Qollu-çiçi və ya Qollu xalçaları — Quba xalçaçılıq məktəbinə aid Azərbaycan xalçaları.
Xalça | |
Qollu-çiçi xalçaları | |
---|---|
Xalça haqqında məlumatlar | |
Məktəbi | Quba xalçaçılıq məktəbi |
Ölkə | Azərbaycan |
Toxunması haqqında məlumatlar | |
Üslubu | Quba xalçaçılıq məktəbi |
Təsnifatı
Bu xalçalar ilk dəfə Qarabağda toxunub. Sonradan Qobustanın Nabur və Qubanın Dərəçiçi kəndlərində də bu tip xalçaları toxumağa başlayıblar. Bu xalçaların toxunması buradan da Qubanın digər bölgələrinə yayılıb. Hazırda Azərbaycandan başqa bu xalçalar Dağıstanda və Türkmənistanda da toxunur. Bu kompozisiya rəngarəngliyi və gözəlliyi ilə Yaxın və Orta Şərqdə, sonralar isə daha geniş miqyasda şöhrət qazanıb. Bəzi sənətşünaslar bu xalçaları "Şirvani" və "Dağıstan" adlandırırlar. Bu xalçaya Qarabağdan olan ustalar "Maşın", Şirvanda olanlar isə "Qollu" və ya "Qollu göl" adı veriblər. Çiçidən olan xalça toxucuları isə bu xalçalara "Qollu çiçi" və ya "İsbigülçiçi" deyirlər.
Bədii xüsusiyyətləri
1775–1800-cü illərdə Azərbaycan xalçaçılıq məktəbində yaranan bu kompozisiya konstruksiya və bəzək elementləri ilə seçilir. İki yüz il ərzində bu kompozisiya müxtəlif adlar altında və müxtəlif formalarda mövcud olub. Bu xalça növü xalçaçılıqda əlaqəli yox Rusiyada inkişaf etmiş qalın parça istehsalı ilə bağlıdır. XX əsrin əvvəllərində Nijeqorod yarmarkasında və İstanbul bazarında böyük qalın toxunuşlu böyük Qarabağ xalçalarına tələb aşağı düşür. Burada artıq daha yumşaq toxunuşlu nisbətən kiçik Quba xalçası olan "Qollu çiçi" xalçalarına tələb artır.
"Qollu Çiçi" xalçalarının kompozisiyasını, xalçanın orta sahəsində bir neçə gülün biri-biri ilə bağlı formada olması təşkil edir. Onlar diaqonal boyunca uzanan və çarpazlaşan 4 qol vasitəsilə düzəlirlər. Xalçanın adı da məhz burdan gəlir. Xalçaların haşiyələrində eyni qrup xalçaların müxtəlif haşiyə zolaqlarından istifadə olunur. "Dolanqaç" və ya "çaxmaq" adlı haşiyələrdən geniş istifadə olunur. "Dolanqaç" kimi haşiyənin "Qollu çiçi" xalçasına uyğun gəlməməyinə baxmayaraq S hərfini xatırladan və haşiyənin bir hissəsi olan "su" elementindən ibarət bu haşiyə xalçalarda geniş istifadə olunur.
Texniki xüsusiyyətləri
"Qollu Çiçi" xalçaları əsasən 120x180 sm-dən 135x210 sm-ə qədər olur. Bəzən daha böyük ölçülərə də təsadüf olunur. İlmələrin sıxlığı 40–50-dən 50–60-a qədər dəyişilir, hündürlüyü isə 4–6 mm olur. "Qollu Çiçi" xalçalarına şöhrət gətirən ən böyük amil onların ağ fonda görünüşü olmuşdur.
İstinadlar
- "Azərbaycanda xalça sənətinin inkişafı" (az.). azerbaijan.az. May 1, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: August 3, 2022.
- Azərbaycan xalçası (PDF). Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2012. səh. 391. 2022-01-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-03.
- Nailə Vəlixanlı. Bakı, Şirvan, Quba xalçaları. Bakı: Ziya. 2013. səh. 115-116. 2022-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-03.
- Lətif Kərimov. . II. Bakı: Гянджлик. 1983. səh. 145-148. Archived from the original on 2011-10-21. İstifadə tarixi: 2022-08-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qollu cici ve ya Qollu xalcalari Quba xalcaciliq mektebine aid Azerbaycan xalcalari XalcaQollu cici xalcalariXalca haqqinda melumatlarMektebi Quba xalcaciliq mektebiOlke AzerbaycanToxunmasi haqqinda melumatlarUslubu Quba xalcaciliq mektebiTesnifatiBu xalcalar ilk defe Qarabagda toxunub Sonradan Qobustanin Nabur ve Qubanin Derecici kendlerinde de bu tip xalcalari toxumaga baslayiblar Bu xalcalarin toxunmasi buradan da Qubanin diger bolgelerine yayilib Hazirda Azerbaycandan basqa bu xalcalar Dagistanda ve Turkmenistanda da toxunur Bu kompozisiya rengarengliyi ve gozelliyi ile Yaxin ve Orta Serqde sonralar ise daha genis miqyasda sohret qazanib Bezi senetsunaslar bu xalcalari Sirvani ve Dagistan adlandirirlar Bu xalcaya Qarabagdan olan ustalar Masin Sirvanda olanlar ise Qollu ve ya Qollu gol adi veribler Ciciden olan xalca toxuculari ise bu xalcalara Qollu cici ve ya Isbigulcici deyirler Bedii xususiyyetleri1775 1800 cu illerde Azerbaycan xalcaciliq mektebinde yaranan bu kompozisiya konstruksiya ve bezek elementleri ile secilir Iki yuz il erzinde bu kompozisiya muxtelif adlar altinda ve muxtelif formalarda movcud olub Bu xalca novu xalcaciliqda elaqeli yox Rusiyada inkisaf etmis qalin parca istehsali ile baglidir XX esrin evvellerinde Nijeqorod yarmarkasinda ve Istanbul bazarinda boyuk qalin toxunuslu boyuk Qarabag xalcalarina teleb asagi dusur Burada artiq daha yumsaq toxunuslu nisbeten kicik Quba xalcasi olan Qollu cici xalcalarina teleb artir Qollu Cici xalcalarinin kompozisiyasini xalcanin orta sahesinde bir nece gulun biri biri ile bagli formada olmasi teskil edir Onlar diaqonal boyunca uzanan ve carpazlasan 4 qol vasitesile duzelirler Xalcanin adi da mehz burdan gelir Xalcalarin hasiyelerinde eyni qrup xalcalarin muxtelif hasiye zolaqlarindan istifade olunur Dolanqac ve ya caxmaq adli hasiyelerden genis istifade olunur Dolanqac kimi hasiyenin Qollu cici xalcasina uygun gelmemeyine baxmayaraq S herfini xatirladan ve hasiyenin bir hissesi olan su elementinden ibaret bu hasiye xalcalarda genis istifade olunur Texniki xususiyyetleri Qollu Cici xalcalari esasen 120x180 sm den 135x210 sm e qeder olur Bezen daha boyuk olculere de tesaduf olunur Ilmelerin sixligi 40 50 den 50 60 a qeder deyisilir hundurluyu ise 4 6 mm olur Qollu Cici xalcalarina sohret getiren en boyuk amil onlarin ag fonda gorunusu olmusdur Istinadlar Azerbaycanda xalca senetinin inkisafi az azerbaijan az May 1 2021 tarixinde Istifade tarixi August 3 2022 Azerbaycan xalcasi PDF Baki Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2012 seh 391 2022 01 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 08 03 Naile Velixanli Baki Sirvan Quba xalcalari Baki Ziya 2013 seh 115 116 2022 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 03 Letif Kerimov II Baki Gyandzhlik 1983 seh 145 148 Archived from the original on 2011 10 21 Istifade tarixi 2022 08 03