Bağdadda Həsən Paşa (1704–1723) (gürcü: ჰასან ფაშა), dən göndərilən Osmanlı valisi,(Gürcü mənşəli olduqları düşünülən) Məmlük sülaləsindən, o və oğlu Əhməd Paşa (1723-47) ilə vilayətə rəhbərlik etdilər.
Həsən Paşa | |
---|---|
حسن پاشا | |
1704 – 1723 | |
Əvvəlki | yoxdur |
Sonrakı | Əhməd Paşa |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Vəfat tarixi | |
Uşağı |
Həyatı
1638-ci ildə IV Murad Bağdadı ələ keçirdi və Dəclə və Fərat çayları arasındaki bölgəyə nəzarət etdi. 17-ci əsrdə Səfəviylə döyüşlər, Osmanlı İmperiyasının İraqdakı qüvvələrini zəiflətdi. İraqda mərkəzi hakimiyyətin zəifləməsi, qəbilələrin çatışmasınn artmasına səbəb oldu və sünnilərlə şiələr arasında düşmənçiliyin güclənməsiylə nəticələndi. Bu vəziyyət Ərəbistanda Bədəvi tayfalarının istila edilməsindən sonra dahada pisləşdi. Bədəvilərin İraqa basqınları əyalət iqtisadiyyatını ciddi şəkildə məhv etdi. nin başçılıq etdiyi kürdlər üsyan qaldırdı və Osmanlı qüvvələrinə qarşı silahlı əməliyyatlara başladılar, qısa müddətdə bütün İraq Kürdüstanını nəzarətə götürdülər. 1625-1668 və 1694-1701 arasında ndən olan yerli şeyxlər Bəsrəni müstəqil hökmdar kimi idarə etdilər və Osmanlı Paşanın Bağdaddakı gücünü rəsmiyətə tanımadılar.
17-ci əsrin sonuna qədər bütün İraqın cənubu davamlı üsyanlara şahid oldu. Bəsrənin hakimiyyəti ələ keçirməyə çalışan bədəvi tayfalarından, Muntəfik və Qubaidlər vardı. Bağdad Paşalığı başçılığıyla Osmanlı ordusu 1701-ci ildə Bəsrəni ələ keçirdi və İraqın cənubuna sibat gətirdi.
Osmanlı İmperiyası 1683-1699-cu illər, Polşa-Türk müharibəsində məğlub olaraq Avropadakı torpaqlarının böyük qismini əldən verdi və onlardan vergi gəlirlərini itirdi. O əsnada Səfəvilərin savaşa girmə və hərbi işğalı təhlükəsi də vardı. Yaranmış şəraiti görən Həsən Paşa, Osmanlı hakimiyyətini Bağdad, Mosul və Şahrizor əyalətlərinin birləşməsi və öz hakimiyəti altına keçməsinə məcbur etdi. Osmanlı hakimiyyəti onun istəklərinə tabe olmağa məcbur qaldı..
Həyatı
Həsən Paşa, Məmlük sülaləsindən idi. O sultan IV Məhəmmədin ən sevilən Qızı ilə evləndi. 1683-1699-cu illər müharibəsində özünü göstərdi. Həsən Paşa əvvəlcə Vali vəzifəsini aldı, lakin tezliklə Bağdad Paşası təyin edildi. 1702-ci ildə İraqa gəldi, yerli ərəb qəbilələrinə nəzarət etdi, 1704-cü ildə Dəclə və Fərat çaylarının bütün qarışıqlığını susdurdu. 1715-ci ildə oğlunun Paşalıq Bəsrə valisi təyin edilməsini təmin edə bildi. İraqın cənubundakı ilhaqdan sonra Həsən Paşa Osmanlı İmperiyasının ən güclü qubernatorlarından biri oldu.
Həsən Paşa özünə inzibati sistem yaratdı, o cümlədən Daxili İşlər İdarəsi, Xəzinədarlıq və İdarə etmə işləri. Onun əmriylə, əsasən gürcülər və çərkəzlər oğlanlarının təhsil alınması üçün xüsusi bir məktəb açıldı. Bu islahatlar hakimin gücünü artırdı və əyalətin müdafiə sistemini sahmanlaşdırdı. 1723-1727-ci illərdə Səfəvilərlə müharibədə İraq ordusu demək olar ki, müstəqil olaraq hərbi əməliyyatlar apardı. Həsən Paşa 1723-cü ildə vəfat etdi, onun yerinə atasının siyasətini davam etdirən oğlu Əhməd Paşa gəldi.
İstinadlar
- Litvak, Meir (2002), Shi'i Scholars of Nineteenth-Century Iraq: The 'Ulama' of Najaf and Karbala, pp. 16-17. Cambridge University Press,
- Адамов А. Ирак Арабский. Бассорский вилайет в его прошлом и настоящем. С.-Пб., 1910. С. 326. N
- Coke, Richard (1927). Baghdad, The City of Peace. Taylor & Francis. pp. 232–233.
- Cite web|accessdate=2016-01-26|title=Возвышение мамлюков|url=http://mybiblioteka.su/tom2/1-165473.html%7Cpublisher=mybiblioteka.su[ölü keçid]
- Шумов С. А., Андреев А. Р. "Ирак: история, народ, культура. — Гл. 3. Османская империя. Турция. Великобритания. XVI—XX века". www.countries.ru. 2016-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-26.
- История Востока. — В 6 тт. — Т. III. Восток на рубеже средневековья и нового времени. XVI—XVIII вв. М. издательская фирма «Восточная литература» РАН.1999. ISBN 5-02-018102-1
- Кэролайн Финкель. История Османской империи. Видение Османа. М. АСТ, 2010. ISBN 978-5-17-043651-4
Xarici keçidlər
Həsən Paşa (Məmlük) Doğum: 1657 Vəfat: 1723 | ||
Hakimiyyət titulları | ||
---|---|---|
Sələfləri qurucu | Osmanlı İmperiyasında Paşalıq 1704-1723 | Xələfləri Əhməd Paşa |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bagdadda Hesen Pasa 1704 1723 gurcu ჰასან ფაშა den gonderilen Osmanli valisi Gurcu menseli olduqlari dusunulen Memluk sulalesinden o ve oglu Ehmed Pasa 1723 47 ile vilayete rehberlik etdiler Hesen Pasaحسن پاشاOsmanli Pasasi1704 1723EvvelkiyoxdurSonrakiEhmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1657Vefat tarixi 1723Usagi Ehmed Pasa Memluk sulalesi Heyati1638 ci ilde IV Murad Bagdadi ele kecirdi ve Decle ve Ferat caylari arasindaki bolgeye nezaret etdi 17 ci esrde Sefeviyle doyusler Osmanli Imperiyasinin Iraqdaki quvvelerini zeifletdi Iraqda merkezi hakimiyyetin zeiflemesi qebilelerin catismasinn artmasina sebeb oldu ve sunnilerle sieler arasinda dusmenciliyin guclenmesiyle neticelendi Bu veziyyet Erebistanda Bedevi tayfalarinin istila edilmesinden sonra dahada pislesdi Bedevilerin Iraqa basqinlari eyalet iqtisadiyyatini ciddi sekilde mehv etdi nin basciliq etdiyi kurdler usyan qaldirdi ve Osmanli quvvelerine qarsi silahli emeliyyatlara basladilar qisa muddetde butun Iraq Kurdustanini nezarete goturduler 1625 1668 ve 1694 1701 arasinda nden olan yerli seyxler Besreni musteqil hokmdar kimi idare etdiler ve Osmanli Pasanin Bagdaddaki gucunu resmiyete tanimadilar 17 ci esrin sonuna qeder butun Iraqin cenubu davamli usyanlara sahid oldu Besrenin hakimiyyeti ele kecirmeye calisan bedevi tayfalarindan Muntefik ve Qubaidler vardi Bagdad Pasaligi basciligiyla Osmanli ordusu 1701 ci ilde Besreni ele kecirdi ve Iraqin cenubuna sibat getirdi Osmanli Imperiyasi 1683 1699 cu iller Polsa Turk muharibesinde meglub olaraq Avropadaki torpaqlarinin boyuk qismini elden verdi ve onlardan vergi gelirlerini itirdi O esnada Sefevilerin savasa girme ve herbi isgali tehlukesi de vardi Yaranmis seraiti goren Hesen Pasa Osmanli hakimiyyetini Bagdad Mosul ve Sahrizor eyaletlerinin birlesmesi ve oz hakimiyeti altina kecmesine mecbur etdi Osmanli hakimiyyeti onun isteklerine tabe olmaga mecbur qaldi HeyatiHesen Pasa Memluk sulalesinden idi O sultan IV Mehemmedin en sevilen Qizi ile evlendi 1683 1699 cu iller muharibesinde ozunu gosterdi Hesen Pasa evvelce Vali vezifesini aldi lakin tezlikle Bagdad Pasasi teyin edildi 1702 ci ilde Iraqa geldi yerli ereb qebilelerine nezaret etdi 1704 cu ilde Decle ve Ferat caylarinin butun qarisiqligini susdurdu 1715 ci ilde oglunun Pasaliq Besre valisi teyin edilmesini temin ede bildi Iraqin cenubundaki ilhaqdan sonra Hesen Pasa Osmanli Imperiyasinin en guclu qubernatorlarindan biri oldu Hesen Pasa ozune inzibati sistem yaratdi o cumleden Daxili Isler Idaresi Xezinedarliq ve Idare etme isleri Onun emriyle esasen gurculer ve cerkezler oglanlarinin tehsil alinmasi ucun xususi bir mekteb acildi Bu islahatlar hakimin gucunu artirdi ve eyaletin mudafie sistemini sahmanlasdirdi 1723 1727 ci illerde Sefevilerle muharibede Iraq ordusu demek olar ki musteqil olaraq herbi emeliyyatlar apardi Hesen Pasa 1723 cu ilde vefat etdi onun yerine atasinin siyasetini davam etdiren oglu Ehmed Pasa geldi IstinadlarLitvak Meir 2002 Shi i Scholars of Nineteenth Century Iraq The Ulama of Najaf and Karbala pp 16 17 Cambridge University Press ISBN 0 521 89296 1 Adamov A Irak Arabskij Bassorskij vilajet v ego proshlom i nastoyashem S Pb 1910 S 326 N Coke Richard 1927 Baghdad The City of Peace Taylor amp Francis pp 232 233 Cite web accessdate 2016 01 26 title Vozvyshenie mamlyukov url http mybiblioteka su tom2 1 165473 html 7Cpublisher mybiblioteka su olu kecid Shumov S A Andreev A R Irak istoriya narod kultura Gl 3 Osmanskaya imperiya Turciya Velikobritaniya XVI XX veka www countries ru 2016 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 26 Istoriya Vostoka V 6 tt T III Vostok na rubezhe srednevekovya i novogo vremeni XVI XVIII vv M izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 1999 ISBN 5 02 018102 1 Kerolajn Finkel Istoriya Osmanskoj imperii Videnie Osmana M AST 2010 ISBN 978 5 17 043651 4Xarici kecidlerHesen Pasa Memluk Memluk sulalesiDogum 1657 Vefat 1723Hakimiyyet titullariSelefleri qurucu Osmanli Imperiyasinda Pasaliq 1704 1723 Xelefleri Ehmed Pasa