Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ümumdünya gülüş günü — Avropada və bir sıra Asiya ölkələrində aprelin 1-i gülüş, zarafat günü kimi qeyd olunur. Böyük Britaniyada 1 apreli "Səfehlər günü", Fransada isə "Aprel balığı günü" adlandırırlar.
Tarixi
1 apreldə bir-birini aldatmaq adətinin meydana gəlməsi haqda müxtəlif versiyalar var. Ən çox yayılmış versiyanın kökü gedib qədim Romaya çıxır. Romada təxminən 2000 il əvvəl hazırkı gülüş gününə oxşar bayramlar təşkil edilirmiş və bu bayramı ağılsızların günü adlandırırlarmış. Hər şey isə qapı qulluqçularından birinin imperator Konstantinə zarafatla gülüşün dövlətə onun özündən çox fayda verə biləcəyini deyəcək qədər ürəklənməsindən başlayıb. Konstantin ona söylədiklərini həyata keçirmək imkanı verib və xüsusi qərar çıxarıb ki, ilin bir günü Romanı zarafatcıl şəxs idarə etsin. Həmin tarixdə ölkənin hər yerində insanlar gülür və müxtəlif zarafatlar edirmişlər. Daha geniş yayılmış versiyalardan biri isə Roma papası Qriqori tərəfindən hazırlanmış 1582-ci ilin Qriqoryan təqvimi ilə əlaqədardır. Həmin vaxtadək yeni il həftəsi martın 25-dən başlayar, aprelin 1-də başa çatırdı. Təqvimin dəyişməsinə baxmayaraq, insanların bəzisi yeni ili köhnə qaydalarla qarşılamağa üstünlük verirdilər.
Əvvəllər Fransada yeni il bayramı məhz aprelin 1-də qeyd olunardı. Həmin gün insanlar bir-birlərini təbrik edər və hədiyyə olaraq təzə balıq göndərərdilər. Lakin XVI əsrdən etibarən kralın fərmanı ilə yeni il dekabrın 31-i - yanvarın 1-i günlərində bayram edilməyə başlamışdı. Lakin "Aprel balığı günü" də unudulmamışdı. Həmin gün fransızların gülüş gününə çevrilmişdi.
Qədim zamanlarda bir çox ölkələrdə ildə bir dəfə - məhz aprelin 1-də "İtaətsizlik bayramı" keçirilirdi. Həmin gün adamlar cəzasız olaraq öz hökmdarlarını lağa qoya, gündəlik davranış qaydalarını poza bilər, öz mənfi emosiyalarını "söndürə bilərdilər". Eyni zamanda Səfehlər kralı və ya Zarafatlar kralı təyin edər, şənlənər, lətifələr söyləyərdilər. "Səfehlər Günü"ndə maska geyinmək qayda idi. Çünki belə etdikdə daha təhlükəsiz halda "xuliqanlıq etmək" mümkün idi.
Digər versiya isə Pasxa ilə əlaqədardır. Bildirilir ki, məhz aprelin 1-də müəyyən ölkələrdə Pasxa öncəsi yaz bərabərliyinin başlanğıcı kimi anılıb. Deyilənə görə, insanlar yeni ilin ilk gününü şən zarafatlarla keçiriblər. Belə adamları ələ salır, onlara axmaq hədiyyələr verir, özlərini isə aprel axmaqları adlandırırdılar.
Rusiyada isə gülüş gününün tarixi I Pyotrun hakimiyyəti zamanına təsadüf edir. Həmin vaxt aprelin 1-də səhər Peterburqda əvvəllər yanğın təhlükəsindən xəbər verən həyəcan siqnalı çalınıb. Hamının yerindən dik atılmasına baxmayaraq, bu, zarafatyana tədbir idi.
Tezliklə bu ənənə bütün dünyada o cümlədən Azərbaycanda yayıldı.Düzdür bu gun hamı çalışır aldanmasın ,amma yenede aldannanlar da olur.Amma çox az adam nail olur.
Mətbuatda edilən məşhur zarafatlar
Mətbuat da 1 apreldə zarafatsız keçinmir. Bəzi zarafat-xəbərlər güldürsə də, kimlərsə zarafat xəbərlərə xeyli təpki göstərir. 1957-ci ildə BBC-nin ən ilginc xəbər proqramı olan “Panorama” havaların isti keçməsi səbəbi ilə ağaclarda spagetti yetişməyə başladığını deyib. Tezliklə televiziyaya çoxsaylı telefon zəngləri daxil olmağa başlayıb. Telefonu açan BBC yetkililəri də zəng edənlərə tam ciddi şəkildə “bir qutu tomat, sosiskalı spaget əkin və tutması üçün dua edin” məsləhəti veriblər. Sonda bunun bir zarafat olduğu məlum olub.
1962-ci ildə isə İsveçin yeganə ağ-qara yayımlanan telekanalının 1 aprel proqramına çıxan bir texnoloq televizorun ekranına bir qadın neylon corabı keçirməklə tamaşaçıların rəngli televizorlara baxa biləcəkləri müjdəsini verib.
1998-ci ildə “Burger King” “USA Today” qəzetinə verdiyi elanda solaxaylar üçün xüsusi hamburger hazırlandığını bildirib. Elanda deyilib ki, ölkədəki 32 milyon solaxay üçün hazırlanmış həmin hamburgeri rahat yemək üçün o, 180 dərəcə fırlanır. Sonradan bunun 1 aprel zarafatı olduğu deyilsə də, günlərlə xeyli sayda müştəri həmin hamburgerin dadına baxmaq üçün “Burger King”ə axışıb.
1977-ci ildə ingilis “The Guardian” qəzeti Hind okeanında uydurma San Şeriff respublikasının 10-cu ildönümünü qeyd etmək üçün 7 səhifəlik xüsusi buraxılışla çıxıb. 1992-ci ildə sol təmayüllü NPR radiosu 1 aprel sayında Riçard Niksonun “Pis bir iş görmədim və bir daha pis bir iş görməyəcəm” şüarı ilə prezident seçkilərində namizəd olduğunu açıqlayıb.
1995-ci ildə “Diskover” dərgisi 1 aprel sayında “Aprille Pazzo” adlı bir bioloqun Antarktidada kəlləsi yastı sümüklərdən ibarət və pinqivinləri yaxalamaq üçün buzu böyük bir sürətlə əridən yeni bir heyvan nəsli kəşf etdiyini xəbər verib. Almaniyanın Schlesvig-Holstein əyalətindəki bir radio sürücülərdən Rader körpüsünü keçərkən 5 avro hazırlamalarını istəyib.
İsveçrəli bir şirkətin bu körpünü satın aldığını və bayram günləri körpüdən keçid haqqı alınacağı xəbərini yayan radio əyalətin rəhbəri Heide Simonis, çox sayda siyasətçi, polis məmurları və ADAC avtomobil klubundan da dəstək alaraq onların açıqlamalarına yer verib. Lakin bu da bir zarafat olub.
Xarici keçidlər
- Сайт Юморины (rusca)
- Первое апреля — никому не верю!
- Yumor günü
- 1 aprel günü 2012-04-05 at the Wayback Machine
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Umumdunya gulus gunu Avropada ve bir sira Asiya olkelerinde aprelin 1 i gulus zarafat gunu kimi qeyd olunur Boyuk Britaniyada 1 apreli Sefehler gunu Fransada ise Aprel baligi gunu adlandirirlar 1 aprel zarafati KopenhagenTarixi1 aprelde bir birini aldatmaq adetinin meydana gelmesi haqda muxtelif versiyalar var En cox yayilmis versiyanin koku gedib qedim Romaya cixir Romada texminen 2000 il evvel hazirki gulus gunune oxsar bayramlar teskil edilirmis ve bu bayrami agilsizlarin gunu adlandirirlarmis Her sey ise qapi qulluqcularindan birinin imperator Konstantine zarafatla gulusun dovlete onun ozunden cox fayda vere bileceyini deyecek qeder ureklenmesinden baslayib Konstantin ona soylediklerini heyata kecirmek imkani verib ve xususi qerar cixarib ki ilin bir gunu Romani zarafatcil sexs idare etsin Hemin tarixde olkenin her yerinde insanlar gulur ve muxtelif zarafatlar edirmisler Daha genis yayilmis versiyalardan biri ise Roma papasi Qriqori terefinden hazirlanmis 1582 ci ilin Qriqoryan teqvimi ile elaqedardir Hemin vaxtadek yeni il heftesi martin 25 den baslayar aprelin 1 de basa catirdi Teqvimin deyismesine baxmayaraq insanlarin bezisi yeni ili kohne qaydalarla qarsilamaga ustunluk verirdiler Evveller Fransada yeni il bayrami mehz aprelin 1 de qeyd olunardi Hemin gun insanlar bir birlerini tebrik eder ve hediyye olaraq teze baliq gondererdiler Lakin XVI esrden etibaren kralin fermani ile yeni il dekabrin 31 i yanvarin 1 i gunlerinde bayram edilmeye baslamisdi Lakin Aprel baligi gunu de unudulmamisdi Hemin gun fransizlarin gulus gunune cevrilmisdi Qedim zamanlarda bir cox olkelerde ilde bir defe mehz aprelin 1 de Itaetsizlik bayrami kecirilirdi Hemin gun adamlar cezasiz olaraq oz hokmdarlarini laga qoya gundelik davranis qaydalarini poza biler oz menfi emosiyalarini sondure bilerdiler Eyni zamanda Sefehler krali ve ya Zarafatlar krali teyin eder senlener letifeler soyleyerdiler Sefehler Gunu nde maska geyinmek qayda idi Cunki bele etdikde daha tehlukesiz halda xuliqanliq etmek mumkun idi Diger versiya ise Pasxa ile elaqedardir Bildirilir ki mehz aprelin 1 de mueyyen olkelerde Pasxa oncesi yaz beraberliyinin baslangici kimi anilib Deyilene gore insanlar yeni ilin ilk gununu sen zarafatlarla keciribler Bele adamlari ele salir onlara axmaq hediyyeler verir ozlerini ise aprel axmaqlari adlandirirdilar Rusiyada ise gulus gununun tarixi I Pyotrun hakimiyyeti zamanina tesaduf edir Hemin vaxt aprelin 1 de seher Peterburqda evveller yangin tehlukesinden xeber veren heyecan siqnali calinib Haminin yerinden dik atilmasina baxmayaraq bu zarafatyana tedbir idi Tezlikle bu enene butun dunyada o cumleden Azerbaycanda yayildi Duzdur bu gun hami calisir aldanmasin amma yenede aldannanlar da olur Amma cox az adam nail olur Metbuatda edilen meshur zarafatlarMetbuat da 1 aprelde zarafatsiz kecinmir Bezi zarafat xeberler guldurse de kimlerse zarafat xeberlere xeyli tepki gosterir 1957 ci ilde BBC nin en ilginc xeber proqrami olan Panorama havalarin isti kecmesi sebebi ile agaclarda spagetti yetismeye basladigini deyib Tezlikle televiziyaya coxsayli telefon zengleri daxil olmaga baslayib Telefonu acan BBC yetkilileri de zeng edenlere tam ciddi sekilde bir qutu tomat sosiskali spaget ekin ve tutmasi ucun dua edin mesleheti veribler Sonda bunun bir zarafat oldugu melum olub 1962 ci ilde ise Isvecin yegane ag qara yayimlanan telekanalinin 1 aprel proqramina cixan bir texnoloq televizorun ekranina bir qadin neylon corabi kecirmekle tamasacilarin rengli televizorlara baxa bilecekleri mujdesini verib 1998 ci ilde Burger King USA Today qezetine verdiyi elanda solaxaylar ucun xususi hamburger hazirlandigini bildirib Elanda deyilib ki olkedeki 32 milyon solaxay ucun hazirlanmis hemin hamburgeri rahat yemek ucun o 180 derece firlanir Sonradan bunun 1 aprel zarafati oldugu deyilse de gunlerle xeyli sayda musteri hemin hamburgerin dadina baxmaq ucun Burger King e axisib 1977 ci ilde ingilis The Guardian qezeti Hind okeaninda uydurma San Seriff respublikasinin 10 cu ildonumunu qeyd etmek ucun 7 sehifelik xususi buraxilisla cixib 1992 ci ilde sol temayullu NPR radiosu 1 aprel sayinda Ricard Niksonun Pis bir is gormedim ve bir daha pis bir is gormeyecem suari ile prezident seckilerinde namized oldugunu aciqlayib 1995 ci ilde Diskover dergisi 1 aprel sayinda Aprille Pazzo adli bir bioloqun Antarktidada kellesi yasti sumuklerden ibaret ve pinqivinleri yaxalamaq ucun buzu boyuk bir suretle eriden yeni bir heyvan nesli kesf etdiyini xeber verib Almaniyanin Schlesvig Holstein eyaletindeki bir radio suruculerden Rader korpusunu kecerken 5 avro hazirlamalarini isteyib Isvecreli bir sirketin bu korpunu satin aldigini ve bayram gunleri korpuden kecid haqqi alinacagi xeberini yayan radio eyaletin rehberi Heide Simonis cox sayda siyasetci polis memurlari ve ADAC avtomobil klubundan da destek alaraq onlarin aciqlamalarina yer verib Lakin bu da bir zarafat olub Xarici kecidlerVikianbarda Umumdunya Gulus Gunu ile elaqeli mediafayllar var Sajt Yumoriny rusca Pervoe aprelya nikomu ne veryu Yumor gunu 1 aprel gunu 2012 04 05 at the Wayback MachineIstinadlar Arxivlenmis suret 2020 09 25 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 01