Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Sosial təminat hüququnun anlayışı
İnsan hüquqlarının digər növlərindən fərqli olaraq sosial-təminat hüquqlarının xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
- insan həyatının müəyyən — sosial-iqtisadi sahəsinə şamil edilməsi;
- əsas müddəalarda məsləhətverici, "qeyri-ciddi" təriflərin verilməsi (məsələn, "layiqli həyat", "ədalətli və uyğun həyat şəraiti");
- sosial-iqtisadi hüquqların həyata keçirilməsinin iqtisadi və ehtiyatların vəziyyətindən asılı olması.
Sosial təminat hüququ əmək qabiliyyətini tam və ya qismən itirmiş vətəndaşların maddi tələbatının ödənilməsi üçün onlara dövlət tərərfindən müvafiq müavinətlərin ödənilməsindən və təşkilati-hüquqi digər tədbirlərin həyata keçirilməsindən ibarətdir. Aşağıda göstərilən hallarda vətəndaşların sosial təminat hüququ müəyyənləşdirilir:
- qanunla müəyyən edilmiş yaş həddinə çatdıqda;
- xəstəliyi olduqda;
- əlilliyi olduqda;
- ailə başçısını itirdikdə;
- əmək qabiliyyətini itirdikdə;
- işsiz olduqda.
Qanunun 4. 1 maddasinə uygun olaraq əmək pensiyasının aşağıdakı növləri müəyyən edilir:
- Yaşa görə əmək pensiyası;
- əlilliyə görə əmək pensiyası;
- ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası;
Yaşa görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:
- Baza hissəsindən;
- Sığorta hissəsindən;
- Yığım hissəsindən.
Əlilliyə görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:
- Baza hissəsindən;
- Sığorta hissəsindən;
- Yığım hissəsindən.
Ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası aşağıdakılardan ibarətdir:
- Baza hissəsindən;
- Sığorta hissəsindən.
Qanunun 7-ci maddəsinə əsasən 62 yaşına çatmış kişilərin və 57 yaşına çatmış qadınların azı 12 il sığorta stajı olduqda yaşa görə əmək pensiyası hüququ vardır.
Sosial təminat hüququnun predmeti, metodu və sistemi
Sosial təminat hüququnun predmetinə daxil olan münasibətləri aşağıdakı kimi təsnifləşdirmək olar:
- Sosial təminat sistemi üzrə pul ödəmələri ilə bağlı yaranan münasibətlər. Bura aiddir :pensiyalar, müavinatlar , kompensasion ödəmələr və s.
- Sosial təminatın "natural" növləri ilə bağlı yaranan münasibətlər. Bura aiddir: tibbi yardım və müalicə , pulsuz və ya gözəştli dərman yardımı , sanatoriya- kurort müalicəsi , tam və yarımstasionar sosial xidmət , uşaqların internatlarda və ya uşaq müəssisələrində saxlanması, əlillərin peşə hazırlığı və işə düzəldilməsi, əlillərin nəqliyyat vasitələri ilə təmin edilməsi, protez- ortopedik yardım , əlillərə pulsuz mənzil verilməsi, sosial təminat sistemi üzrə güzəştlər.
- Sosial təminat sistemi üzrə pul ödəmələri və sosial təminatın "natural" növləri ilə bağlı yaranan münasibətlərin normal fəaliyyət göstərmərsi üçün obyektiv surətdə zəruri olan prosedur və prosessual xarakterli köməkçi münasibətlər. Bura aiddir: hüquqi faktların müəyyən edilməsi , sosial təminatın bu və ya digər növünə olan hüququn reallaşdırılması, pozulmuş hüquqların müdafiəsi və s.
- Sosial təminat hüquq sahəsinin predmetinə bilavasitə bölüşdürmə münasibətlərinin realizəsi ilə əlaqədar olaraq yaranan münasibətlər də daxildir. Bu münasibətlər hüquq tətbiqedici fəaliiyət üzrə münasibətlərdir. Göstərilən münasibətlərin məzmununu hüququi faktların müəyyən edilməsi , sosial təminat məsələləri üzrə qərarların qəbul edilməsi və s təşkil edir.
Beləliklə, sosial təminat hüququnun predmetini sosial təminat sistemi vasitəsilə daxili məhsulun bölüşdürülməsi ilə bağlı yaranan maddi və prosedur-prosessual xarakterli mürəkkəb kompleks ictimai münasibətlər təşkil edir.
Metodu
Hər bir hüquq sahəsinin müstəqil sahə kimi fərqləndirilməsi üçün ikinci zəruri amil kimi hüquqi tənzimetmə metodu cıxış edir.
Sosial təminat hüququnun metodu dedikdə, vətəndaşların sosial təminatı üzrə ictimai münasibətlərin hüquqi tənziminin üsul və vasitələrinin məcmusu başa düşülür.
Sistemi
Sosial təminat hüququnun sistemi dedikdə, onun daxilində hüquq normalarının elmi şəkildə əsaslandırılmış düzülüşü başa düşülür. Sosial təminat hüququnun normalarını ümumi və xüsusi hissədə qruplaşdırmaq olar.
Sosial təminat hüququnun ümumi hissəsinə hüquqi tənzimetmənin prinsip və vəzifələrini , sosial təminat sahəsində əsas hüquqları ifadə edən normalar daxildir.
Xüsusi hissəyə təminatın ayri-ayrı növlərinin təyin edilməsini müəyyən edən normalar daxildir. Normaların bu qrupları hüquq sahəsinin institutlarını yaradır. Nümunə kimi aşağıdakı institutları göstərmək olar: yaşa görə, əlilliyə görə, ailə başçısını itirməyə görə, xidmət illərinə görə əmək pensiyaları, işsizliyə, müvəqqəti olaraq əmək qabiliyyətini itirməyə görə müavinətlər və s.
Beləliklə, sosial təminat hüququnun sistemi tənzimlənən ictimai münasibətlərin spesifikliyinə uyğun olaraq müəyyən ardıcıllıqla yerləşmiş, bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan institutların və normaların məcmusunu ifadə edir.
Mənbə
- Пенсионный фонд Российской Федерации
- Подборка документов
- Право социального обеспечения в библиотеке Гумер
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sosial teminat huququnun anlayisi Insan huquqlarinin diger novlerinden ferqli olaraq sosial teminat huquqlarinin xususiyyetleri asagidakilardir insan heyatinin mueyyen sosial iqtisadi sahesine samil edilmesi esas muddealarda meslehetverici qeyri ciddi teriflerin verilmesi meselen layiqli heyat edaletli ve uygun heyat seraiti sosial iqtisadi huquqlarin heyata kecirilmesinin iqtisadi ve ehtiyatlarin veziyyetinden asili olmasi Sosial teminat huququ emek qabiliyyetini tam ve ya qismen itirmis vetendaslarin maddi telebatinin odenilmesi ucun onlara dovlet tererfinden muvafiq muavinetlerin odenilmesinden ve teskilati huquqi diger tedbirlerin heyata kecirilmesinden ibaretdir Asagida gosterilen hallarda vetendaslarin sosial teminat huququ mueyyenlesdirilir qanunla mueyyen edilmis yas heddine catdiqda xesteliyi olduqda elilliyi olduqda aile bascisini itirdikde emek qabiliyyetini itirdikde issiz olduqda Qanunun 4 1 maddasine uygun olaraq emek pensiyasinin asagidaki novleri mueyyen edilir Yasa gore emek pensiyasi elilliye gore emek pensiyasi aile bascisini itirmeye gore emek pensiyasi Yasa gore emek pensiyasi asagidakilardan ibaretdir Baza hissesinden Sigorta hissesinden Yigim hissesinden Elilliye gore emek pensiyasi asagidakilardan ibaretdir Baza hissesinden Sigorta hissesinden Yigim hissesinden Aile bascisini itirmeye gore emek pensiyasi asagidakilardan ibaretdir Baza hissesinden Sigorta hissesinden Qanunun 7 ci maddesine esasen 62 yasina catmis kisilerin ve 57 yasina catmis qadinlarin azi 12 il sigorta staji olduqda yasa gore emek pensiyasi huququ vardir Sosial teminat huququnun predmeti metodu ve sistemi Sosial teminat huququnun predmetine daxil olan munasibetleri asagidaki kimi tesniflesdirmek olar Sosial teminat sistemi uzre pul odemeleri ile bagli yaranan munasibetler Bura aiddir pensiyalar muavinatlar kompensasion odemeler ve s Sosial teminatin natural novleri ile bagli yaranan munasibetler Bura aiddir tibbi yardim ve mualice pulsuz ve ya gozestli derman yardimi sanatoriya kurort mualicesi tam ve yarimstasionar sosial xidmet usaqlarin internatlarda ve ya usaq muessiselerinde saxlanmasi elillerin pese hazirligi ve ise duzeldilmesi elillerin neqliyyat vasiteleri ile temin edilmesi protez ortopedik yardim elillere pulsuz menzil verilmesi sosial teminat sistemi uzre guzestler Sosial teminat sistemi uzre pul odemeleri ve sosial teminatin natural novleri ile bagli yaranan munasibetlerin normal fealiyyet gostermersi ucun obyektiv suretde zeruri olan prosedur ve prosessual xarakterli komekci munasibetler Bura aiddir huquqi faktlarin mueyyen edilmesi sosial teminatin bu ve ya diger novune olan huququn reallasdirilmasi pozulmus huquqlarin mudafiesi ve s Sosial teminat huquq sahesinin predmetine bilavasite bolusdurme munasibetlerinin realizesi ile elaqedar olaraq yaranan munasibetler de daxildir Bu munasibetler huquq tetbiqedici fealiiyet uzre munasibetlerdir Gosterilen munasibetlerin mezmununu huququi faktlarin mueyyen edilmesi sosial teminat meseleleri uzre qerarlarin qebul edilmesi ve s teskil edir Belelikle sosial teminat huququnun predmetini sosial teminat sistemi vasitesile daxili mehsulun bolusdurulmesi ile bagli yaranan maddi ve prosedur prosessual xarakterli murekkeb kompleks ictimai munasibetler teskil edir MetoduHer bir huquq sahesinin musteqil sahe kimi ferqlendirilmesi ucun ikinci zeruri amil kimi huquqi tenzimetme metodu cixis edir Sosial teminat huququnun metodu dedikde vetendaslarin sosial teminati uzre ictimai munasibetlerin huquqi tenziminin usul ve vasitelerinin mecmusu basa dusulur SistemiSosial teminat huququnun sistemi dedikde onun daxilinde huquq normalarinin elmi sekilde esaslandirilmis duzulusu basa dusulur Sosial teminat huququnun normalarini umumi ve xususi hissede qruplasdirmaq olar Sosial teminat huququnun umumi hissesine huquqi tenzimetmenin prinsip ve vezifelerini sosial teminat sahesinde esas huquqlari ifade eden normalar daxildir Xususi hisseye teminatin ayri ayri novlerinin teyin edilmesini mueyyen eden normalar daxildir Normalarin bu qruplari huquq sahesinin institutlarini yaradir Numune kimi asagidaki institutlari gostermek olar yasa gore elilliye gore aile bascisini itirmeye gore xidmet illerine gore emek pensiyalari issizliye muveqqeti olaraq emek qabiliyyetini itirmeye gore muavinetler ve s Belelikle sosial teminat huququnun sistemi tenzimlenen ictimai munasibetlerin spesifikliyine uygun olaraq mueyyen ardicilliqla yerlesmis bir biri ile qarsiliqli elaqede olan institutlarin ve normalarin mecmusunu ifade edir MenbePensionnyj fond Rossijskoj Federacii Podborka dokumentov Pravo socialnogo obespecheniya v biblioteke Gumer