Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Murtuz Quliyev (tam adı: Murtuz Heydər oğlu Quliyev; d.6 fevral 1920, Ağdam r. Gülablı k. — ö. 1979, Bakı) — general-mayor, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputat.
| Murtuz Quliyev | |
|---|---|
| Quliyev Murtuz Heydəroviç | |
 | |
  | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | Abdal (Ağdam) |
| Vəfat yeri | Bakı,  Azərbaycan SSR |
| Rütbəsi | general-mayor |
Həyatı
Murtuz Heydər oğlu Quliyev 1920-ci il fevralın 6-da Ağdam rayonunun Gülablı kəndində anadan olmuşdur. O, orta təhsildən sonra 1937-ci ildə Xarkov Hərbi Rabitə Məktəbinə daxil olmuşdur. Həmin Məktəbi bitirəndən sonra 1939-cu ilin dekabrında 9-cu Ordunun Əlahiddə Tank Taborunda rabitə rəisi vəzifəsinə təyin edilmişdir.
Döyüş fəaliyyəti
1Murtuz Quliyev Hərbi Məktəbi bitirəndən sonra 9-cu Ordunun Əlahiddə Tank Taborunda rabitə rəisi vəzifəsində işləyidi dövrdə 1939–40-cı illərdə Sovet-Fin müharibəsində ilk dəfə real döyüşlərdə iştirak etmişdir.
İxtisaslı hərbçi leytenant olan M.Quliyev 1941–45-ci illər Böyük Vətən Müharibəsi başlananda 18-ci Tank Diviziyasının 2-ci taborunun (batalyonunun) İdarəetmə bölüyünün komandiri kimi müharibədə iştirak etmiş, sonra xidmətini Qərb cəbhəsində tank taborunun rabitə rəisi vəzifəsində davam etdirmişdi.
Sovet Ordusunda verilən xasiyyətnaməyə əsasən onun rəhbərliyi altında rabitə bölmələrinin Döyüş şəraitində rolu xeyli artırmış, müharibənin əvvəllindən etibarən sərəncamında olan rabitə vasitələrinin döyüş vəziyyətində etibarlı və səmərəli idarə edilməsi təmin olunmuşdur. Belə ki, qeyd olunan vasitələrin sayı məhdud, istehsal texnologiyası isə düşmənin istifadə etdiyi texnika ilə müqayisədə, mənəvi köhnəlməyə məruz qalmışdır. Misal üçün, radio cihazlarının məftilləri qırılanda qoşunları effektiv yönəltmək mümkün olmurmuş. Bu şəraitdə rabitə rəisi MQuliyev yüksək peşəkarlıqla yanaşı, fövqəladə sücaət nümayiş etdirmiş, qoşnların idarə edilməsini bərpa etmişdir. Ona verilən 1942-ci il tarixli döyüş xasiyyətnaməsində yazılıb: "18-ci Tank Diviziyasının 2-ci Taborunun sonra isə 127-ci Tank Briqadasının rabitə rəisi olan leytenant Quliyev döyüş şəraitində rabitəni elə qurmuşdu ki, vuruşan taborun mükəmməl idarəetməsi daim təmin olunmuş və bunun sayəsində tabor öz alay və briqada komandanlığının əmrlərini adətən yerinə yetirirdi".
M.Quliyev eyni zamanda İkinci Dünya müharibəsi gedişində mühüm dönüş nöqtəsi olan Moskva uğrunda döyüşün iştirak etmiş, bununla bağlı onun döyüş xasiyyətnaməsində yazılmışdır: "Leytenant Quliyevhücumlarda həmişə şəxsən iştirak etmiş, özünü cəsur və fədakar komandir kimi göstərmişdir. O dəfələrlə öz təşəbbüsü ilə hərbi bölmələri uğurla irəli aparır, bununla da bölük komandirlərinə radio vasitəsilə hissələri necə idarə etmək lazım olduğunu öyrədirdi". Moskva ətrafındakı döyüşlərdə yaralanan M.Quliyev müalicə olunmaq üçün hospitala göndərilmişdir.
Rabitə texnologiyalarının işkişafı nəzərə alınaraq, Murtuz Quliyev hospitalda müalicəsini başa vurandan sonra Moskvaya, "Komanda Heyətini Təkmilləşdmə Kursları"na göndərilmişdir.
Diviziya komandiri kimi
"Komanda Heyətini Təkmilləşdmə Kursları"na təlimi bitirən M.Quliyevin 1942-ci ilin avqustunda həmin Kurslarda rabitə müəllimi vəzifəsinə təyin olunub və 1942-ci ilin dekabrınadək həmin vəzifədə işləmişdir. 1942-ci ilin dekabrından isə o Güney Qafqaz cəbhəsində fəaliyyət göstərən 15-ci Süvari Korpusun rabitə rəisinin köməkçisi, daha sonra 4-cü Ordunun rabitə rəisinin baş köməkçisi vəzifəsinə təyin edilmişdir.
İkinci Dünya Müharibəsinin qələbə günlərində kapitan M.Quliyev artıq 4-cü Ordunun 15-ci Süvari Korpusu 19-cu Əlahiddə Rabitə Divizionunun komandiri idi.
Müharibədən sonra fəaliyyəti
Müharibədən sonra orduda xidmətini davam etdirən M.Quliyev biliklərinin artırılması məqsədilə 1950-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsini, 1954-cü ildə Sovet Ordusu Rabitə Akademiyasını qiyabi surətdə bitirərək, ali təhsilli rabitəçi zabit diplomunu almışdır. Təcrübəli zabit podpolkovnik Murtuz Quliyev Sovet Ordusunda məsul vəzifələr tuturdu.
M Quliyevə 1968-ci ildə ona general-mayor rütbəsi verilmiş, 1969-cu ildə isə o Azərbaycan SSR Hərbi Komissarı təyin olunmuşdur.
O Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 7–9-cu çağırış sessiyalarının deputatı olmuşdur.
Mükafatları
- Qırmızı Ulduz ordenini (1942) - "Taborda mükəmməl rabitə quraraq onun yaxşı idarə edilib hücumlarda birbaşa iştirakına imkan yaratdığına görə";
- 2-ci dərəcəli "Vətən Müharibəsi" Ordeni;
- "Şərəf Nişanı" Ordeni;
- Medallar.
Xarici keçidlər
- "Bir kəndin məşhurları" — Ağdamın Abdal-Gülablı kəndinin tanınmışları — RUBRİKA
- Qarabağın işığı Ağdamdan gedir…
Mənbə
- "Azərbaycan generalları" Kataloq. — Bakı, "Elm", 2005, səh. 151–153
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Murtuz Quliyev tam adi Murtuz Heyder oglu Quliyev d 6 fevral 1920 Agdam r Gulabli k o 1979 Baki general mayor Azerbaycan SSR Ali Sovetinin IX cagiris deputat Murtuz QuliyevQuliyev Murtuz HeyderovicAzerbaycan SSR herbi komissariAzerbaycan SSR Ali Sovetinin deputatiSexsi melumatlarDogum yeri Abdal Agdam Vefat yeri Baki Azerbaycan SSRRutbesi general mayorHeyatiMurtuz Heyder oglu Quliyev 1920 ci il fevralin 6 da Agdam rayonunun Gulabli kendinde anadan olmusdur O orta tehsilden sonra 1937 ci ilde Xarkov Herbi Rabite Mektebine daxil olmusdur Hemin Mektebi bitirenden sonra 1939 cu ilin dekabrinda 9 cu Ordunun Elahidde Tank Taborunda rabite reisi vezifesine teyin edilmisdir Doyus fealiyyeti1Murtuz Quliyev Herbi Mektebi bitirenden sonra 9 cu Ordunun Elahidde Tank Taborunda rabite reisi vezifesinde isleyidi dovrde 1939 40 ci illerde Sovet Fin muharibesinde ilk defe real doyuslerde istirak etmisdir Ixtisasli herbci leytenant olan M Quliyev 1941 45 ci iller Boyuk Veten Muharibesi baslananda 18 ci Tank Diviziyasinin 2 ci taborunun batalyonunun Idareetme boluyunun komandiri kimi muharibede istirak etmis sonra xidmetini Qerb cebhesinde tank taborunun rabite reisi vezifesinde davam etdirmisdi Sovet Ordusunda verilen xasiyyetnameye esasen onun rehberliyi altinda rabite bolmelerinin Doyus seraitinde rolu xeyli artirmis muharibenin evvellinden etibaren serencaminda olan rabite vasitelerinin doyus veziyyetinde etibarli ve semereli idare edilmesi temin olunmusdur Bele ki qeyd olunan vasitelerin sayi mehdud istehsal texnologiyasi ise dusmenin istifade etdiyi texnika ile muqayisede menevi kohnelmeye meruz qalmisdir Misal ucun radio cihazlarinin meftilleri qirilanda qosunlari effektiv yoneltmek mumkun olmurmus Bu seraitde rabite reisi MQuliyev yuksek pesekarliqla yanasi fovqelade sucaet numayis etdirmis qosnlarin idare edilmesini berpa etmisdir Ona verilen 1942 ci il tarixli doyus xasiyyetnamesinde yazilib 18 ci Tank Diviziyasinin 2 ci Taborunun sonra ise 127 ci Tank Briqadasinin rabite reisi olan leytenant Quliyev doyus seraitinde rabiteni ele qurmusdu ki vurusan taborun mukemmel idareetmesi daim temin olunmus ve bunun sayesinde tabor oz alay ve briqada komandanliginin emrlerini adeten yerine yetirirdi M Quliyev eyni zamanda Ikinci Dunya muharibesi gedisinde muhum donus noqtesi olan Moskva ugrunda doyusun istirak etmis bununla bagli onun doyus xasiyyetnamesinde yazilmisdir Leytenant Quliyevhucumlarda hemise sexsen istirak etmis ozunu cesur ve fedakar komandir kimi gostermisdir O defelerle oz tesebbusu ile herbi bolmeleri ugurla ireli aparir bununla da boluk komandirlerine radio vasitesile hisseleri nece idare etmek lazim oldugunu oyredirdi Moskva etrafindaki doyuslerde yaralanan M Quliyev mualice olunmaq ucun hospitala gonderilmisdir Rabite texnologiyalarinin iskisafi nezere alinaraq Murtuz Quliyev hospitalda mualicesini basa vurandan sonra Moskvaya Komanda Heyetini Tekmillesdme Kurslari na gonderilmisdir Diviziya komandiri kimi Komanda Heyetini Tekmillesdme Kurslari na telimi bitiren M Quliyevin 1942 ci ilin avqustunda hemin Kurslarda rabite muellimi vezifesine teyin olunub ve 1942 ci ilin dekabrinadek hemin vezifede islemisdir 1942 ci ilin dekabrindan ise o Guney Qafqaz cebhesinde fealiyyet gosteren 15 ci Suvari Korpusun rabite reisinin komekcisi daha sonra 4 cu Ordunun rabite reisinin bas komekcisi vezifesine teyin edilmisdir Ikinci Dunya Muharibesinin qelebe gunlerinde kapitan M Quliyev artiq 4 cu Ordunun 15 ci Suvari Korpusu 19 cu Elahidde Rabite Divizionunun komandiri idi Muharibeden sonra fealiyyeti Muharibeden sonra orduda xidmetini davam etdiren M Quliyev biliklerinin artirilmasi meqsedile 1950 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin huquq fakultesini 1954 cu ilde Sovet Ordusu Rabite Akademiyasini qiyabi suretde bitirerek ali tehsilli rabiteci zabit diplomunu almisdir Tecrubeli zabit podpolkovnik Murtuz Quliyev Sovet Ordusunda mesul vezifeler tuturdu M Quliyeve 1968 ci ilde ona general mayor rutbesi verilmis 1969 cu ilde ise o Azerbaycan SSR Herbi Komissari teyin olunmusdur O Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 7 9 cu cagiris sessiyalarinin deputati olmusdur MukafatlariQirmizi Ulduz ordenini 1942 Taborda mukemmel rabite quraraq onun yaxsi idare edilib hucumlarda birbasa istirakina imkan yaratdigina gore 2 ci dereceli Veten Muharibesi Ordeni Seref Nisani Ordeni Medallar Xarici kecidler Bir kendin meshurlari Agdamin Abdal Gulabli kendinin taninmislari RUBRIKA Qarabagin isigi Agdamdan gedir Menbe Azerbaycan generallari Kataloq Baki Elm 2005 seh 151 153