Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tikal — Mayya sivilizasiyasının ən böyük şəhərlərindən biri, Mutul Krallığının paytaxtı. Qvatemalanın Peten bölgəsində yerləşir.
| Tikal | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Qvatemala |
| Yerləşir | |
| Aidiyyatı | Mayya sivilizasiyası |
| Tikilmə tarixi | e.ə. VII əsr |
| Üslubu | Mayya memarlığı |
| Vəziyyəti | stabil |
| Rəsmi sayt | tikalpark.com |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | i,iii,iv,ix,x |
| Təyin edilib | 1979 |
| İstinad nöm. | 64 |
| Dövlət | Qvatemala |
| Region | Latın Amerikası və Kariblər |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Tikalda hindu məskəni hələ e.ə. VII əsrdən mövcud idi.
B.e. I–IX əsrlərdə şəhər Mayya sivilizasiyasının mühüm mərkəzlərindən idi. Tədqiqatçıların hipotezinə əsasən, bu zaman Tikalda əhalinin sayı 100–200 min nəfər təşkil edirdi. X əsrin sonlarında bir sıra qiyam hadisələri nəticəsində şəhər yerli camaat tərəfindən tərk edilmişdi. Tikal adının mənası mayya dilindən tərcümədə "ruhların səslərinin eşidildiyi yer" mənasını verir. Heroqlifik yazılarda şəhərin daha qədim adı olan Yaş-Mutul (yaşıl bağ) qeyd olunur.
Tikal və onun ətrafları Qvatemala hökuməti tərəfindən eyniadlı milli parka daxil edilmişdi. 1979-cu ildən milli park UNESCO-nun Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısına daxil edilmişdi.
Hollivudun Ulduz müharibələrinin çəkilişləri zamanı Tikalın xarabalıqları fon rəsmi kimi istifadə edilirdi. Tikal 2012-ci il fenomeni qeyd olunan ən mühüm yerlərdən biri olmuşdur. Lakin hakimiyyətin fikrincə bu bayramın nəticəsində abidəyə əhəmiyyətli dərəcədə ziyan dəymişdi
Şəhər
Şəhərin ərazisi 60 km2-ə yaxındır. Şəhərdə yüzlərlə daş tikili vardır; ancaq onların az hissəsi qazılmışdı.
Şəhərin mərkəzi hissəsində 6 dənə pilləli ehram (platforma), üzərində isə məbəd yerləşir. Əvvəlki arxeoloqlar tərəfindən bu piramidalar nömrələnmişdi. Konstruksiyaların taxta elementləri dəmir ağacından düzəldilmişdi və məhz buna görə də, öz yaşına baxmayaraq qorunub saxlanılmışdı. I Məbəd 695-ci ildə, III Məbəd 810-cu ildə inşa edilmişdi. 72 metr hündürlüyündə olan və şəhərin ən böyük IV məbəd-piramidası 720-ci ildə, V Məbəd 750-ci ildə, VI Məbəd isə 766-cı ildə tikilmişdi. Digər tikililər sırasında şəhər hakimlərinin saraylarını, daha kiçik ölçüdə olan məbədləri, top oyunu məqsədilə tikilən sahəni (belə qədim top oyunu üçün tikilmiş stadionlar mayya şəhərləri üçün tipik idi — oyun çox güman ki, ritual xarakter daşıyırdı) qeyd etmək olar.
Tədqiqat
Tikal xarabalıqları haqqda ilk məlumatlar XVII əsrə aid edilir. 1848-ci ildə şəhərin tədqiqatı məqsədilə ilk elmi ekspedisiya təşkil edilmişdi. XIX–XX əsrlərdə onların sayı bir neçə idi, barelyef və yazılardan şəkillər götürülmüşdü. 1951-ci ildə obyektə çıxışı asanlaşdırmaq üçün uçuş xətti inşa olunmuşdu. 1957–1970-ci illərdə Pennsilvaniya Universitetinin işçiləri tərəfindən çox böyük miqyasda iş görülmüşdü. 1979-cu ildə Qvatemala hökuməti Tikalda yeni arxeoloji proekt təşkil etdi və bu günə kimi arxeoloji qazıntı işləri davam etdirilir.
Qalereya
Məbədlər
-
![image]()
I Məbəd -
![image]()
II Məbəd -
![image]()
III Məbəd -
![image]()
IV Məbəd -
![image]()
V Məbəd -
![image]()
VI Məbəd
Akropollar
-
![image]()
Mərkəzi Akropol -
![image]()
Şimali Akropol
İstinadlar
- "Туристы отомстили храму майя за несостоявшийся конец света". 2012-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-12-24.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Tikal ilə əlaqədar mediafayllar var- Сайт MesoAmerica.ru | Города майя — Тикаль
- История города Тик’аль (Яшмутуль) царства Мутуль
- Тикаль — частица мира майя (Сведения о городе майя. Автор Е. Ю. Лыкова)
- "История царств майя" — Мутульское царство
- Фотографии 2004 года
- Tikal National Park Национальный парк Тик’аль (англ.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tikal Mayya sivilizasiyasinin en boyuk seherlerinden biri Mutul Kralliginin paytaxti Qvatemalanin Peten bolgesinde yerlesir Tikal17 13 20 sm e 89 37 25 q u Olke QvatemalaYerlesirAidiyyati Mayya sivilizasiyasiTikilme tarixi e e VII esrUslubu Mayya memarligiVeziyyeti stabilResmi sayt tikalpark comUNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyai iii iv ix xTeyin edilib1979Istinad nom 64DovletQvatemalaRegionLatin Amerikasi ve KariblerTikal Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixTikalda hindu meskeni hele e e VII esrden movcud idi B e I IX esrlerde seher Mayya sivilizasiyasinin muhum merkezlerinden idi Tedqiqatcilarin hipotezine esasen bu zaman Tikalda ehalinin sayi 100 200 min nefer teskil edirdi X esrin sonlarinda bir sira qiyam hadiseleri neticesinde seher yerli camaat terefinden terk edilmisdi Tikal adinin menasi mayya dilinden tercumede ruhlarin seslerinin esidildiyi yer menasini verir Heroqlifik yazilarda seherin daha qedim adi olan Yas Mutul yasil bag qeyd olunur Tikal ve onun etraflari Qvatemala hokumeti terefinden eyniadli milli parka daxil edilmisdi 1979 cu ilden milli park UNESCO nun Dunya Medeniyyet Miraslari siyahisina daxil edilmisdi Hollivudun Ulduz muharibelerinin cekilisleri zamani Tikalin xarabaliqlari fon resmi kimi istifade edilirdi Tikal 2012 ci il fenomeni qeyd olunan en muhum yerlerden biri olmusdur Lakin hakimiyyetin fikrince bu bayramin neticesinde abideye ehemiyyetli derecede ziyan deymisdiSeherSeherin erazisi 60 km2 e yaxindir Seherde yuzlerle das tikili vardir ancaq onlarin az hissesi qazilmisdi Seherin merkezi hissesinde 6 dene pilleli ehram platforma uzerinde ise mebed yerlesir Evvelki arxeoloqlar terefinden bu piramidalar nomrelenmisdi Konstruksiyalarin taxta elementleri demir agacindan duzeldilmisdi ve mehz buna gore de oz yasina baxmayaraq qorunub saxlanilmisdi I Mebed 695 ci ilde III Mebed 810 cu ilde insa edilmisdi 72 metr hundurluyunde olan ve seherin en boyuk IV mebed piramidasi 720 ci ilde V Mebed 750 ci ilde VI Mebed ise 766 ci ilde tikilmisdi Diger tikililer sirasinda seher hakimlerinin saraylarini daha kicik olcude olan mebedleri top oyunu meqsedile tikilen saheni bele qedim top oyunu ucun tikilmis stadionlar mayya seherleri ucun tipik idi oyun cox guman ki ritual xarakter dasiyirdi qeyd etmek olar TedqiqatTikal xarabaliqlari haqqda ilk melumatlar XVII esre aid edilir 1848 ci ilde seherin tedqiqati meqsedile ilk elmi ekspedisiya teskil edilmisdi XIX XX esrlerde onlarin sayi bir nece idi barelyef ve yazilardan sekiller goturulmusdu 1951 ci ilde obyekte cixisi asanlasdirmaq ucun ucus xetti insa olunmusdu 1957 1970 ci illerde Pennsilvaniya Universitetinin iscileri terefinden cox boyuk miqyasda is gorulmusdu 1979 cu ilde Qvatemala hokumeti Tikalda yeni arxeoloji proekt teskil etdi ve bu gune kimi arxeoloji qazinti isleri davam etdirilir QalereyaMebedler I Mebed II Mebed III Mebed IV Mebed V Mebed VI MebedAkropollar Merkezi Akropol Simali AkropolIstinadlar Turisty otomstili hramu majya za nesostoyavshijsya konec sveta 2012 12 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 12 24 Xarici kecidlerVikianbarda Tikal ile elaqedar mediafayllar var Sajt MesoAmerica ru Goroda majya Tikal Istoriya goroda Tik al Yashmutul carstva Mutul Tikal chastica mira majya Svedeniya o gorode majya Avtor E Yu Lykova Istoriya carstv majya Mutulskoe carstvo Fotografii 2004 goda Tikal National Park Nacionalnyj park Tik al angl