Boris (Barux) Yakovleviç Kokenay (rus. Борис (Барух) Яковлевич Кокенай; 20 dekabr 1892 (1 yanvar 1893), Feodosiya, Rusiya imperiyası – 24 iyul 1967, Rostov-na-Donu, SSRİ) — Karaim xalqının tarixi, mədəniyyəti və folklorunun araşdırıcısı, karaimlərə məxsus mədəniyyət kolleksiyalarının toplayıcısı, biblioqraf, ölkəşünas
Boris Yakovleviç Kokenay | |
---|---|
ברוך בן יעקב כוכנאיי | |
Təxəllüsü | Boris Kokenay |
Doğum tarixi | (1 yanvar 1893) |
Doğum yeri | Feodosiya, Krım |
Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
Vəfat yeri | Rostov-Don, SSSR |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası, SSSR |
Milliyyəti | karaim türkü |
Təhsili | Feodosiya Müəllimlər İnstitutu |
Fəaliyyəti | müəllim, biblioqraf, ölkəşünas, folklorçu |
Əsərlərinin dili | karaimcə |
Həyatı
Boris Yakovleviç Kokenay 20 dekabr 1892-ci ildə Krımın Feodosiya şəhərində yoxsul bir karaim ailəsində anadan olmuşdur. On iki yaşına qədər Feodosiyada Toviya Simoviç Levi-Baboviç açdığı midraşda oxumuşdur. Feodosiya gimnaziyasının beş sinfini bitirmiş, lakin xəstəlik səbəbilə təhsilini dayandırmaq məcburiyyətində qalmışdır. Bundan sonra bir neçə il Krım -tatar kənd məktəblərində (Beş-Xoca və Köktaş) müəllim işləmişdir. Krımda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Feodosiya Müəllimlər İnstitutuna daxil olmuş, lakin 1921-1922-ci illərdəki aclıq dövründə Rostov-Don-a köçmüş və burada teleqraf operatoru kimi çalışmışdır. Boris Kokenay karaim, Krım-tatar, türk, ərəb, fransız və alman dillərini bilirdi. O, “Karaimcə-rusca lüğət”in müəllifidir. Müəllifin Krım karaimlərinin tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı məqalələri “Mysl Karaimska”, “Karaj Awazy”, “Onarmach” dərgilərində dərc edilmişdir. Boris Kokenay 1942-ci ildə işğal altında olan Rostovda yaşayan vəkil M.Demidovla birlikdə alman faşistlərinin səlahiyyətli orqanlarına karaimlərin etnik mənsubiyyəti məsələsi ilə bağlı aydınlıq gətirmişdir. Özünün "Krım karaimləri" adlı əsərinin parçalarını alman dilinə çevirmiş və bununla da karaimlərin məhv olmaqdan xilas etmişdir. Boris Kokenayın arxivi, o cümlədən qədim əlyazmalar, kitablar, folklor materiallarından ibarət qiymətli bir kolleksiya Vilnüs Universitetinin kitabxanasında və Sankt-Peterburqdakı Şərqşünaslıq İnstitutunun şöbəsində saxlanılır.
Ailə şəcərəsi və şəxsi həyatı
- Boris Kokenayın nəsli karaim qaxamı (ruhani) İsaak ben Şelomo soyundan qaynaqlanır. Atası - Yakov Markoviç Kokenay (1835, Cufut-qala - 1897, Feodosyia) Baxçasaray burjuaziyasına mənsub olmuş, məktəb müəllimi kimi çalışmış, hebraist Daniel Xvolsona Çufut-qala ilə bağlı araşdırmalarında kömək etmişdir. Anası Biim Yakovlevna Soferdir.
- Boris Kokenay Anna İliniçna Soverlə ailə həyatı qurmuş, bu evlilidən Yakov adlı oğlu dünyaya gəlmişdir.
Əsərləri
- Borys Kokenaj. Medżuma, karaj bitigi // Aleksander Mardkowicz Karaj Awazy. – Łuck, 1934. – № 6. – С. 14-17.
- Medżuma – karaimska książka / Borys Kokenaj; Tłumacz Anna Sulimowicz. – [Tisłemłeri Askanłyknyn – Okruchy przeszłości]. – Tłumaczenie artykułu opublikowanego w Karaj Awazy 1933, z. 6, s. 14 - 17 // Awazymyz – 2007, z. 2 (16), s. 3-5 (польск.)
- Borys Kokenaj. Ata-sezłeri Krymły Karajłarnyn // Aleksander Mardkowicz Karaj Awazy. – Łuck, 1935. – № 8. – С. 19-22.
- Библиография / Б. K. [Борис Кокенай]. – [К выборам гахама]. // Караимское слово – 1913, z. 2, s. 20 (рус.)
- Библиография / Б. K. [Борис Кокенай]. // Караимское слово – 1913, z. 5, s. 23 (рус.)
- Посещение Императором Александром I Кале / Б. K. [Борис Кокенай]. // Караимское слово – 1913, z. 3-4, s. 3-4 (рус.)
- Stosunki agrarne Karaimów na Krymie : (Zarys statystyczny) / Borys Kokenaj. // Myśl Karaimska – 1929, T. 2, z. 1, s. 32-36 (польск.)
- Bir-nieča bergianliar Karaj sioz-bitiktian : (Bibliografiafijasyndan Tenachnyn redakcijasynda J. Maleckinin.) / Malecki, J. [Borys Kokenaj]; Malecki, J. [Jakub Malecki]. – Tekst karaimski // Onarmach – 1939, z. 3, s. 25-31
Ədəbiyyat
- Ельяшевич, Борис Саадьевич|Ельяшевич Б. С.]]| часть= Часть II. Караимский биографический словарь (от конца XVIII в. до 1960 г.)|заглавие = Караимы| ответственный= под ред. М. Н. Губогло, А. И. Кузнецова, Л. И. Миссоновой, Ю. Б. Симченко, В. А. Тишкова|место= М.|издательство= Институт этнологии и антропологии РАН, 1993, стр.238
- Sulimowicz Anna, Jankowski Henryk Borys Kokenaj – Kilka słów o autorze // Awazymyz. – 2007. – № 2 (16). – С. 15. (польск.)
- Кушуль С. Наследие Бориса Яковлевича Кокеная // Известия Духовного управления караимских религиозных организаций Украины. — Евпатория, 2013. – Январь (№ 6 (15)). – С. 2-4.
- Библиография / Б. K. [Борис Кокенай]. // Караимское слово –2013, z. 5, s. 23 (рус.)
İstinadlar
- "Кокенай, Борис Яковлевич". 2023-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boris Barux Yakovlevic Kokenay rus Boris Baruh Yakovlevich Kokenaj 20 dekabr 1892 1 yanvar 1893 Feodosiya Rusiya imperiyasi 24 iyul 1967 Rostov na Donu SSRI Karaim xalqinin tarixi medeniyyeti ve folklorunun arasdiricisi karaimlere mexsus medeniyyet kolleksiyalarinin toplayicisi biblioqraf olkesunasBoris Yakovlevic Kokenayברוך בן יעקב כוכנאיי Texellusu Boris KokenayDogum tarixi 20 dekabr 1892 1 yanvar 1893 Dogum yeri Feodosiya KrimVefat tarixi 24 iyul 1967 74 yasinda Vefat yeri Rostov Don SSSRVetendasligi Rusiya imperiyasi SSSRMilliyyeti karaim turkuTehsili Feodosiya Muellimler InstitutuFealiyyeti muellim biblioqraf olkesunas folklorcuEserlerinin dili karaimceHeyatiBoris Yakovlevic Kokenay 20 dekabr 1892 ci ilde Krimin Feodosiya seherinde yoxsul bir karaim ailesinde anadan olmusdur On iki yasina qeder Feodosiyada Toviya Simovic Levi Babovic acdigi midrasda oxumusdur Feodosiya gimnaziyasinin bes sinfini bitirmis lakin xestelik sebebile tehsilini dayandirmaq mecburiyyetinde qalmisdir Bundan sonra bir nece il Krim tatar kend mekteblerinde Bes Xoca ve Koktas muellim islemisdir Krimda Sovet hakimiyyeti qurulduqdan sonra Feodosiya Muellimler Institutuna daxil olmus lakin 1921 1922 ci illerdeki acliq dovrunde Rostov Don a kocmus ve burada teleqraf operatoru kimi calismisdir Boris Kokenay karaim Krim tatar turk ereb fransiz ve alman dillerini bilirdi O Karaimce rusca luget in muellifidir Muellifin Krim karaimlerinin tarixi ve medeniyyeti ile bagli meqaleleri Mysl Karaimska Karaj Awazy Onarmach dergilerinde derc edilmisdir Boris Kokenay 1942 ci ilde isgal altinda olan Rostovda yasayan vekil M Demidovla birlikde alman fasistlerinin selahiyyetli orqanlarina karaimlerin etnik mensubiyyeti meselesi ile bagli aydinliq getirmisdir Ozunun Krim karaimleri adli eserinin parcalarini alman diline cevirmis ve bununla da karaimlerin mehv olmaqdan xilas etmisdir Boris Kokenayin arxivi o cumleden qedim elyazmalar kitablar folklor materiallarindan ibaret qiymetli bir kolleksiya Vilnus Universitetinin kitabxanasinda ve Sankt Peterburqdaki Serqsunasliq Institutunun sobesinde saxlanilir Aile seceresi ve sexsi heyati Boris Kokenayin nesli karaim qaxami ruhani Isaak ben Selomo soyundan qaynaqlanir Atasi Yakov Markovic Kokenay 1835 Cufut qala 1897 Feodosyia Baxcasaray burjuaziyasina mensub olmus mekteb muellimi kimi calismis hebraist Daniel Xvolsona Cufut qala ile bagli arasdirmalarinda komek etmisdir Anasi Biim Yakovlevna Soferdir Boris Kokenay Anna Ilinicna Soverle aile heyati qurmus bu evliliden Yakov adli oglu dunyaya gelmisdir EserleriBorys Kokenaj Medzuma karaj bitigi Aleksander Mardkowicz Karaj Awazy Luck 1934 6 S 14 17 Medzuma karaimska ksiazka Borys Kokenaj Tlumacz Anna Sulimowicz Tislemleri Askanlyknyn Okruchy przeszlosci Tlumaczenie artykulu opublikowanego w Karaj Awazy 1933 z 6 s 14 17 Awazymyz 2007 z 2 16 s 3 5 polsk Borys Kokenaj Ata sezleri Krymly Karajlarnyn Aleksander Mardkowicz Karaj Awazy Luck 1935 8 S 19 22 Bibliografiya B K Boris Kokenaj K vyboram gahama Karaimskoe slovo 1913 z 2 s 20 rus Bibliografiya B K Boris Kokenaj Karaimskoe slovo 1913 z 5 s 23 rus Poseshenie Imperatorom Aleksandrom I Kale B K Boris Kokenaj Karaimskoe slovo 1913 z 3 4 s 3 4 rus Stosunki agrarne Karaimow na Krymie Zarys statystyczny Borys Kokenaj Mysl Karaimska 1929 T 2 z 1 s 32 36 polsk Bir nieca bergianliar Karaj sioz bitiktian Bibliografiafijasyndan Tenachnyn redakcijasynda J Maleckinin Malecki J Borys Kokenaj Malecki J Jakub Malecki Tekst karaimski Onarmach 1939 z 3 s 25 31EdebiyyatElyashevich Boris Saadevich Elyashevich B S chast Chast II Karaimskij biograficheskij slovar ot konca XVIII v do 1960 g zaglavie Karaimy otvetstvennyj pod red M N Guboglo A I Kuznecova L I Missonovoj Yu B Simchenko V A Tishkova mesto M izdatelstvo Institut etnologii i antropologii RAN 1993 str 238 Sulimowicz Anna Jankowski Henryk Borys Kokenaj Kilka slow o autorze Awazymyz 2007 2 16 S 15 polsk Kushul S Nasledie Borisa Yakovlevicha Kokenaya Izvestiya Duhovnogo upravleniya karaimskih religioznyh organizacij Ukrainy Evpatoriya 2013 Yanvar 6 15 S 2 4 Bibliografiya B K Boris Kokenaj Karaimskoe slovo 2013 z 5 s 23 rus Istinadlar Kokenaj Boris Yakovlevich 2023 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 02