Tekor kilsəsi (həmçinin Müqəddəs Sarkis kilsəsi, Müqəddəs Təslis kilsəsi) - Türkiyə Cümhuriyyəti, Qars ilinin Ani şəhər xarabalığı yaxınlığında yerləşən Digor kəndi ərazisində V əsrdə aid edilən qədim bazilika.
Tekor kilsəsi | |
---|---|
Տեկորի տաճար | |
Ölkə | Türkiyə |
Şəhər | Qars |
Yerləşir | |
Aidiyyatı | Erməni Qriqoryan Kilsəsi |
Tikilmə tarixi | V-X əsrlər |
Üslubu | |
Vəziyyəti | Türkiyə yerli icra orqanı tərəfindən tamamilə dağıdılıb. |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Kilsə, 1912-ci ilə kimi ilkin görünüşünü qoruya bilsə də, həmin il baş verən zəlzələ nəticəsində böyük bir hissəsi dağılaraq məhv olmuşdur. O dövrdə kilsənin qübbəsi, damı və Cənub divarı çökmüşdür. 1936 - cı ildə baş verən başqa bir zəlzələ isə binanın yrdə qalan hissəsinin dağılması ilə nəticələnmişdir. Dövrümüzə isə abidədən yalınız bəzi divar qalıntıları çatmışdır.
Kilsənin Şimal girişi üzərindəki kitabədə binadan "Müqəddəs Sarkisin bu şəhidliyi" deyə bəhs edilməsi və şahzadə Sahak Kamsarakan tərəfindən inşa etdrilməsi məlumdur. Bu şahzadənin adnın çəilməsi binanın inşa tarixini 480-ci ilə qədər aparıb çıxarır. Kilsənin kitabəsi tarixdə məlum olan ən qədim erməni dilində olan yazı olub və anlaşılmaz bir şəkildə aşağıdan yuxarı yazılmışdır.
Bina həmçinin bilinən ən qədim qübbəli erməni kilsəsidir. İlk öncə tədqiqatçılar binanın xristianlıqdan əvvəlki paqan dinlərə aid bir məbəd olduğunu, sonra isə apsis və qübbə əlavə edilərə kilsəyə çevrildiyini iddia edirdilər. Hətta bəzi alimlər bu əlavələri yeddinci əsrə əlavə edir və binanın son görünüşünü bu dövrdə qazandığını düşünürdülər. Lakin sonrakı araşdırmaçılar kilsənin düzbucaqlı quruluş içində xaçvari düzənləmə şəklində planlaşdırıldığını bildirdilər.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Binanın qübbəsi dörd filayağı sütun üzərində yüksəldilmişdi və qəribə bir planlaması vardı. Həmçinin künc kəmərləri olmamışdır və qübbəyə dayaq əmələ gətirən alt hissə dörd pəncərəylə deşilmiş piramida şəklində imiş.
Kilsənin ilk olaraq dör giriş var imiş - Cənub və Qərbdə bir, Şimalda isə iki. Daha sonrakı dövrdə isə bir Qərb və bir Şimal girişi saxlanılaraq digər girişlər qapadılmışdır. Bu qapılar at nalı şəklində kəmərlərin üstündə durduğu iki basdırılmış sütunla əhatələnmişdir. Bu sütunların küt başı oyma yarpaq naxışları ilə bəzədilmişdir.
Kilsənin böyük kilsələri daha sonrakı dövrdə kiçildilmişdir. Bir çoxları binada bu dəyişiklərin hakimiyyəti dövründə baş verdiyini iddia edirlər.
Apsisin hər iki tərəfində uzun otaqlar vardır. Bu otaqların divarları, bu dövrün ilk erməni kilsələrində də rastlanan şəkildə Cənub və Şimal cəbhələrindən bayıra doğru genişlənir. Kilsənin Şimal - Şərq tərəfində binanın divarın bayır hissəsində yonulmuş, böyük ehtimalla mərasimlərinin keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan bir yarımdairəvi niş də vardır.
Mənbə
- Tekor kilsəsi
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tekor kilsesi hemcinin Muqeddes Sarkis kilsesi Muqeddes Teslis kilsesi Turkiye Cumhuriyyeti Qars ilinin Ani seher xarabaligi yaxinliginda yerlesen Digor kendi erazisinde V esrde aid edilen qedim bazilika Tekor kilsesiՏեկորի տաճար40 22 17 sm e 43 24 53 s u Olke TurkiyeSeher QarsYerlesirAidiyyati Ermeni Qriqoryan KilsesiTikilme tarixi V X esrlerUslubuVeziyyeti Turkiye yerli icra orqani terefinden tamamile dagidilib Tekor kilsesiKilsenin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kilse 1912 ci ile kimi ilkin gorunusunu qoruya bilse de hemin il bas veren zelzele neticesinde boyuk bir hissesi dagilaraq mehv olmusdur O dovrde kilsenin qubbesi dami ve Cenub divari cokmusdur 1936 ci ilde bas veren basqa bir zelzele ise binanin yrde qalan hissesinin dagilmasi ile neticelenmisdir Dovrumuze ise abideden yaliniz bezi divar qalintilari catmisdir Kilsenin Simal girisi uzerindeki kitabede binadan Muqeddes Sarkisin bu sehidliyi deye behs edilmesi ve sahzade Sahak Kamsarakan terefinden insa etdrilmesi melumdur Bu sahzadenin adnin ceilmesi binanin insa tarixini 480 ci ile qeder aparib cixarir Kilsenin kitabesi tarixde melum olan en qedim ermeni dilinde olan yazi olub ve anlasilmaz bir sekilde asagidan yuxari yazilmisdir Bina hemcinin bilinen en qedim qubbeli ermeni kilsesidir Ilk once tedqiqatcilar binanin xristianliqdan evvelki paqan dinlere aid bir mebed oldugunu sonra ise apsis ve qubbe elave edilere kilseye cevrildiyini iddia edirdiler Hetta bezi alimler bu elaveleri yeddinci esre elave edir ve binanin son gorunusunu bu dovrde qazandigini dusunurduler Lakin sonraki arasdirmacilar kilsenin duzbucaqli qurulus icinde xacvari duzenleme seklinde planlasdirildigini bildirdiler Memarliq xususiyyetleriBinanin qubbesi dord filayagi sutun uzerinde yukseldilmisdi ve qeribe bir planlamasi vardi Hemcinin kunc kemerleri olmamisdir ve qubbeye dayaq emele getiren alt hisse dord pencereyle desilmis piramida seklinde imis Kilsenin ilk olaraq dor giris var imis Cenub ve Qerbde bir Simalda ise iki Daha sonraki dovrde ise bir Qerb ve bir Simal girisi saxlanilaraq diger girisler qapadilmisdir Bu qapilar at nali seklinde kemerlerin ustunde durdugu iki basdirilmis sutunla ehatelenmisdir Bu sutunlarin kut basi oyma yarpaq naxislari ile bezedilmisdir Kilsenin boyuk kilseleri daha sonraki dovrde kicildilmisdir Bir coxlari binada bu deyisiklerin hakimiyyeti dovrunde bas verdiyini iddia edirler Apsisin her iki terefinde uzun otaqlar vardir Bu otaqlarin divarlari bu dovrun ilk ermeni kilselerinde de rastlanan sekilde Cenub ve Simal cebhelerinden bayira dogru genislenir Kilsenin Simal Serq terefinde binanin divarin bayir hissesinde yonulmus boyuk ehtimalla merasimlerinin kecirilmesi ucun nezerde tutulan bir yarimdairevi nis de vardir MenbeTekor kilsesiHemcinin bax