər.
Hiperdiffuzionizm, mədəniyyətlərarası diffuzionizmdən bir çox cəhətdən fərqlənir ki, bunlardan biri də tez-tez yalançı elmi olan ifadələrin sübut edilməsinin çətinliyidir . Bundan əlavə, transkultural diffuzionizmdən fərqli olaraq, hiperdiffuzionizm müəyyən mədəniyyət daxilində cəmiyyətin genişlənməsini izah etmək üçün ticarət və ya mədəni əlaqələrdən istifadə etmir. Bunun əvəzinə, hiperdiffuzionistlər, bütün böyük yeniliklərin və cəmiyyətlərin bir (adətən unudulmuş) qədim sivilizasiyadan qaynaqlandığını iddia edirlər . Məsələn, Arizonada tapılan Tukson əsərləri əsl qədim Roma əsərləri ilə xarici oxşarlıqları olduğu səbəbindən Qədim Roma və "Atlantik okeanı ilə Arizona quru yolu ilə qarşılaşan romalılar" ilə əlaqələndirilir .
Çarlz Hepqud
Çarlz Hepqud, "Qədim Dəniz Krallarının Xəritələri: Buz dövründə qabaqcıl sivilizasiyanın dəlilləri" kitabında, qədim ərazi formasiyalarının hiperdiffuzionizmin əsası olduğu qənaətinə gəldi. . Hepqud belə iddia edir ki, bu mədəniyyətlər Qədim Yunanıstan və Qədim Misirdən daha çox inkişaf etmiş etmişdir, çünki onlar dünyanın bütün mədəniyyətlərinin əsasını təşkil edir .
Qrafton Eliot Smit
Əsas məqalə: Panegiptizm Qrafton Elliot Smitin istinad etdiyi heliotik mədəniyyət, meqalitlər kimi mədəni hadisələrə əsaslanırdı. Oxşar quruluş və metodlar, görünür, mükəmməl bir ərazi bölgüsünə sahib idi. O, bu cür heliolit mədəniyyətlərinin özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik olan, yəni günəş tanrısına sitayiş edən və bir çox sivilizasiyalarda tapdığı dini adətlərə çevrildiyinə inanırdı ki, bu da belə ideyaların bir qədim sivilizasiyadan yayılması barədə nəticəyə gətirib çıxarır İlk insanların köçürülməsi, Smitin insanın Yer əhalisi üçün mənbə halına gələn "altı aydın insanlıq növündən" gəldiyini düşünməsinə səbəb oldu. Bu altı növə Australoid irqi, Negroid irqi, Mongoloid irqi və Qafqazoid irqinin üç antropoloji növü - Alp, İskandinav və Aralıq dənizi daxil idi . Son zamanlar bu təsnifata elmi irqçilik kimi baxılır.
Barri Fell
Mystery Hill və ya American Stonehenge, qədim Keltlərin bir vaxtlar Yeni İngiltərəni məskunlaşdırdıqlarına görə Barry Fellin hipotezinin əsas halqasıdır. O hesab edir ki, bura Druid olan Kelt və Finikiyalı dənizçilərin ibadət yeri idi və Amerika qitəsində ilk məskunlaşanlar oldu. Bundan əlavə, Fell daş əsərlər və lövhələrdəki yazıları Goidel dillərinin ortaq bir qaynağına aid olan qədim bir dilin izləri olaraq görür . Karl Sagan Amerikalı planetar alim Karl Sagan, təxminən 11.500 il əvvəl, qütb buz örtüklərinin və quru körpüsünün artması səbəbindən okeanlar dayazlaşdıqda, son buz dövründə, Köhnə Dünyadan Yeni Dünyaya insanların köçü ilə bağlı fikirləri dəstəklədi. Sibirdən Alyaskaya qədər məruz qaldı.
Kütləvi mədəniyyətdə Atlantis, Lemuria və Pasifida
Pasifida'nın hipotetik yeri olan The Lost Continent of Mu (1927) kitabından James Churchward xəritəsi Əsas məqalələr: Atlantis, Lemuria və Pacifis Unudulmuş dəniz sivilizasiyaları Hiperdifüzyonistlərin müraciət etdikləri bu iki hipotetik qədim sivilizasiya, guya Atlantikin hər iki tərəfindəki digər mədəniyyətlər üçün qaynaqdır. Necə Atlantis sakinləri, Smith görə, Misirdə məskunlaşmış oldu, Misir də öz növbəsində Asiya, Hindistan, Çin, Sakit Okean və əlbəttə Amerika sivilizasiyalarının kiçik bir vətən oldu.
Mayya
Mədəniyyət
Charles Hapgood, Cənubi Amerika və Meksika piramidalarının bu mədəniyyətlərin Qədim Misir sivilizasiyasına bənzərliyini göstərə biləcəyinə inanırdı . Qədim Mayaların qədim Misir sosial və siyasi mədəniyyətinin yayılmasından çox təsirləndiyi və məhv olmuş Atlantis sakinlərinin gəlişi sayəsində yüksək inkişaf etmiş bir mədəniyyətə çevrildiyi [17] də irəli sürülmüşdür. Bundan əlavə, hiperdiffuzionistlər Maya maddi mədəniyyətinin qalıqlarının Qədim Yunanıstan mədəniyyətinə bənzədiyini iddia edirlər . Din və mifologiya Qədim Misir Çarlz Hepqod, Qədim Misirin Hindu və Buddist mətnlərində qeyd edilməsinə əlavə olaraq, dünyada ibadət edilən tanrıların oxşarlığının olduğunu da müdafiə etdi. Bundan əlavə, dünyanın yaranması haqqında qədim Misirə aid olduğu söylənən miflər və hekayələr var . Mumiya, Smith tərəfindən dini inancların digər mədəniyyətlərə necə yayıldığının əsas sübutu olaraq görülürdü . O, inanırdı ki, yalnız Qədim Misir kimi yüksək inkişaf etmiş bir mədəniyyət belə inancları yarada və sonra onları dənizçilər vasitəsilə yaya bilər . Hiperdiffuzionizmin tənqidi Etnosentrizm və irqçilik Təsnifat və davamlılıq Michael Shermer hesab edir ki, hiperdiffuzionizm, irqi üstünlüyün nəzəri anlayışlarını yaratmaq üçün irqçi taksonomiyadan istifadə etməklə xarakterizə olunur və bu əslində etnosentrizmin başqa bir təzahürüdür . O, belə bir sual verir: "Bu kateqoriyalar əslində ən yaxşı bir kontinum olaraq təsvir edildikdə qaraları necə dözümlü və ya ağları ağıllı adlandıra bilərik?" Shermer, bir irqin və ya mədəniyyətin digərindən üstün olduğuna inancın mədəni inkişafın süqutu demək olduğunu iddia edir və qarışıq irsiyyətin sübutlarını rədd edə bilmərik. bütün mədəniyyətlər arasında . Sherman, Amerikalı psixoloq Richard Herrnstein tərəfindən The Bell Curve: Intelligence və American Society -nin Sınıf Quruluşuna istinad edir. və politoloq Charles Murray. belə bir təsnifata nümunə olaraq, sivilizasiyanı irqi kateqoriyalara ayırmağa çalışdıqlarından zəkanın əsas xüsusiyyət olduğu . Yalançı arxeologiya Fantastik arxeologiya Tənqidçi və arxeoloq Stephen Williams "qəribə arxeoloji şərhlər" olaraq təyin etdiyi arxeoloji nəzəriyyələri və kəşfləri təsvir etmək üçün "fantastik arxeologiya" ifadəsini istifadə etdi . İddia edərkən artefaktların, məlumatların və yoxlanıla bilən nəzəriyyələrin olmamasına öyrəşmişlər. Charles Hapgood kimi hiperdiffuziya tərəfdarları, "Mayalar bu göstəricilərə [...] necə nail oldular, əlbəttə ki, Babillilər və Misirlilər tərəfindən yayıla bilərdi" kimi ifadələrlə fikirlərini əsaslandırırlar.
Hiperdiffuzionizm və müstəqil tədqiqat
İdeologiya
Antropoloq Alice Bek Kehoe hiperdiffuzionizmi "xam irqçi ideologiya" adlandırır və mədəniyyətin yayılmasının ticarət və əlaqələr vasitəsilə mümkün olduğunu qəbul edərkən, sivilizasiyaların bir qədim cəmiyyətdən yarandığı fikrinə qarşı çıxır . Mədəniyyət
İstinadlar
- Fagan, 2006. səh. 362–367
- Williams, 1991. səh. 255-256
- Williams, 1991. səh. 224-232
- Williams, 1991. səh. 246
- Hapgood, 1966. səh. 193–206
- Hapgood, 1966. səh. 193–194
- Smith, 1931. səh. 13–47
- Smith, 1931. səh. 15
- Fell, 1976. səh. 81–92
- Fell, 1976. səh. 91
- Fell, 1976. səh. 92
- Саган, 2017
- Webster, 2006. səh. 129–154
- Hale, 2006. səh. 235–259
- Fagan, 2006. səh. 147
- Hapgood, 1966. səh. 204-205
- Smith, 1929. səh. 21
- Smith, 1929. səh. 133-134
- Shermer, 2002. səh. 248
- Shermer, 2002. səh. 247-251
- Shermer, 2002. səh. 242-244
- Williams, 1991. səh. 12
- Hapgood, 1966. səh. 198
- Kehoe, 2008. səh. 144
- Kehoe, 2008. səh. 158
Ədəbiyyat
- Саган К. Голубая точка. Космическое будущее человечества = CARL SAGAN. Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space. — М.: Альпина Нон-фикшн, 2017. — 406 p. — 2000 экз. — .
- на других языках
- Archaeological Fantasies / Fagan, Garrett G. ed. — Oxford: Routledge, 2006. — .
- Goldenweiser, Alexander. Culture: The Diffusion Controversy. — New York: W. W. Norton & Company, Inc., 1927. — P. 99–106.
- Kehoe, Alice Beck (англ.)русск.. Controversies in Archaeology. — California: Left Coast Press, 2008. — .
- Hapgood, Charles H. Maps of the Ancient Sea Kings. — Philadelphia: Chilton Company, 1966.
- Hale, Christopher. The Atlantean Box // Archaeological Fantasies / Fagan, Garrett G., ed.. — Oxford: Routledge, 2006. — P. 235–259. — .
- Fell, Barry (англ.)русск.. Ancient Settlers in the New World. — N. Y.: Quadrangle, 1976. — .
- Shermer, Michael. Why People Believe Weird Things. — New York: St. Martin's Press, 2002. — .
- Smith, G. Elliot (англ.)русск.. The Migrations of Early Culture. — Manchester: Manchester University Press (англ.)русск., 1929.
- Smith, G. Elliot (англ.)русск.. The Evolution of Man. — London: Ernest Benn Limited, 1931.
- Webster, David. The Mystique of the Ancient Maya // Archaeological Fantasies / Fagan, Garrett G., ed.. — Oxford: Routledge, 2006. — P. 129–154. — .
- Williams, Stephen (англ.)русск.. Fantastic Archaeology: The Wild Side of North American Prehistory. — Philadelphia: University of Pennsylvania Press (англ.)русск., 1991. — .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleye hansisa kateqoriya elave edilmemisdir Meqaleye kateqoriyalar elave ederek tohfe vere bilersiz Hiperdiffuzionizm bir sivilizasiyanin ve ya xalqin sonralar az inkisaf etmis sivilizasiyalar ve xalqlar terefinden alinmis butun gorkemli ve ya vacib seylerin yaradicisi oldugu ferziyyeler ve nezeriyyeler toplusu Belelikle piramidalar kimi oxsar medeni nailiyyetlere malik olan butun boyuk sivilizasiyalar eyni qedim insanlardan emele gelir Dini tecrubeler medeni texnologiyalar ve unudulmus qedim sivilizasiyalar hiperdiffuziya ucun arqument ola biler Hiperdiffuzionizm medeniyyetlerarasi diffuzionizmden bir cox cehetden ferqlenir ki bunlardan biri de tez tez yalanci elmi olan ifadelerin subut edilmesinin cetinliyidir Bundan elave transkultural diffuzionizmden ferqli olaraq hiperdiffuzionizm mueyyen medeniyyet daxilinde cemiyyetin genislenmesini izah etmek ucun ticaret ve ya medeni elaqelerden istifade etmir Bunun evezine hiperdiffuzionistler butun boyuk yeniliklerin ve cemiyyetlerin bir adeten unudulmus qedim sivilizasiyadan qaynaqlandigini iddia edirler Meselen Arizonada tapilan Tukson eserleri esl qedim Roma eserleri ile xarici oxsarliqlari oldugu sebebinden Qedim Roma ve Atlantik okeani ile Arizona quru yolu ile qarsilasan romalilar ile elaqelendirilir Carlz HepqudCarlz Hepqud Qedim Deniz Krallarinin Xeriteleri Buz dovrunde qabaqcil sivilizasiyanin delilleri kitabinda qedim erazi formasiyalarinin hiperdiffuzionizmin esasi oldugu qenaetine geldi Hepqud bele iddia edir ki bu medeniyyetler Qedim Yunanistan ve Qedim Misirden daha cox inkisaf etmis etmisdir cunki onlar dunyanin butun medeniyyetlerinin esasini teskil edir Qrafton Eliot SmitEsas meqale Panegiptizm Qrafton Elliot Smitin istinad etdiyi heliotik medeniyyet meqalitler kimi medeni hadiselere esaslanirdi Oxsar qurulus ve metodlar gorunur mukemmel bir erazi bolgusune sahib idi O bu cur heliolit medeniyyetlerinin ozunemexsus xususiyyetlere malik olan yeni gunes tanrisina sitayis eden ve bir cox sivilizasiyalarda tapdigi dini adetlere cevrildiyine inanirdi ki bu da bele ideyalarin bir qedim sivilizasiyadan yayilmasi barede neticeye getirib cixarir Ilk insanlarin kocurulmesi Smitin insanin Yer ehalisi ucun menbe halina gelen alti aydin insanliq novunden geldiyini dusunmesine sebeb oldu Bu alti nove Australoid irqi Negroid irqi Mongoloid irqi ve Qafqazoid irqinin uc antropoloji novu Alp Iskandinav ve Araliq denizi daxil idi Son zamanlar bu tesnifata elmi irqcilik kimi baxilir Barri FellMystery Hill ve ya American Stonehenge qedim Keltlerin bir vaxtlar Yeni Ingiltereni meskunlasdirdiqlarina gore Barry Fellin hipotezinin esas halqasidir O hesab edir ki bura Druid olan Kelt ve Finikiyali denizcilerin ibadet yeri idi ve Amerika qitesinde ilk meskunlasanlar oldu Bundan elave Fell das eserler ve lovhelerdeki yazilari Goidel dillerinin ortaq bir qaynagina aid olan qedim bir dilin izleri olaraq gorur Karl Sagan Amerikali planetar alim Karl Sagan texminen 11 500 il evvel qutb buz ortuklerinin ve quru korpusunun artmasi sebebinden okeanlar dayazlasdiqda son buz dovrunde Kohne Dunyadan Yeni Dunyaya insanlarin kocu ile bagli fikirleri destekledi Sibirden Alyaskaya qeder meruz qaldi Kutlevi medeniyyetde Atlantis Lemuria ve PasifidaPasifida nin hipotetik yeri olan The Lost Continent of Mu 1927 kitabindan James Churchward xeritesi Esas meqaleler Atlantis Lemuria ve Pacifis Unudulmus deniz sivilizasiyalari Hiperdifuzyonistlerin muraciet etdikleri bu iki hipotetik qedim sivilizasiya guya Atlantikin her iki terefindeki diger medeniyyetler ucun qaynaqdir Nece Atlantis sakinleri Smith gore Misirde meskunlasmis oldu Misir de oz novbesinde Asiya Hindistan Cin Sakit Okean ve elbette Amerika sivilizasiyalarinin kicik bir veten oldu MayyaMedeniyyetCharles Hapgood Cenubi Amerika ve Meksika piramidalarinin bu medeniyyetlerin Qedim Misir sivilizasiyasina benzerliyini gostere bileceyine inanirdi Qedim Mayalarin qedim Misir sosial ve siyasi medeniyyetinin yayilmasindan cox tesirlendiyi ve mehv olmus Atlantis sakinlerinin gelisi sayesinde yuksek inkisaf etmis bir medeniyyete cevrildiyi 17 de ireli surulmusdur Bundan elave hiperdiffuzionistler Maya maddi medeniyyetinin qaliqlarinin Qedim Yunanistan medeniyyetine benzediyini iddia edirler Din ve mifologiya Qedim Misir Carlz Hepqod Qedim Misirin Hindu ve Buddist metnlerinde qeyd edilmesine elave olaraq dunyada ibadet edilen tanrilarin oxsarliginin oldugunu da mudafie etdi Bundan elave dunyanin yaranmasi haqqinda qedim Misire aid oldugu soylenen mifler ve hekayeler var Mumiya Smith terefinden dini inanclarin diger medeniyyetlere nece yayildiginin esas subutu olaraq gorulurdu O inanirdi ki yalniz Qedim Misir kimi yuksek inkisaf etmis bir medeniyyet bele inanclari yarada ve sonra onlari denizciler vasitesile yaya biler Hiperdiffuzionizmin tenqidi Etnosentrizm ve irqcilik Tesnifat ve davamliliq Michael Shermer hesab edir ki hiperdiffuzionizm irqi ustunluyun nezeri anlayislarini yaratmaq ucun irqci taksonomiyadan istifade etmekle xarakterize olunur ve bu eslinde etnosentrizmin basqa bir tezahurudur O bele bir sual verir Bu kateqoriyalar eslinde en yaxsi bir kontinum olaraq tesvir edildikde qaralari nece dozumlu ve ya aglari agilli adlandira bilerik Shermer bir irqin ve ya medeniyyetin digerinden ustun olduguna inancin medeni inkisafin suqutu demek oldugunu iddia edir ve qarisiq irsiyyetin subutlarini redd ede bilmerik butun medeniyyetler arasinda Sherman Amerikali psixoloq Richard Herrnstein terefinden The Bell Curve Intelligence ve American Society nin Sinif Qurulusuna istinad edir ve politoloq Charles Murray bele bir tesnifata numune olaraq sivilizasiyani irqi kateqoriyalara ayirmaga calisdiqlarindan zekanin esas xususiyyet oldugu Yalanci arxeologiya Fantastik arxeologiya Tenqidci ve arxeoloq Stephen Williams qeribe arxeoloji serhler olaraq teyin etdiyi arxeoloji nezeriyyeleri ve kesfleri tesvir etmek ucun fantastik arxeologiya ifadesini istifade etdi Iddia ederken artefaktlarin melumatlarin ve yoxlanila bilen nezeriyyelerin olmamasina oyresmisler Charles Hapgood kimi hiperdiffuziya terefdarlari Mayalar bu gostericilere nece nail oldular elbette ki Babilliler ve Misirliler terefinden yayila bilerdi kimi ifadelerle fikirlerini esaslandirirlar Hiperdiffuzionizm ve musteqil tedqiqatIdeologiyaAntropoloq Alice Bek Kehoe hiperdiffuzionizmi xam irqci ideologiya adlandirir ve medeniyyetin yayilmasinin ticaret ve elaqeler vasitesile mumkun oldugunu qebul ederken sivilizasiyalarin bir qedim cemiyyetden yarandigi fikrine qarsi cixir MedeniyyetIstinadlarFagan 2006 seh 362 367 Williams 1991 seh 255 256 Williams 1991 seh 224 232 Williams 1991 seh 246 Hapgood 1966 seh 193 206 Hapgood 1966 seh 193 194 Smith 1931 seh 13 47 Smith 1931 seh 15 Fell 1976 seh 81 92 Fell 1976 seh 91 Fell 1976 seh 92 Sagan 2017 Webster 2006 seh 129 154 Hale 2006 seh 235 259 Fagan 2006 seh 147 Hapgood 1966 seh 204 205 Smith 1929 seh 21 Smith 1929 seh 133 134 Shermer 2002 seh 248 Shermer 2002 seh 247 251 Shermer 2002 seh 242 244 Williams 1991 seh 12 Hapgood 1966 seh 198 Kehoe 2008 seh 144 Kehoe 2008 seh 158EdebiyyatSagan K Golubaya tochka Kosmicheskoe budushee chelovechestva CARL SAGAN Pale Blue Dot A Vision of the Human Future in Space M Alpina Non fikshn 2017 406 p 2000 ekz ISBN 978 5 91671 633 7 na drugih yazykah Archaeological Fantasies Fagan Garrett G ed Oxford Routledge 2006 ISBN 978 0 415 30593 8 Goldenweiser Alexander Culture The Diffusion Controversy New York W W Norton amp Company Inc 1927 P 99 106 Kehoe Alice Beck angl russk Controversies in Archaeology California Left Coast Press 2008 ISBN 978 1 59874 062 2 Hapgood Charles H Maps of the Ancient Sea Kings Philadelphia Chilton Company 1966 Hale Christopher The Atlantean Box Archaeological Fantasies Fagan Garrett G ed Oxford Routledge 2006 P 235 259 ISBN 978 0 415 30593 8 Fell Barry angl russk Ancient Settlers in the New World N Y Quadrangle 1976 ISBN 0 8129 0624 1 Shermer Michael Why People Believe Weird Things New York St Martin s Press 2002 ISBN 978 0 8050 7089 7 Smith G Elliot angl russk The Migrations of Early Culture Manchester Manchester University Press angl russk 1929 Smith G Elliot angl russk The Evolution of Man London Ernest Benn Limited 1931 Webster David The Mystique of the Ancient Maya Archaeological Fantasies Fagan Garrett G ed Oxford Routledge 2006 P 129 154 ISBN 978 0 415 30593 8 Williams Stephen angl russk Fantastic Archaeology The Wild Side of North American Prehistory Philadelphia University of Pennsylvania Press angl russk 1991 ISBN 0 8122 1312 2