Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abbas ibn Firnas və ya Abbas Abu Al-Qasim ibn Firnas (ərəb. عباس بن فرناس; d.810 – ö.887) — müsəlman bərbər-əndəlus intellektualı, ixtiraçısı, fizik və mühəndisi.. Həm də musiqiçi və şair olmuşdur.
Həyatı və fəaliyyəti
Bərbər mənşəli Firnas Əndəlusun İzn-Rand-Onda məntəqəsində (Ronda, İspaniya) anadan olmuş və Kordova əmirliyində yaşamışdır.
İbn Firnas Əl-Maqata adlanan su saatı və bir neçə metronom düzəltmiş, rəngsiz şüşə istehsalı texnologiyasını hazırlamış, müxtəlif şüşə planisferlər ixtira etmişdi. O həm də müxtəlif linzalar (“oxuma daşları”) hazırlamış, planetlərin və ulduzların hərəkətini əyani şəkildə göstərən üzüklər zənciri düzəltmişdi. İbn Firnas tərəfindən dağ büllurunun emalı prosesinin təkmilləşdirilməsi nəticəsində, artıq bu büllurun emal üçün Misirə göndərilməsinə ehtiyac qalmadı.
Öz evində alim xüsusi otaqda ulduz, bulud və ildırım modellərini quraşdırmışdı və bütün bu modellər zirzəmidə olan xüsusi mexanizmlərin köməyi ilə hərəkətə gətirilirdi.
Aviasiya
Mərakeşli tarixçi Əhməd Məhəmməd əl-Məqqari yazır ki, ibn Firnas hazırladığı deltaplanabənzər aparatı özünə bərkitməklə uçmağa səy göstərmiş, “bir qədər uçduqdan sonra enməyə başlamış və enmə zamanı xəsarət almışdı” və söyləmişdi ki, aparataın quyruq hissəsi olmadığından o uğursuz eniş etmişdir. Bu hadisənin 875-ci ildə baş verməsi güman edilir. Əl-Məqqari bu epizodla bağlı IX əsrdə yaşamış kordovalı saray şairi Mömin ibn Səidə istinad edir.
Belə bir fikir mövcuddur ki, ibn Firnasın uçmaq cəhdi XI əsrin əvvəllərində İngiltərədə yaşamış Malmesburyli Eylmeri də uçmaq üçün cəhd etməyə ruhlandırmışdır. Lakin bu əlaqəni təsdiq edəcək bir sübut yoxdur.
Armen Firman
Bəzi mənbələrdə xatırlanan Armen Firmanın ibn Firnasın latınlaşdırılmış adı olduğu güman edilir. Lakin belə bir rəy də vardır ki, Armen Firman ibn Firnasdan təxminən 20 il öncə uçmağa cəhd edərək onu ruhlandırmışdır.
İddia edilir ki, 852-ci ildə Armen Firman çətirə oxşar paraşütəbənzər predmeti sınayaraq məscidin minarəsindən tullanmışdı və ibn Firnas da bunu müşahidə edənlərdən biri olmuşdur. Başqa bir mənbə isə bu cəhdi də ibn Firnasa aid edir.
Əl-Məqqarinin kitabında Armen Firman adlı şəxsin adı çəkilmir.
Xatirəsi
Aydakı kraterlərdən biri İbn Firnasın şərəfinə adlandırılmışdır.
İstinadlar
- "Ibn Firnas ('Abbâs)" by Ahmed Djebbar, Dictionnaire culturel des science, by Collective under the direction of Nicolas Witkowski, Du Regard Editions, 2003, .
- Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961)
- John H. Lienhard. 'Abbas Ibn Firnas // . 1910 epizod. 2004. NPR. KUHF-FM Houstonhttp://www.uh.edu/engines/epi1910.htm (#bare_url_missing_title). (#accessdate_missing_url)
- Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). "Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition", Technology and Culture 2 (2), p. 97-111 [100f.]
- Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). "Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition", Technology and Culture 2 (2), p. 97-111 [101]
- Abbas Ibn Firnas was the First man to tried to fly scientific way, 2019-08-01 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-10.
- "Arabic and Islamic Names of the Moon Craters MuslimHeritage 9-28-07". 2013-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-10.
- , 2015-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-04-10.
Ədəbiyyat
- J.Vernet, Abbas Ibn Firnas. Dictionary of Scientific Biography (C.C.Gilespie, ed.) Vol. I, New York: Charles Scribner's Sons, 1970–1980. pg. 5.
- Lynn Townsend White, Jr. (Spring, 1961). "Eilmer of Malmesbury, an Eleventh Century Aviator: A Case Study of Technological Innovation, Its Context and Tradition", Technology and Culture 2 (2), p. 97–111 [100f.], DOI:10.2307/3101411.
- Salim T.S. Al-Hassani (ed.), Elisabeth Woodcock (au.), and Rabah Saoud (au.). 2006. 1001 Inventions. Muslim Heritage in Our World. Manchester: Foundation for Science, Technology and Civilisation. See pages 308–313. ()
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abbas ibn Firnas ve ya Abbas Abu Al Qasim ibn Firnas ereb عباس بن فرناس d 810 o 887 muselman berber endelus intellektuali ixtiracisi fizik ve muhendisi Hem de musiqici ve sair olmusdur Heyati ve fealiyyetiBerber menseli Firnas Endelusun Izn Rand Onda menteqesinde Ronda Ispaniya anadan olmus ve Kordova emirliyinde yasamisdir Ibn Firnas El Maqata adlanan su saati ve bir nece metronom duzeltmis rengsiz suse istehsali texnologiyasini hazirlamis muxtelif suse planisferler ixtira etmisdi O hem de muxtelif linzalar oxuma daslari hazirlamis planetlerin ve ulduzlarin hereketini eyani sekilde gosteren uzukler zenciri duzeltmisdi Ibn Firnas terefinden dag bullurunun emali prosesinin tekmillesdirilmesi neticesinde artiq bu bullurun emal ucun Misire gonderilmesine ehtiyac qalmadi Oz evinde alim xususi otaqda ulduz bulud ve ildirim modellerini qurasdirmisdi ve butun bu modeller zirzemide olan xususi mexanizmlerin komeyi ile herekete getirilirdi AviasiyaMerakesli tarixci Ehmed Mehemmed el Meqqari yazir ki ibn Firnas hazirladigi deltaplanabenzer aparati ozune berkitmekle ucmaga sey gostermis bir qeder ucduqdan sonra enmeye baslamis ve enme zamani xesaret almisdi ve soylemisdi ki aparatain quyruq hissesi olmadigindan o ugursuz enis etmisdir Bu hadisenin 875 ci ilde bas vermesi guman edilir El Meqqari bu epizodla bagli IX esrde yasamis kordovali saray sairi Momin ibn Seide istinad edir Bele bir fikir movcuddur ki ibn Firnasin ucmaq cehdi XI esrin evvellerinde Ingilterede yasamis Malmesburyli Eylmeri de ucmaq ucun cehd etmeye ruhlandirmisdir Lakin bu elaqeni tesdiq edecek bir subut yoxdur Armen FirmanBezi menbelerde xatirlanan Armen Firmanin ibn Firnasin latinlasdirilmis adi oldugu guman edilir Lakin bele bir rey de vardir ki Armen Firman ibn Firnasdan texminen 20 il once ucmaga cehd ederek onu ruhlandirmisdir Iddia edilir ki 852 ci ilde Armen Firman cetire oxsar parasutebenzer predmeti sinayaraq mescidin minaresinden tullanmisdi ve ibn Firnas da bunu musahide edenlerden biri olmusdur Basqa bir menbe ise bu cehdi de ibn Firnasa aid edir El Meqqarinin kitabinda Armen Firman adli sexsin adi cekilmir XatiresiAydaki kraterlerden biri Ibn Firnasin serefine adlandirilmisdir Istinadlar Ibn Firnas Abbas by Ahmed Djebbar Dictionnaire culturel des science by Collective under the direction of Nicolas Witkowski Du Regard Editions 2003 ISBN 2 84105 128 5 Lynn Townsend White Jr Spring 1961 John H Lienhard Abbas Ibn Firnas 1910 epizod 2004 NPR KUHF FM Houstonhttp www uh edu engines epi1910 htm bare url missing title accessdate missing url Lynn Townsend White Jr Spring 1961 Eilmer of Malmesbury an Eleventh Century Aviator A Case Study of Technological Innovation Its Context and Tradition Technology and Culture 2 2 p 97 111 100f Lynn Townsend White Jr Spring 1961 Eilmer of Malmesbury an Eleventh Century Aviator A Case Study of Technological Innovation Its Context and Tradition Technology and Culture 2 2 p 97 111 101 Abbas Ibn Firnas was the First man to tried to fly scientific way 2019 08 01 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 10 Arabic and Islamic Names of the Moon Craters MuslimHeritage 9 28 07 2013 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 10 2015 05 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 10 EdebiyyatJ Vernet Abbas Ibn Firnas Dictionary of Scientific Biography C C Gilespie ed Vol I New York Charles Scribner s Sons 1970 1980 pg 5 Lynn Townsend White Jr Spring 1961 Eilmer of Malmesbury an Eleventh Century Aviator A Case Study of Technological Innovation Its Context and Tradition Technology and Culture 2 2 p 97 111 100f DOI 10 2307 3101411 Salim T S Al Hassani ed Elisabeth Woodcock au and Rabah Saoud au 2006 1001 Inventions Muslim Heritage in Our World Manchester Foundation for Science Technology and Civilisation See pages 308 313 ISBN 978 0 9555035 0 4 Xarici kecidlerVikianbarda Abbas ibn Firnas ile elaqeli mediafayllar var