Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neyrobiologiya — sinir sisteminin quruluşunu, işini, inkişafını, genetikasını, biokimyasını, fiziologiyasını və patologiyasını araşdıran bir elm. Davranışın öyrənilməsi eyni zamanda nevrologiyanın bir qoludur.
İnsan beyninin öyrənilməsi fənlərarası bir elmdir və molekulyardan hüceyrə səviyyəsinə (fərdi neyronlar), nisbətən kiçik neyron birləşmələri səviyyəsindən beyin qabığı və ya böyük sistemlər səviyyəsinə qədər bir çox tədqiqat səviyyəsini əhatə edir. beyincik və ən yüksək səviyyədə - bütövlükdə sinir sisteminin səviyyəsi.
İnsanlar tez-tez nevrologları psixoloqlarla qarışdırırlar. Neyrobiologiya, eyni zamanda, insan beynindəki fizioloji proseslərin gedişatının xüsusiyyətlərini və daha yüksək sinir fəaliyyətində yaratdığı dəyişiklikləri araşdıran neyrofiziologiya ilə əlaqələndirilir.
Tarixi
Sinir sisteminin ilk tədqiqatı qədim Misirə gedib çıxır. Trepanation, baş ağrısı və zehni xəstəlikləri müalicə etmək, kəllə təzyiqini azaltmaq üçün kəllədə bir çuxur qazma və ya qırmaq üçün cərrahi bir tətbiq ilk dəfə Neolit dövründə qeyd edildi. Eramızdan əvvəl 1700-cü ilə aid əlyazmalar misirlilərin beyin zədələnməsinin əlamətləri barədə bir az məlumat sahibi olduqlarını göstərir.
O vaxt beyinə "kəllə dolması" deyilirdi. Misirdə, yaxın Misir Krallığından başlayaraq, mumiyalaşdırma üçün hazırlıq məqsədi ilə beyin mütəmadi olaraq çıxarıldı. O zaman ürəyin kəşfiyyatın yerləşdiyi yerə inanıldı. Herodotun dediyinə görə, mumiyalaşmanın ilk addımı "əyri bir dəmir parçası götürmək və onunla birlikdə beyni burun deliklərindən çıxarmaq və bununla da hissəsindən qurtulmaq idi. Kəllə də qalan hissələrdən təmizlənmişdi" müxtəlif tentürlərlə yaxalamaqla."
Ürəyin şüur mənbəyi olduğu düşüncəsi həkim Hippokratın gəlişinə qədər meydan bilinmədi. O, beynin yaxınlığında başda yerləşən ixtisaslaşmış orqanların (məsələn, gözlər, qulaqlar, dil) əksəriyyəti kimi hisslə əlaqəli deyil, həm də zəkanın yerləşdiyi yer olduğuna inanırdı. Platon eyni zamanda beynin ruhun rasional hissəsinin oturacağı olduğunu irəli sürdü . Aristotel isə yerin zəkanın mərkəzi olduğuna və beynin ürəkdən yayılan istilik miqdarını tənzimlədiyinə inanırdı. Hippokratın davamçısı və qladiatorların həkimi olan həkim Qalen, xəstələrinin beyinlərini zədələdikləri zaman zehni qabiliyyətlərini itirdiyini görənə qədər bu fikrin doğru olduğuna inanılırdı. Orta əsr müsəlman dünyasında fəal olan Əbülqasım əz-Zəhravi, İbn Rüşd, İbn Sina, Əbu Mərvan ibn Zühr və Maymonid beyinlə əlaqəli bir sıra tibbi problemləri təsvir etdilər. Avropada renessans dövründə (1514-1564), Rene Dekart (1596-1650) və Tomas Uillis (1621-1675) da neyrobiologiyanın inkişafına kömək etdilər.
İstinadlar
- Фрит К. Мозг и душа. Как нервная деятельность формирует наш внутренний мир 2014-10-07 at the Wayback Machine. Пер. с англ. — М.: Corpus, 2012. C. 17.
- Mohamed W. "The Edwin Smith Surgical Papyrus: Neuroscience in Ancient Egypt". IBRO History of Neuroscience. 2008. 2014-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-06.
- Herodotus. The Histories: Book II (Euterpe).
- Plato. Timaeus.
- Finger, Stanley. Origins of Neuroscience: A History of Explorations into Brain Function (3rd). New York: Oxford University Press. 2001. 3–17. ISBN .
Ədəbiyyat
- Шеперд Г. Нейробиология. В двух томах. Пер. с англ. — М.: Мир, 1987.
- Фрит К. Мозг и душа. Пер. с англ. — М.: Corpus, 2012.
Xarici keçidlər
- Müasir nevrologiya və nevrologiya
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Neyrobiologiya sinir sisteminin qurulusunu isini inkisafini genetikasini biokimyasini fiziologiyasini ve patologiyasini arasdiran bir elm Davranisin oyrenilmesi eyni zamanda nevrologiyanin bir qoludur 1899 terefinden goyercin serebellumunda bir neyronun tesviri Insan beyninin oyrenilmesi fenlerarasi bir elmdir ve molekulyardan huceyre seviyyesine ferdi neyronlar nisbeten kicik neyron birlesmeleri seviyyesinden beyin qabigi ve ya boyuk sistemler seviyyesine qeder bir cox tedqiqat seviyyesini ehate edir beyincik ve en yuksek seviyyede butovlukde sinir sisteminin seviyyesi Insanlar tez tez nevrologlari psixoloqlarla qarisdirirlar Neyrobiologiya eyni zamanda insan beynindeki fizioloji proseslerin gedisatinin xususiyyetlerini ve daha yuksek sinir fealiyyetinde yaratdigi deyisiklikleri arasdiran neyrofiziologiya ile elaqelendirilir TarixiQreyin Anatomiyasi 1918 kitabindan hippokampusun diger neyroanatomik xususiyyetler arasinda tesvir olunan insan beyninin yanal gorunusunu gosteren illustrasiya Sinir sisteminin ilk tedqiqati qedim Misire gedib cixir Trepanation bas agrisi ve zehni xestelikleri mualice etmek kelle tezyiqini azaltmaq ucun kellede bir cuxur qazma ve ya qirmaq ucun cerrahi bir tetbiq ilk defe Neolit dovrunde qeyd edildi Eramizdan evvel 1700 cu ile aid elyazmalar misirlilerin beyin zedelenmesinin elametleri barede bir az melumat sahibi olduqlarini gosterir O vaxt beyine kelle dolmasi deyilirdi Misirde yaxin Misir Kralligindan baslayaraq mumiyalasdirma ucun hazirliq meqsedi ile beyin mutemadi olaraq cixarildi O zaman ureyin kesfiyyatin yerlesdiyi yere inanildi Herodotun dediyine gore mumiyalasmanin ilk addimi eyri bir demir parcasi goturmek ve onunla birlikde beyni burun deliklerinden cixarmaq ve bununla da hissesinden qurtulmaq idi Kelle de qalan hisselerden temizlenmisdi muxtelif tenturlerle yaxalamaqla Ureyin suur menbeyi oldugu dusuncesi hekim Hippokratin gelisine qeder meydan bilinmedi O beynin yaxinliginda basda yerlesen ixtisaslasmis orqanlarin meselen gozler qulaqlar dil ekseriyyeti kimi hissle elaqeli deyil hem de zekanin yerlesdiyi yer olduguna inanirdi Platon eyni zamanda beynin ruhun rasional hissesinin oturacagi oldugunu ireli surdu Aristotel ise yerin zekanin merkezi olduguna ve beynin urekden yayilan istilik miqdarini tenzimlediyine inanirdi Hippokratin davamcisi ve qladiatorlarin hekimi olan hekim Qalen xestelerinin beyinlerini zedeledikleri zaman zehni qabiliyyetlerini itirdiyini gorene qeder bu fikrin dogru olduguna inanilirdi Orta esr muselman dunyasinda feal olan Ebulqasim ez Zehravi Ibn Rusd Ibn Sina Ebu Mervan ibn Zuhr ve Maymonid beyinle elaqeli bir sira tibbi problemleri tesvir etdiler Avropada renessans dovrunde 1514 1564 Rene Dekart 1596 1650 ve Tomas Uillis 1621 1675 da neyrobiologiyanin inkisafina komek etdiler IstinadlarFrit K Mozg i dusha Kak nervnaya deyatelnost formiruet nash vnutrennij mir 2014 10 07 at the Wayback Machine Per s angl M Corpus 2012 C 17 Mohamed W The Edwin Smith Surgical Papyrus Neuroscience in Ancient Egypt IBRO History of Neuroscience 2008 2014 07 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 07 06 Herodotus The Histories Book II Euterpe Plato Timaeus Finger Stanley Origins of Neuroscience A History of Explorations into Brain Function 3rd New York Oxford University Press 2001 3 17 ISBN 0 19 514694 8 EdebiyyatSheperd G Nejrobiologiya V dvuh tomah Per s angl M Mir 1987 Frit K Mozg i dusha Per s angl M Corpus 2012 Xarici kecidlerMuasir nevrologiya ve nevrologiya